W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 31.05.2021
KORD rzecz. m
Słowniki:
notują
Formy: lp M. kord; D. korda; kordu; B. uż. nżyw. kord; N. kordem; ~ lm M. uż. nosob. kordy; D. kordów; B. uż. nosob. kordy
Etymologia: <rus. kordъ>
Znaczenia:
»miecz, prosta szabla, broń powszechnie noszona«: Czy-li jad tej ordy pominę i na zwierzchność dobyte ich kordy? MiasKZbiór 262. Nic inszego widáć nie było ná ten czás / iedno kátowanie / bicze / rozgi / wygnánia / śmierći / żelázá / ognie /łańcuchy /okowy / kordy / szubienice / krzyże. BirkNiedz 16. Aby się żaden nie ważył pozwać w szkole do broni, to jest szable, korda, szpady, noża i inszy broni. AquaPrax 460. A Cons[tytu]tią obwarowawszy okreslic iaką robotą Sukien maią zazywac, Miesczanie y czapki iakia y iakiey farby, y broniey nie Szabel alie kordow i to tylko w drodze. TrepNekLib 10. Druga Corke Halszkę murwę, dal za Soleckie[go] sluge p. Oleszynskie[go], ten Solecki zastal beł te zonę swą z chłopem na czunku y przebioł oboie kordęm y zabioł. TrepNekLib 61. Cordy albo ná kluby dáć. FredPiech C7v (46). Charondas [...] wyszedł był na pole á wroćiwszy szedł prosto ná Ratusz kord przy boku májąc y uśiadł według zwyczáju ná mieyscu swoym. GdacPrzyd 36. Osobliwie ten Pan był zákazał żeby nikt z Raycow y Miesczánow ná Ratusz z kordem álbo z jaką inszą bronią nie przychodźił. GdacPrzyd 36. Słucham, kiedy u chłopa chłop pożycza kordu: Pożycz do Niegowici na Matkę mi Bożą, Bo się mnie tam bić, prawi, Cichowianie grożą. PotFraszBrück II 372. Kord, fecten Gewehr. BierSłowa 42.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: Nie do kordá Pánie Hordá RysProv Cent.X, Dec. 4. Nié do kordá Pánié Hordá KnAd 664-665. ● Kord broń Száblá stroy RysProv Cent.VI, Dec.5. Kord do boiu szablá do stroiu RysProv Cent.VI, Dec.5. Szábla stroy Kord broń ŻabFor C1.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: Kord broń/ száblá stroy. RysProv VI, 5.
# Użycia metajęzykowe: # kord kościoł kostur kożuch krucyfiks WojnaInst 28-29 # kord kordzik, pokoy pokoik WojnaInst 59
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: