Słownik XVII wieku

Słowniki:
notują

Formy: lp M. pająk; D. pająka; C. pająkowi; B. uż. żyw. pająka; N. paiąkiem; ~ lm M. uż. nosob. pająki; C. pająkom; B. uż. nosob. pająki; N. pająkami; Ms. pająkach

Znaczenia:

1. »pajęczak, stawonóg«: Wylicza [...] mrowkę/ záiączká/ száráńczą/ páiąka. BirkNiedz 145. Atoli, iż wzory swoie, Aráchne, dawáłá ku wzgárdzie Bogom, á ná złośc Pálládzie, obrociłá ią w páiąká. OvOtwWPrzem 217. Insze wszystkie członki/ brzuch zástąpił niemáły, z ktorego oná przecię y przędzę sposabia/ y páiąkiem się stawszy/ dawne płotná rabia. OvOtwWPrzem 220. Paiąk Aranea. SłowPolŁac 49. Lata y Szarza moia teraznieysza takiey niepotrzebuie powagi że by to odąwszy się wkrzesle iako paiąk [siedzieć]. PasPam 137v. Dzisiejszych się białychgłow przypatrując modzie, Gdy przyganiając danej od Boga urodzie, Czarne sie bielą, białe na przepych naturze Z czarnych płatkow w rozlicznej nastrzygszy figurze, Muchy, osy, pająki, bez mała i żaby, Jaszczurki, węże lepią po gębie. PotFraszBrück II 384. Zadne ná nas niewolnice Nierobią, ni ná miękkie przędą iedwabnice Páiąki morwiorodne. DamKuligKról 129. Odpowiedzmy, że muchy y páiąki są zwierzętá nie doskonałe; nie są z doskonáłości universi, ábo zupełney: iednák nie są cale ná dáremno; bo náturá samá sporządziłá, áby złe humory trawiły. AlbSekr 117. Insecta [...] Wywnętrzaiące się słabym przędziwem paiąki. MikSil 47. Toż sądzę o żabách, bufonách, y innym robáctwu, iáko to pchłách, pluskwach, stonogách, paiąkách. BystrzInfCosm C4. Obywátele Floridy, ile w gorzystey Kráinie żyią paiąkami, mrowkami, iaszczurkami, wężami [etc.]. ChmielAteny II 671. Jak zmotał Absaloná sposobem paiąnka. Od cienkiey siatki przyszło do łyka, postronka. DrużZbiór 116. Słowá dobrego Kácerzom nie dáią Oycowie święci/ przyrownywáią ich psom wściekłym/ wężom/ bazyliszkom/ smokom łuskowátym/ sowom/ krowkom/ ktore w gnoiu gmerzą/; żabom/ muchom/ pluskwom/ ktore poki żyią kąsáią/ gdy zdechną śmierdzą/ trędowátym/ piecom nápalonym/ w ktorych chleby Antychrystowi pieką/ koczkodanom/ máłpom/ páiąkom/ prochnowi/ członkom zgniłym/ iászczurkom/ ktore żywot Kościołá Páńskiego gryzą/ centaurom/ to iest chłopobykom/ puchaczom/ onokrotalom/ ábo bábom z klekotkámi/ cyklopom onym/ ktorzy się w iáskiniách Etneyskich y porodzili y pochowáli. BirkRus 33.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● od przysł.: Páiąk iádu szuka, ále pszczołá miodu.FredPrzysł B3 Z iedney roży paiąk trucizne a pszczołka miod bierze. MikSil 207.

2. »krab morski«: Mázinet/ mácinet. Rák páiąkowi podobny/ v. Rák morski okrągły. Kn 394. Skorupa Paiąka Indiiskiego. ArchRadziw 1638 79/1, 17.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ pająk morski (sz. zm.): Rák morski okrągły/ páiąk morski [...] Cancer rotundus araneae similis Kn 909. Sepio Morsky paiąk. SłowPolŁac 126.