W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 16.06.2023
Warianty fonetyczne:
RAPIER, RAPIR
Słowniki:
Kn (
rapir),
T (
rapir),
L (
rapir),
SWil (
rapier, rapir),
SW (
rapier, rapir),
SJP (
rapier) notują
SStp,
SXVI (jeszcze nie wydany) nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1611
Znaczenia: »długi, wąski miecz obosieczny, służący głównie do zadawania pchnięć«: I Niemcy pewna ista że się też stáwili/ Ták mężnie w tey szturmowey bitwie w ktorey byli/ Eurus im nie przeszkadzał gdyż rownie z drugimi/ Waier ktorych prowádźił szli że z gotowemi Sżpadámi/ rápirámi/ ńá obłanki weszli: Káko nas (Moskwá mowi) Litwá iuż podoszli. OzimSzturm Aiijj-B [Aiijjv].
Rápir/ v. Szpada. K. Say. Dictionar. Wilno 1642 SaadiOtwSGul 374.
Czemu zbroi nie mają, czemu krzywe rapiry [...]? DembPrzew 54.
Ma te prerogátywe Poseł Angielski, ze gdy bywa u Cesárza, ábo w Dywánie i Rápir zá nim noszą, czego nie máią drudzy. TwarSLeg 59 marg.
Szpad pokoiowych nieboszczycká Xia Jć[?] Msci ÿ inszych z Rapirámi Dwadzieścia trzÿ ArchRadziw 1638 36/14.
Rapier z Fordymentem złocistym z smoczą głowką. ArchRadziw 1638 78/53.
Szpad alias Rapierow [...] 87 ArchRadziw 1638 116/6.
Pod Choynicami gdy nas Szwedzi w nocy napadli obudwu porąbano y rapirami pokłoto. PasPam 84.
Pod Choynicami [...] Rubieszowski Czterydziestą kilą razow Strzelanych Sztychowych y rapirami sieczonych na poboiowisku połozonych zaniezywego. PasPam 86.
Dnia tedy wczorajszego, kiedyśmy znieśli Turków, znaleźli go w obozie tureckim w namiocie; którego zaraz nasi poznali, i konika zaraz jego, który przy tymże stał namiocie; ale Niemiec jakiś ci przypadłszy ciął go rapirem przez nos i przebił. SobJListy 557.
Kaliszewski z Gwardyią Z dworu Się wypiera Ku własnemu łozniku, od boku rapiera Uchyliwszy DrobOpow 171.
[...] ten[sc.Teodozjusz] chwalebny Cesarz tych pámiętnych używa słow: kiedy do Kośćiołá wniść mamy ná dworze zbroje (rápiery szpady y inszą broń) zostáwiamy. GdacPrzyd 35.
Bierze pałasz, aż widząc owego z sztokadą, śle, niechaj się rapierem albo bije szpadą. PotFraszBrück II 410.
Rapirów alias pałaszów z mosiężnymi gifesami No.30. ZamLaszGęb 39.
Roskazał, áby onemu oskárzonemu [Szláchćicowi] pás, rápier, y insze szlácheckie insignia y ozdoby odięto; co gdy śię stáło, wyrzućił y wyglozował go z Rejestru szláchectwá mowiąc: Jáko Krol ma moc Szláchćicáuczynić, tak go też może degrádować z y syláchectwá zrzućić. GdacPan 8-9.
# Użycia metajęzykowe:
#
puzan rápir rękaw [...] roszt rożen schab WojnaInst 29
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]