Słownik XVII wieku

Słowniki:
T, L (XVIII), SWil, SW, SJP notują
SStp, SXVI, Kn nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1652

Formy: lp M. brawura; D. brawury; N. brawurą; Ms. brawurze; ~ lm M. brawury; D. brawur; B. brawury

Etymologia: <wł. bravura; fr. bravoure>

Znaczenia:

1. »męstwo, dzielność, odwaga«: Gęstemi obmowiskámi, szacowániem, pokázuią to, że zá figę nie ważą bráwury moiey. AndPiekBoh 61-62. Męstwo, odwagá y bráwurá moiá, nic nie iest inszego, tylko pył wyczesány z kápturá męstwá Marsowego. AndPiekBoh 116. Prezumpcyi i rozumienia o swojej brawurze [...] wystrzegać się mają zawsze [synowie]. LubSInPol 274.

2. »przechwalanie się swoją odwagą, męstwem, zuchowatość, zadzierżystość, junactwo«: BRAVADE [...] (Menace d'un fanfaron.) on le dit mieux au plurier Bravades. Jactatio [...] BRAWURA przegrażanie się odkazywanie prożne lepiey się mowi w większey liczbie Brawury. DanKolaDyk I, 228.

3. »ten, kto się przechwala swoją odwagą, męstwem«: BRAVACHE [...] mot vieux (Fanfaron sur le fait de la valeur, faux brave.) Plenus gloriarum [...] BRAWURA Darmochwał. DanKolaDyk I, 228.

4. »osoba skłonna do wywoływania awantur, bójek, do brania udziału w pojedynkach, warchoł, zawadiaka«: Choleryk [...] Bywa płochy [...] gdy zagrzeie trunkiem głowy, brawura, do poiedynkow skłonny. BystrzInfAstrol V, XVIII.

5. »z Korby, do rozprowadzenia po znaczeniach«: Tylko mi tez tego niedostawáło, áza nie pełen świát Tyránskich bráwur moich, ták, iż iuż mieyscá ználeść onym nie mogę, poydę w támtych kráin Provincie, ábym twárdy połykał bułat. AndPiekBoh 131. Białagłowá raz vstąpiwszy stanu swey powinnośći, stawa się podobną vrwáney, ná wierzchu wyniosłey gory skále, ktora więcey zátrzymáć się nie może, áż samego nayniższego dopádnie pádołu, z tey cosiderátiey, vmawiáć się zemną o ożenieniu zániechay, względem nástępuiącego potomstwá. iáko istotnego dźiedźica mego męstwá, y zuchwáłych bráwur. AndPiekBoh 142. I było słusznie komu, bo jako nie na pozór i splendor, ale na własne skrwawienie buławy siliła się władza i przewaga hetmańska, tak wyższy predykamentem i niższy żołnierz za przykładem górnym, sercem ochotnym i czynieniem usilnym, a nie gębą i czczą brawurą dokazywali [...]. MałpaCzłow 285. [...] wstyd i obelga i niebezpieczeństwo publiczne imienia następuje, którym teraz zabawne sceny, komedyja i opery dowcipna inwencyja cudzoziemska figuruje, na pocieszne intermedia i teatra niesubtelnym błazeństwem wyprowadzając minę, fantazyją, brawury, stąpanie, ułożenie, junakieryje, krój, akcyje i oręża nasze, przy nas samych i z pomocą chichotając się ze wszytkiego do woli. MałpaCzłow 286. Bo się to teraz brawur namnożyło, Jakich, pamiętam, przed laty nie było. Na głowie drugi chciałby ciesać koły, A ty, że zaraz wychodzisz ze szkoły, Chciałby-ć lada bies grać potem na nosie, Więc o twój honor pamiętaj i o się.” DembowAPunktBar II 480.