ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO Data ostatniej modyfikacji: 21.05.2014
KOŁO I rzecz. n
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1608
Formy: lp B. koło
Znaczenia:
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: koło arytmetyczne:
Związki frazeologiczne: na swoje koło wodę ciągnąć:
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: koło chodziste: ▲ koło arytmetyczne: Koło Arythmetyczne: iest Instrument do snádnego multyplikowánia, y dżielenia liczb wielkich służący. SolGeom III 78. ▲ koło bydlęce: ▲ koło do chodzenia: Wiedzieć tedy potrzebá: że chodzęnie w kole przydáć się może co ciągnięnia wody, nie do młynow. Gdyż nie zdoła obracániu kámienia mielącego. Niech bowiem będzie koło do chodzęnia ludzkiego, wysokie ná łokci ośm; przypádnie obwod iego w łokci 25. potrzebuiących krokow ludzkich ná ieden obrot 50. SolArch 95. ▲ chodzenie w kole: Wiedzieć tedy potrzebá, że chodzęnie ludzi w kole skromnym deptánym, nie zdoła obracániu kámięniá mielancego. Dopieroż w kole wielkim dla iego leniwego obrotu. SolArch 95. Wiedzieć tedy potrzebá: że chodzęnie w kole przydáć się może co ciągnięnia wody, nie do młynow. Gdyż nie zdoła obracániu kámienia mielącego. Niech bowiem będzie koło do chodzęnia ludzkiego, wysokie ná łokci ośm; przypádnie obwod iego w łokci 25. potrzebuiących krokow ludzkich ná ieden obrot 50. SolArch 95. NAUKA XV. Pompowáć wodę chodzeniem w kole. SPorządz koło M, sposobne do chodzenia w nim kilku ludzi y przy S, ná iednym wále EH cztery łopátki D. SolArch 148. ▲ centrum koła: Centrum Kołá: Znáczy Srzodek kołá. SolArch 1. Okryśliwszy cyrkuł ná kole, połdyámetrem długim ná ćwierci pięć łokciá y calow pięć. Rościągniesz nić mocną po Rámionách przez sam srzodek álbo centrum kołá, y pod tą nicią wyciągnioną, náznáczysz punktá ná cyrkule dwa. SolArch 78-79. Centrum, indecl. pośrzedność. Centrum, Mittel-Punct. le centre. § [...] centrum koła znaczy śrzodek. T III 104. ▲ koło partykularne (sz. zm.):
Związki frazeologiczne: chodzący po kole: PRZESTROGA I. koło KG, ma bydz postáwione około N, wierzchu kołá LTN, nie E ták iáko w figurze, áby chodzący po kole LTN mieli wolne mieysce gdy wiádro opuszczone wyciągáć będą. SolArch 143. ◆ chodzący w kole: Wszakże iż ciężar w kole postáwiony według Náuki 28. Części I. tey Zabáwy 2 pod punktem E, (to iest pod stopniow 60. nád ktory punkt chodzący w kole, ztrudnością wyżey postąpić może,) tylko połowicą siebie samego ociąża koło do obrotu, a gubi połowicę, iáko obaczysz ná Tablicy przy sześćdziesiątym stopniu ráchuiąc od B, punktu kołá w Figurze. SolArch 95. Według tey przestrogi máią się miárkowáć siły chodzących w kołách, ktorymi wodę álbo cieżary insze kto ciągnie do gory. SolArch 142. ◆ kołem chodzić: A ci co reformati niedaleko czekac Ze bedą deformati kołem to bo chodzi. OpalKSat 107v. Wszytko iak z ziemie poszło tak się w ziemię wraca. Toc przez Lat szesc tysięcy pasmo ten Swiat wodzi, Iedno psuie, drugie ztysz Materyey rodzi. Tec są Pierwszey Mistrzyni wszech rzeczy Natory, Koła ktorymi chodzi. PotPer 22-22v. ◆ chodzić w kole: Nic Swiat nigdy nowego nie mądzi Smiech z płaczem Przeplatąno więc chodzą wtym na Swiecie Kole. OpalKSat 17v.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: (war.) Taż baba na tychże kołach. VerdBłażSet 92. Taż przecię baba na tych kolech bywa. VerdBłażSet 93. Táż Bábá/ też kołá. RysProv Iv. ● Obawiam się zgoła, aby tysz baby nie dzwigały tesz koła. OpalKListy 72. ● Babá z wozu/ kołom lżej. RysProv 12.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka:



ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO Data ostatniej modyfikacji: 19.01.2009
KOŁO II przyim.
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1656-1688
Formy: koło
Znaczenia:
1. »blisko, obok«: O Panu Lubomirskiem iuz było słychać, koło krzepic. PasPam 197v.
2. »naokoło«
3. »około«
4. »przy«
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: poszukać koło kogoś czegoś »obszukać kogoś w celu znalezienia czegoś«: Nawet y tych co polassach zywcem znaydowali to wprzod koło niego poszukali trzosa. PasPam 52.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: SPas