Słownik XVII wieku

Znaczenia:

»szereg dźwięków opartych na prawidłowości rytmicznej; brzmienie, sposób śpiewania.«: Káznodzieiá ma być iáko cytrá nieiáka w ktorey zgodá musi być miedzy stronámi chceli áby melodya byłá. BirkNiedz 34. Jest przy tym stole muzyká wdzięczna/ podobna oney melodiey/ ktora pochodziłá z cytry Dawidowey. BirkNiedz 178. Figurá w muzycé/ figurowánie. v. Mélodya. Kn 175. Mélodya/ figurálna muzyká/ z kilku roźnych głosow ábo tonow wyższych/ niższych/ śrzédnich/ ábo z instrumentow rozmáitych złożona. Concentus, concentio, harmonia. [...] spiewánie.[...] Cicha muzyká ábo mélodya. Kn 397. Spiewánie/ głos śpiewáiących. Melos [...] dźwięk/ brzmienie [...] Piéśń/ Mélodyia. Kn 1042. Na siedem tonow ábo melodyi spiewánie swoie rozdzielili Anyołowie święci/ ktorym Troycę Przenaświętszą wychwálaią. StarKaz 23. pocznie im powiádáć/ żem tey nocy Słyszał nie wypowiedziáną Muzykę świętych Bożych śpieẃájących [...] y wysławiáiących imię iego święte melodyia nie poięta / z tákim áffektem y gorącą miłością. StarKaz 460. Tácy [...] czynią pociechy iákieś y słodkość melodyiey tey świátowey/ áby nie obaczywszy się poszedł do piekłá. StarKaz 593. Mila przy tych kwieciach rozmaitego Melodiach Harmonia. HerbOr XVII, 133. Słowik ze wszystki mocy krzyczy przes całą noc [...] Komuz by Nie mieło słuchac Owi melodyi y cały rok. HerbOr XVII, 572. Każdy z nich czoło bitne oddawszy ukłony, Jako głos melodyjej zabrzmi upieszczony, Raz kroczy wolnym szeregiem, Drugi raz pośpiesza biegiem. ZimSRoks 30. A zatym powstaje Głos melodyjej wybornej muzyki I z trąb ogromnych głośne w uszach krzyki Ludzkich zabrzmiały, że niemal ulice I same zdały śmiać się kamienice Z wielkiej radości. BorzNaw 158. Same ptaszęta, które poranek witają, Nowy początek naszej melodyjej dają; same wiatry i strugi, które głośno depcą kamyki ciche, tony do uszu nam szepcą; Z nami echo [...] gada [...]. ZimBSiel 100. [...] mój narcysie, [...] Poranek czystą rosą kropi twoje wargi, Słowik, nie zapomniawszy starodawnej skargi, Kwiląc pieśni całą noc, ptastwo drobne głuszy, Którą twe melodyją uwesela uszy. ZimBSiel 118. Teraz miejsca ucieszne, teraz głośne skały, Które mej melodyjej namyślnie słuchały, Także cichym szemraniem mijające rzeki, Ze wszytkimi strugami żegnam się na wieki. ZimBSiel 133. Psálmy y Hymny [...] rożnego Národu Językiem niemniey pięknymi ozdobione Melodyámi/ śpiewáne bywáją między nami. KancPol 6nlb.. Naprzod Muzycy Przołozonym Swego Choru, winszuiąc dnia Chrystusowego, Wszytkich ruszyli od Apolinowy Niegdy Melodiy wymyslonych głowy: Między Kroręmi zas wdziecznie Spiewali Drugie raz z głosnych trąb się odzywali. OblJasGór 169. [...] owszem Panie Swięnty To naykochansze twoie Instrumenty To wdzięczny Sonet nayswiętszego vcha Płacz za grzech szczery, y prawdziwa skrucha Więc ci załosną dumę sirot owych Y Siostr zaspiewąm notę Lazarzowych, Gdybys był Panie, na ten czas w mym domu, Nie przyszedłbym był do tego Pogromu, Okrutney Smierci: Ktorey Melodiey Pomogłes Boze: Marcie y Maryey. Wytoczyłes łzy y płakałes rzewnie, Chociazes go miał z grobu dzwignąc pewnie. PotPer 17. Iednaż melodia wesołemu miła [...] w kłopocie iakim przykra i utęskniona. SekrWyj 20. Nie tylko głosy ludzkie, lecz muzyki Dziwnych melodyi graią instrumenta. DrużZbiór 264. Melodya. 1) Kunst-Gesang, Zusammenstimmung von musicalischen Stimmen und Instrumenten. 2) Melodie, Ton, Gesang, Weise eines Liedes. 1) mélodie; modulation, concert, harmonie, acord de voix & ďinstrumens. 2) air ďune chanson. § 1) cicha się dała słyszeć melodya. 2) ta pieśń nie podług tey idzie melodyi. T III 806.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ niebieska melodia »niebiańskie, czyste dźwięki«: Gdy modlitwy oddawáłá [Helena] Bogu częstokroć ią widziáno iż na powietrze byłá podniésiona od ziemie | melodyą wkrąg niey niebieską słyszano [...]. OkolNiebo 22. Tak jej niebieska melodyja brzmiała, A ona swego Wnuka wychwalała. A ja zaś wstydem zakrwawiwszy lice, Widząc otwartą niebieską świątnicę - Bojaźń swą kraszę pozorem śmiałości, Przytym kilka słów rzekę do jasności: [marg.] Auktorowa do świętych prośba. BorzNaw 49. ▲ wdzięczna melodia: Trąba vszom melodiey wdzięczney nie doda; świerzbiących vszu nie połekce; nieumie Gorgow áni kádenciy wypráwiáć/ áni hármoniy ábo kontentow: ále mury Hierykuntskie wáli; woyská rozbiiz/ vfce Łamie; BirkOboz 65. [...] y poki ieno trwał w kościele słyszał táką wdzięczną melodyą Anyołow świętych spiewáiących| iż wyszedszy z kościołá powiedż | gdybym ieszcze ták zraz mogł słyszeć wdzięczną muzykę |porzucił bym wszytko co mam [...] StarKaz 174. To na przemiany, to w złączone głosy Roźne Muzyki przechodzą Niebiosy Trzy Chory wten czas o swey Szczęsliwości Spiewały piesni niezmierney słodkości, A głosy z wdzięcznych melodiy zmieszáne W te słowa były dobrze rozumiáne. OblJasGór 150r. ▲ anielska melodia: Niedopuszcza mi bym dobrze chciał w -tetrykowátą wdać się melankolię, Sama dzisieysza Anielska melodya. PisMów II 361 (351).