Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1620

Formy: lp M. m gorący; ż gorąca; n gorące; B. ż gorącą; N. ż gorącą; n gorącym; lm D. gorących; B. nmos gorące

Znaczenia:

1. »mający wysoką temperaturę; bardzo ciepły; rozpalony; prażący; upalny«: Gorący/ propriè. Ferudis aestus, feruida flamma [...]. Feruens aqua [...]. Flagrans, flagrantissimus sol [...]. Torridus àér [...]. Torrida aesta. Kn 202. Nie było by tak powabne y oko ludzkie delektuiące złoto gdy by go potencyia gorących nie wybrantowała ogniow. PasPam 149av.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ gorąca cholera: Tak rzekł [Mandrykard], gorącą wewnątrz kolerą ruszony, A potem Gradasowi pięścią wymierzony Zadał ciężki policzek [...] Ten, co się nie spodziewał i nie wierzył temu, By tak głupio miał się dać uwieść swemu Gniewowi, stał. ArKochOrlCz II 336.

2. »pełen uczucia; żarliwy; gwałtowny; usilny«: Przysyłaią uniwersały iuż nie zgorącym roskazanięm ale zgorącą prozbą. PasPam 78v. Niechciałem się bawić koło niego zabiiac mi tez zalgo było na owę iego gorącą rospamietywaiąc modlitwę. PasPam 95v. Tam na tym od puscie iak się poczęli ofiarować tak Litwa nieborzęta tak się w gorące wdali kontemplacyie az się krwawym potem pocili. PasPam 199v.

◼ Przenośnie: ◼ Tak to u mnie fortuna była iakas chwytliwa, gorąca. PasPam 221.

3. o smaku »pikantny, ostry, piekący«: Gorący/ aliter. piéprz/ imbier etc. Feruens gustu radix. Kn 202. Gorący. [...] 3) scharf, beissend als Pfeffer. [...] piquant, acre; qui pique la langue. [...] pieprz, imbier gorący. T III 402.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ rubin gorący: Rozmyslay boleść Matki nad Synęm w grob złozonym. [...] Te dźieie widáć było z roznych ćięni Z farbistych Krusczow, z złota, y z promięni Iusz y znich y Koral, y Rubin gorący Iusz y Alabastr y Smaragd smieiący Patrzał á tęn cud nad to bił w powieki Ze nie znác Misterstw, w tych Subtelney ręki. OblJasGór 142 (marg.).