Słownik XVII wieku

Słowniki:
SXVI, Kn, SWil, SW, SJP (mat) notują
SStp, T (?), L nie notują

Formy: lp M. met

Etymologia: <arab. mat 'umarł, zabity'>

Znaczenia:

»w grze szachowej pozycja, w której unieruchomiony nie ma możliwości obrony«: Strzeli raz, ale chybi, nie dostał mu metu; Ten chowa, do drugiego idzie pistoletu. PotFrasz4Kuk I 372. o sztuki, ale są też do tego i pieszy: Co większa, że się strona oboja ucieszy, Żadna nie przegra, chociaż oboja zawzięta, Tak szachu, jako z metu oboja kontenta. Masz warcaby, masz szachy, masz wszytko gotowo; Księdza trzeba, przed którym rzeczem sobie słowo. PotPoczKuk III 435.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ szach lubo met »tak albo tak«: Kto Rezolut zadną się nietrworzy przygodą Szach, lubo Met, Rąk niemasz o tym się niepyta Cynegirus zębami przecię okręt chyta. PasPam 274v.