W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 06.10.2023
SUKNIA rzecz. ż
Warianty fonetyczne: SUKNIA, SZUKNIA
Słowniki:
SStp, Kn, T, L, SWil, SW, SJP notują
SXVI (brak danych) nie notują
Formy: lp M. suknia; suknią; D. sukni; sukniej; suknie; C. sukni; B. szuknią // suknią; suknię; suknio; suknia; N. suknią; Ms. sukniej; sukni; suknij; ~ lm M. suknie; D. sukięn; sukien; suknie; sukni; B. suknie; N. sukniami; Ms. sukniach; suknie
Znaczenia:
1. »strój, ubiór zarówno kobiecy, męski jak i dziecięcy; bez wskazań, na konkretne części garderoby i fasony«: Stało strzelów 600 z rusznicami, w zupanach tylko, kazdy w inkszej sukni. NiemPam 16. [u Lapona] W jednej sukni zaraz i czapka i kabat i ubranie i trzewiki i rękawice. NiemPam 58. ostatek na zdaniu Je[g]o Msci, aby nie skwircała, prosi tesz aby iey ku tey sukni dano czapkę Jey Msci zbobrem farbowanym powszednią axamitną. Bractwu S. Anny do Wilna do Bernardinow, została złotych trzydziesci prosi aby beły przesłane przes ktorego Oyca Bernardina. OssZPam 7v. W chorobie [...] pilnował y za zdrowie ie[go] nie tylko do Loretu Veta odesłał ale y w szarei sukni (rowno zniem samem) chodzieł. Jam tesz w tei chorobie chcącz zwycięzic serce głupie[go] człowieka y swoię niezmysloną chęc do ie[go] przijazni oswiadczyc, iakom ieno mogł usługował. OssZPam 39. Pośle do dworu nie dla ćwiczenia w cnotę, ále dla sukniey áby ią sobie wysłuźył, á oycá o nákład nie przypráwiał. A ono lepiey było tę część, ktora nań po śmierći iego przypáść miáłá, zastáwić. StarPopr 76. Jozef Moia miła babusiu wzdyc mozes nie fukac Ani tez tak wielkiego fasołu nie szukac Bo choc ia w czerney sukniey przecie[m] z krolewskiego Rodu poszedł z małzonku swą dawidowego. Baba Ieszcze sie bedziesz swarzył dziadu oplesniały Waruy ze się bydz z brody włosy nie latały. KodKon 116. Chodzę w sukni długiey. Eo in longa veste. Kn 68. Przysiadam komu suknią/ czapkę/ księgi. Assideo super aliquid. Insideo alicui rei. Kn 886. spect abilis iakby spect abylisz. isz gdy nouin[y] spectat na Tecie, aby iey liznac a choc drogo bądz od Spect habilis, ze suknię p[ro]pter Spectatu[m]habet unam gdy na ratusz idzie, bo doma wfartuchu skorzanym chodzi. TrepNekLib K3. Byszewski nazualsię...s Komorowa miasteczka pacie[g]o od Torunia Mlynarzow syn, pieniczny bel ten mlynarz, zarwalgo beł opat pan iego na kilkanascie Tysiecy. Temu synowi ociec Mlynarz kupiel bel pare koni y Suknie cudne Sprawiel. TrepNekLib K47. Czaykowski zwalsie [...] z Piotrkowa Czajki miezczanina syn: ten bel za chloca u X Starczowskie[g]o Custosza Crac. potym dalgo Swiecic na Kapłanstwo: bel zas unie[g]o A[nn]o 1634 za Kapeliana y za Saprawce w Krakowie Suknie swe iedwabne nachodzono dalmubeł. TrepNekLib K50v. Czechowki nazwałsie zWarki syn Kostrzechy miesczanina Mikołay chadzał do Gdanska wodą ze Statkami Oycowskiemi Circa 1624 potym sluzel u P.Plichty Gostynskie[g]o starosty w Skotnikach u Sochaczowa circa 1630, koni parę mial dobrych y Szable oprawną. TrepNekLib K59. Miał liat 30 kilka, słuzac P. Balickiemu uPinczowa w Korytnicy umarl A. 1634 tamze pochowan P. Balicki vzial ie[go] konia z wsiedzenim wszytkim suknie y kozuch Turecki y tlomoczek z rzeczami. TrepNekLib K82. o czem Haick w kroynice Czeskiey Ze y dotad gorni Niemoy Czechom y morawcom mowią czel Frsser to iest osła szerca, ukazuiac do te[go] im rogi suknie iakby oslie uszy. TrepNekLib K88. Kopetniku ususzyc na proch albo nasienia owe[go] Rzepiku co w ogrodach do Sukien przylipya [się] y tego prochu nosem wciagnanc do glowy iako tabaką czynią. GrodzMisc ?. Białą suknią noszący/ w bieli. Albatus, candidé vestitus. SzyrDict 13. Nie dosyc na tym Starostę chudzinę fratum securitate podespectował, dobywszy szable mało nie zabił additis verbis Bodai cie zabito wydzierco cudzego dobra bii się ze mną. I kiedy się on moim Contractem zasłaniał przydawszy te słowa Nie moze Pa[n] Wojewoda cudzy sukni rzec moia to suknia. OpalKListy 94. umieraiąc na krzyżu Ducha Swojego oddał Bogu Oycu w ręce [...] Suknię swoię żołnierzom. StarKaz 595. Rekaw zas błekitny u sukni bo taką suknią w ten czas miał. HerbOr 451. [tak tam] tam sąm mowieł Ioseph Do Lewka albo Iacob do Moyzesza albo Iudka do Isaaka Toz sie y tu dzieie Tonie Pan młody w długach az ci iego suknie Pławią sie iuz do brzegu. OpalKSat 67v-68. Tam czesto patrzy aby z nich brał materią Do turbowania Pana to iest do pieniactwa Acz ci sami Prałaci ciezszy niz plebani Bo ktosz ich animuszom porowna? Kto stroiom? Suknia fałdorum Centum multi[que] coloris Sutanna y Mantolet chwarsczą, trzewik swiezy Skrzypi po Norembersku zrobiony. OpalKSat 91. bo ci wszedy byłowie albo przymusczkowie Do rzepiu wici podobni ktory wiec do kozdy sukni przylgnie tak oni predziuchno sie znecą I wyszperaią wszytko albo y wybiegaią Fil susciphen [cuszafen] u niemcow słusznie mianowana. OpalKSat 108v. Trafiła się noc ciemna, zimna, że dla słoty I owi też żołdacy spuścili z ochoty. Wolą w cieple swe suknie, niźli po cholewy brodząc błoto na zimnie cudze iskać chlewy. WieszczOgródGur 19. Sołtys [...] ma [...] za sieść wsłusznym y przystoynym ubierze, to iest w sukniey albo wdeliey. TułGietKutrz 130. Expensa doroczna starostwa baldemburskiego: [...] chłpcu do włoczenia na suknie i obuwie. OpisKról 484. Do jednej damy. Jeszczem nie widział krawca tak pysznego, Żebym miał suknie posyłać do niego; i teraz nie ślę płaszcza na poprawę, Niech sobie inszą wynajdzie zabawę. A jeśli zechce gwałtem mi w tym służyć, Niechże na koniec i w tym się da użyć. MorszAUtwKuk 28. I zbójca, kiedy na lesie dowodzi, w odmiennej sukni i maszkarze chodzi. MorszAUtwKuk 177. powiedział dla iakiey go Matka ukrywa przyczyny, krotce mowiąc tam zaraz Achilles zrzuciwszy one niewiescie Fartuchy Męskie wziąwszy odUlissesa suknie odział się Pancerzem wziął szablę ySaydak, yprosto ztym do Krola Licomedesa poszedł. PotPrzyp 6v. I dadzą met szpalerom: a nusz pełne gromu Kierysy: iakiegosz nas nabawią Soromu Ktorym dzis szaty cięszkie, nie rzkąc twarde blachy Takesmy się postrzygli yz Bohatyrow w Gachy Ale co mowię zbroie, cięzą nam y suknie Wąsy ogoli drugi. PotWoj 56. Dziadapieszo nie słuzy; nie dosiędą koni Czyby siodła, czy suknie wprzod macac czy broni Co wiedziec gdzie się udac wypadszy z Posciele Trudno poznac gdzie swo, gdzie nieprzyiaciele. PotWoj 107. Dopołowy nie skonczeł [...] ze na cztery stopy W głąb y w szerz tylko były one ich okopy Niepodona się im rzecz zdała zeby nagi Poganin miał przysc kiedy do takiey odwagi W wiotkie suknie, y w cienkie ubrany Koszule Narazac się na ognie, na strzelbę, na kule. PotWoj 112. pewnie wielu zostanie wkrótce przy drewnianych talerzach, przy glinianych misach, przy jednej sukni etc., bo to pewna, kto ma cynowe talerze i półmiski, może na drewnianych talerzach i glinianych misach jadać, może też kto i w jednej sukni chodzić, etc. MarkZap 25. bo tácy ná ludzki koszt rádzi roźne wczásy sobie obmyśliwáią, á zátym podwody biorą, ktore naybárźiey ludźi niszczą. Srebrnych Rządow, Rządźikow, y śiedzeń háftowánych, lubo táśiem iedwabnych, okrom gołego rzemieniá, tákźe ná sukniách błátu, okrom sukná, álbo futer drogich [...] niech się nie godźi [...] záźywać. FredKon 13. Jáko záś Cudzoźiemski porządek, w pieszey woynie iest dobry, tak w záiem, Rynsztunek polski y stroy, dáleko lepszy pieszemu. Bo co się tknie sukien, nie ták prędko słotá, mroz, y niewczás, źołnierzowi Polskim kroiem odźiánemu, douczy, iáko Niemcowi. FredKon 37. Sukni, butów nastarczyć niepodobna. SobJListy 63. [...] melankolik miczym się nie bawiący, ospowaty; stroi się tak jako najmizerniejszy człowiek, w podartej prostej sukni, kapelusz nie tylko bez pióra, ale i bez rubantu, wytarty i utłuszczony. SobJListy 501. Książę saski wczora był w czerwonej sukni prostej,szarpą karmazynową z frandzlą prostą przepasany. SobJListy 508. Wezyr tak uciekł od wszystkiego, że ledwo na jednym koniu i w jednej sukni. Jam został jego sukcesorem, bo po wielkiej części wszystkie mi się po nim dostały splendory. SobJListy 520. Wszystko to całowało, obłapiało, swym salwatorem zwało [...] Sam lud wszystek pospoloty całował mi ręce, nogi, suknie, drudzy się tylko dotykali, wołając: Ach, niech tę rękę tak waleczną całujemy!". SobJListy 522. Wezyr raniony w lichey sukni zuciekał, y niemal szalony By dziecko rzewnie płakał. DrobOpow 52. práwi widzę po tobie, żeś ty iest mizerak, ubóstwo z ciebie Et pauper; suknie biedney nie masz, Et nudus; chcę cię zbogácić, zpánoszyć, á záraz. MłodzKaz II, 110. Dałem theize Kathazrzinie suknia cervona przerobic. KsKasUl 313. Zaraz byc pysznym, pieszczonem, ospałem, Perłami suknie suc, y złocie stropy, Kto moze siła y wielem rozkazac. W Ubogie domy nie wchodzą te zbytki. PotSyl 16. Tosz iednym trzosem opasawszy sługę, Nasutem złota, od wszelkiey przygody, Drugi podstalną sam bierze kolczugę, Nisz suknią, wdziawszy na ciało ią wprzody, Idą napalcach, gdzie sala frambugę Długą czynieła apotym na wschody. PotSyl 37. Ieszcze się tymi rozmowami bawi, Kiedy Inspektor Xifilow w rozdarty, Sukni: agębę pazurami skrwawi, Wpadnie szalony, wpokoy iey otwarty, Oto dopiero, tey minuty; prawi, Dane odemnie przepisuiąc karty, Spadł, Xifil z ławy, y bez dusze lezy. PotSyl 41. dostawy konca Bomfin owey nićy Pyta się pilno, y obieca sieła, O człeku owem, y iego kibici, Iakie miał suknie, co za mina była, Prawi: ow potem zarękę go chwyci, Wiedzie doskrzynie, ktora worek kryła. PotSyl 45. tosz skoro ciepłem obczerstwią go winem, suknią nanm bo był cale nagi włozą, Pyta go Daulet: Czyim wRhodzie synem? Potym co go wtę wegnało podrozą, Dawno z Cyczyzny? iakiem się tu czynem, Bawieł. PotSyl 103. Brata Dauletem: Mnie zwano Xifilem. porwie się w rzeczy poprawując suknie, Wychodzi chyzo y ramiona scisnie, A łza mupo łzie prądem z oczuprysnie. Potym sam z sobą: Przebog sen czy czary, Wzdyc Xifil umarł?. PotSyl 104. Sukien nie znać, jakie były, bo się i z brudu zmieniły. StanTrans 74. [...] potym puszczano wszytkich do pokoju ze go Witali barzo się wszytkim pokornie stawił w Czerwoney był sukni szytey bogato po tym znow poszedł do Pokoiu Imc Pani Wilenskiey tam cicho z Sobą muwili. SobTDzien 28v-29. Rano przyszedł Xiąźe Elector w Sukni barzo bogatey ze nic nie znac od złota y Srebra strasznie bogatą. Electorowa Imc wBiałey Sukni bogatey. po Obiedzie znowu przyszedł niedlugo się takze bo ex pedytował do Hiszpaniey. SobTDzien 29. Tego dnia kazelismy Suknie sobie ro[bić]. SobTDzien 45. Tám w Dreżnie fato infelici et casu, ieden Polak z mostu spadszy utonął, drugi consultò Páchołek Rotmistrzá Iánczárskiego ex desperatione wszedszy ná most y tám z sukien rozebrawszy się, sam z mostu bárdzo wysokiego skoczył y utonął. AwDrez 2. lec potym trzeciego dnia Czyrulik odwinąwszy mu rane (podobno błonke przeciętą miał,) para zniey wyszedszy mowe zamknął, y tak nieruszaiąc sie lezał V Ktorego w Sukni wpasie gdzie sie przypaszował naleziono zaszytych Czerwonych Złotych 27. KomonDziej 217. Po franczusku [...] przyjechał [...] Polskie Suknie z Siebie złozywszy, y od tąd po Franczusku sie zawsze Nosił. Tegoz Roku Die 27 Xbris Iasnie Wielmoznemu IMPanu Franciskowi Hrabi na zywczu z Pieskowey Skału Wielopolskiemu Staroscie Krakowskiemu etC a Panu Naszemu Dziedzicznemu Iey Mosc [...] Narodziła Syna. KomonDziej 228. y tak ich wszytkich odarszy zabrali y do Luxemburgu zaorowadzili między nimi Karola ktorego przecie lepsze Szczescie potkało bo Regimentarz nad Hiszpanami będąc ziomkiem iego y pieniądze y Suknie wrocic mu kazał. HistŚwież 118-119. chcąc się iednak poprawc Suknie koszule y sprzęt łozył y to przegrał na ostatek nie chcąc od kostek z szkody y ze wstydem odchodzic pozyczył u kapitana pewney galery 500 talerow bitych ktore iesliby przegrał zapisał się na dwie lecie do galery. HistŚwież 152. Iaj się dowiedziała o tym Beatrix cięszko naypierwey zapłakawszy tak się iadem na Iereniona zapaliła, ze kazawszy sobie suknie Braterskie kryiomo przyniesc w nie się ubrawszy konia Szpadę pistolety Braterskie wziąwszy Imieniem brata swego kartkę do Ireniona napisała HistŚwież 407-408. Zeznała gromada, że był zubożał a wnet sie zaś wspomogł tak na piekne suknie iako na statek. AktaMusz 48. tegez wziełem w kramie drojety srebrney na suknio dla siebie za ktorą dałem 66 Czerwonych Zł y Zł 12. SapANot 122. Tegoz rozdawalismy Suknie S.P.Im pa Marosza Woyskiego Siestrzanom y Sługom kazdemu według słuszności. SapANot 263. Tegoż Pisałem do Pana Iasewicza agenta ImPana kasztelanica Potockiego posłałem na pare Sukien aby był Sedulus w Sprawach Siestrzana mego. Tegoż pisałem do Im Pana Boryczewskiego agenta mego, ktoremu posłałem atestacyą Oyca Iohełkowskiego Prezbytera Iziernickiego. SapADiar 105. Iezeli komu Cudzemu ta Majętność ma się dostać In casu.. ta Summa przydzie w Expensa donosi oraz iż Zniwa się kączą Szczęsliwie poniewaz PBog przswieca pogodą Regestra branych Sukien od Szachny kupca Słonimskiego na Iarmarku Zelwinskim przesyła. SapADiar 122. Tegoż Przyniosł mi krawiec Suknio moię trawiastą z galonikiem wąskim złotym, Tegoż był ImPan Sędźia Morykoni z ImPanem Hurko Pisarzem dziękuiąc żesmy byli na Szlubowinach y na kolacyi. Tegoż był na Obiedzie ImPan Plater Woyski Inflanski. SapADiar 133. zwłoczę suknią, ich ziehe mich aus. BierSłowa 385. [...] LESZEK II. nominowany z prostey kondycyi, ale rozumnie rządźił i sercem Rycerskim przećiw wszelkim nieprzyjaćielom, pokornie bo pod czas każdey publiki wieszać sobie na oczach kazał suknie ubogie, w których Xiążęćiem obrany [...]. ŁubHist 7. A iako ná ten czás świętemu Alexándrowi/ Biskupowi z Aleyándrey/ odpowiedźiał: Arius haereticus hanc vestem discidit. Przeklęty Aryusz poszárpał suknię moię/ iako heretyk/ ktory ináczey nieumie. ták y o was rzeką: Schismaticus Graecus Vnionem dirupit. BirkRus 18. Kto się sam nie rozsądzá, áni Sákrámentu rozsądza ále iáko potráwy pospolitey Swiętych dárow uźywa, y do stołu Páńskiego w ubłoconey sukni niewstydliwie się wdźiera, lepieyby się dźiáło z tákiemi, gdyby im ośli młyn do szyie przywiązawszy wrzucono ie do morza, niź gdy z niewymytym z ręki Páńskiey chleb biorą. TylkStrom 70. Suknie drogiey, nie włożysz do skrzynie pełney błotá, iákże do sercá niepráwośćią pokalánego, przyimuiesz Chrystusá? s. Cypryan ná tákie woła. TylkStrom 70.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: suknia duchowna »sutanna, habit jako symbol stanu zakonnego«: Ba i piękniey drugiemu było odárło w duchowney sukni chodzić [...] niżeli potym świetcko się baczyć. MłodzKaz 103. ▲ suknia zakonna »sutanna, habit jako symbol stanu zakonnego«: Nie dbáłá choć záwsze w włosiennicy y w podłey sukni zakonney chodziłá y mowiła Siostrom: Niech y robáctwo drze cielsko moie. OkolNiebo 26. ▲ księska suknia: Napisałem do JMcij Dobrodziejki do Rzczniowa: prosząc jej o błogosławieństwo, ażebym mógł się oblec w księzkie suknie. WierzbKon 204. ▲ suknia pokojowa domowa »okrycie noszone po domu«: DES-HABILLE [...] SUKNIA pokojowa domowa, w ktorey wielkie Panie chodzą w domu u siebie poki się nie ubierą. DanKolaDyk I, H52. ▲ suknia wierzchnia, suknia zwierzchnia »ubiór noszony na wierzchu, używany do wyjść na zewnątrz«: Guzow Szarych zzarabiankami do Sukien wierzchnich tuzinow dwa. ArchRadziw 1638 46/4. Wierzchnia suknia długa, od pach száraz [...] bez wćięćia w pas, nákształt deliey [...] szeroka y przestrona, y płotnem álbo kirem cále podszytá, dla Obozowych niewczásow, y dla odźieźy dobrey w chorobie. FredKon 41. Człowiek [...] odźiany dobrze od głowy áź do stopy, dwie suknie máiący, to iest iednę spodnią, á drugą zwierzchnią, przytym Opończą, szablę dobrą, álbo Páłász v boku, łádownicę odwudźiestu czterech łádunkách, y prochownicę dla podsypánia prochu. FredKon 71. Druga [sc. córka] do tego wzięła suknię wierzchnią, płótna lnianego łokci 60, do tego wzięła krów dwie i jałowicę. ActScabVet 140. ▲ suknia nocna »ubranie zakładane do snu«: HABIT [...] Nocturna iestis [...] Suknia nocna sypialna. DanKolaDyk II, 110. DES-HABILLE' [...] TOZ się mowi o sukni nocney ktorą ná noc bierą [se panie] rozebrawszy się dla większey wygody. DanKolaDyk I, 452. ▲ suknia lokajska »strój noszony przez służbę«: 7 Par Sukien Granatowych Lokayskich z kamizelkami karmazynowemi y galonem złotym szamerowane. ArchRadziw 1638 333. ▲ suknia spodnia (sz. zm.): Ale iednák tylko spodnia suknia z koźuchem y bez wszelkiey strzelby, tylko samá száblá y Rohátyna. A iź naywiększy nie porządek Artylerya obozowa ponośi, w nieprzysposobieniu kul do Armaty. FredKon 48. Człowiek [...] odziany dobrze od głowy áź do stopy, dwie suknie máiący, to iest iednę spodnią, á drugą zwierzchnią, przytym Opończą, száblę dobrą, álbo Páłász v boku, łádownicę odwudźiestu czterech łádunkách, y prochownicę dla podsypánia prochu. FredKon 71. Tysięcy trzydziesci złotych Duplonow wszywszy w Suknią spodnią wiesci Takie mu polecaiąc, by rozdał duplony Kommendoru Gdanskiemu. DrobOpow 160. ▲ suknia codzienna: Książę saski objeżdżał ze mną wczora wojska w tejże swojej codziennej czerwonej sukni. SobJListy 513. ▲ suknia żałobna (sz. zm.) »czarny strój noszony by okazać żałobę«: Acceptowałem Iego consilium et eo instanti ordynowałem z Expedycyą naiąwszy boiarzyna, do ktorego y ImPan Woyski Plater pisał wnaszając zamno Instanciales. ię 30 Kupiłem u Fiedorowicza kupca Wilenskiego Sukna Czarnego na żałobną Suknią Łokci dziewięć po tynfow Iedenaśćie. SapADiar 133. [Pisałem do Pana bryma] aby mi pokredytował Iedynaśćie łokći Gryzetki Czrney pod Suknią moią żałobną ktorą kazałem robić krawcowiSzulcowi w Wilnie. Tegoż popasywałem w Woytowey karczmie, Nocowałem zaś w Oranach gdźie o Swiecach Lanych Stanęlismy. SapADiar 135. ▲ suknia jeździecka: Paludatus w suknij iesdeczkij. SłowPolŁac 98. ▲ suknia stołowa »suknia zakładana do posiłków«: HABIT [...] Suknia stołowa staroświecka w ktorey do stołu siadali. DanKolaDyk II, 110. ▲ suknia stanu: SUKNIE, odzienie, suknia stanu, zbroia ná ciało samo po stan bez ná ramiennikow, y nádbiodrkow. DanKolaDyk I, 372. ▲ suknia owczarska: DE BERGER. Pastoritius, a, um OWCZARSKI pastuszy. Un habit de berger. Pastoralis habitus. Suknia owczarska. DanKolaDyk I, 190. ▲ suknia wiejska: BALANDRAN [...] Gauspina penula [...] GUMIA, siermięga, suknia wieyska prosta. DanKolaDyk I, 165. ▲ suknia parterowa: Suknie parterowe suknia parterowa szara mantra y spodnica. ArchRadziw 1638 353.
Związki frazeologiczne: grać na suknią »stawiać coś w grze«: Grám ná suknią/ vide Stáwiam co wé grzé. Kn 207.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: Ieśli się kto náprze z strony koniá/ wozu/ sukniey/ żony/ ku iákiey kolwiek potrzebie/ nie puszczay z domu bez siebie/ woz połamią/ suknię zmáżą/ koń osádnią/ żonę z łáską odeszlą. RysProv C1v. ● Jéden chodzi w miérzé/ drugi suknią dziérzé. KnAd 509-510. ● (war.) Lepiey rękawem zátkáć/ niźli cáłą suknią. RysProv E2. Lépiey rękawem niż cáłą suknią zátkáć. KnAd 448. ● Nie zbyway stárey sukni poki nowey nie spráwisz. RysProv G1v.
2. »strój kobiecy sięgający kostek, bądź dłuższy, zakrywający tułów i ramiona«: Pracka lat trzy słuzy wzieła suknią y kozuch prosi aby iesce dane beły Cztery grzywny na odprawie ieśli iuż nie iest potrzebna. Balwierka iz dogadzała posługom Jey Msci prosi aby jey beła daną suknia ktorą jey naznaczeła Jey Msc hocia sie iey dawało zboze korcem. OssZPam 7r-7v. dała sie iey za pierwszy rok suknia, za drugi kozuch y Czapka, iesli iusz nie potrzebna dziecięciu podług zdania P Młodnickiey. niech iey dadzą na odprawie złotych pietnascie. OssZPam K.7r. Suknia białą z blaszką ze srebrem manta y spodnica. ArchRadziw 1638 353. Suknie czarne Manta y spodnica grodyturowa. ArchRadziw 1638 353. Suknia zielona rzucane kwiaty wyrabiane ze srebrem manta y spodnica. ArchRadziw 1638 353. Wczesnie bydz przed Seimikiem y piechotę sporządzic. Kruszynskiegy co suknią ukradła serio zlecic P-u Boboleckiemu aby prawa iey examinował z P. Korzeniewskim y zenie moiey uczynił satisfactią. To podaię do wiadomosci czegom przepomniał ze P. Niegolewski przes P-a Mielzynskiego ratione rękawicznego dawał y ztym się mi declarował Talarow. OpalKListy 244-245. przecie iednak suknią naddawaią Co natura Vieła stroi sie babusia Postawe tez formuie y chod y poyrzenie Az sie tam Ktos odwazy z młokosow przeczuwszy O pieniąszkach V Baby zmysla zakochanie I za to brac poczyna á do młodszych nosi. OpalKSat K12r. Iesli tez mąz dostatni bedzie y bogaty Kupuy Suknie Kleynoty namioty Karoce Bo chocby dzieci miały pozdychac od głodu A czym talepsza nadmie a to ten tey sprawieł Ze złotego Tabinu spodnik czemu y ia Nie mąm miez iako y ta. OpalKSat 26-27R. zastawy y długi pozostałe po smierci moiey U Pana Jana Pulinoskie[go][...] Suknia Białogłowska zielone[go] Sukna kupieckie[go] kramneg[go] ta zastawa przynalezy Synom moim DekrŻmud 133a. Cztery dorosłe córki gospodarza, Jakich rzadko Bóg inszym ojcom zdarza- Florentyna wprzód, druga Konstancyja, Gryzella trzecia, czwarta Sydonija. Wszystkie barszczowe z złotem suknie miały, marg. Imiona i strój ich. BorzNaw 86. Za poduszkę jej trawa, za pierzynę Cień był dębowy, a szum z bliskiej wody smaku dodawał do snu i ochłody. Zefir jej suknią poddymał, a mali Kupidynowie naokoło igrali: Jeden jej włosy trafił, drugi w ucho Coś o miłości poszeptywał głucho. MorszAUtwKuk 159-160. Potym zas poszła do Kownaty, Kędy Obiegszy Kąty z pacierzami wszędy Krzyze robiła suknie zdeymowała, Y aze do Krwie ciało swe rzezała, Ras ná Krucifix patrzała iak dusza Drugi ras wyła iak iaká pokusa. OblJasGór K105r. Inszy prowádzą Damy ustroione Zywe, y wchodzie nie uspokoione, Ktore iak Kursor idą zapędzony Trącáiąc chodęm sukien Swych ogony Y oczy nioszą nie rzekę wstydliwe, Lecz ná poł bystre, y napoł zdradliwe. OblJasGór K144r. Tego sie też doma[ga]li, ażeby gierada nie gineła tym dzieciom, co pozostała po matce ich, a mianowicie chusty, suknia breklestowa, lazurowa katanka podszyta. ActScabVet 108. A co sie tycze matki ich rodzony, która im błogosławiła, tak dzieciom swoim, jako i temu kupcowi pomienionemu, to jest Kasprowi Warcholikowi, i tych prąt, które kupił, życzyła, ale tego dokłada, iże tej córce swojej, to jest Annie, która była za Paszkiem Błażejem, już nic nie należy, bo ją już pięknie wyprawiła i wesele sprawiła, i krów dwie dała i cieluśka, a to dlatego, aby sie tam już o nic nie upominała, a do tego dała jej sukien dwie. ActScabVet 134. Chor spiewaią w Formach siedząc iakosmy Sami słyszeli y to tak poki nalezytosc swoią w Kosciele odprawią są ubrane po czym ubieraią się tak iako Damy y wolno im wszędy bywac w Bogatych Sukniach Waldetruda a Sa Valdetrude Fundowane. SobTDzien 37. Ale się Wielkopolszcze dał we znaki idąc bo ludzie iego swawolni a osobliwie Ciurowie Dwory Szlacheckie naiezdzali y depozyta naygłębiey schowane rabowali nawet z Pań y Panienek Szlacheckich suknie zdzierali. HistŚwież 39v. Strach wszytkich iakis obiął ze y nie wiedzieli gdzie byli tym czasem zrzuci z SiebieSuknie a pokaze ze nie zywą ale trupem przegniłym była, w ktorym czart się za Samę udał y dał [tak] wielki się grzmot uczynił iakby kilka piorunow Spadło. HistŚwież 81. potym był pytany o szuknią zielona białogłowską. AktaMusz 27. Dąbrowski Herb Panna [...] w sukni białey, w koronie złtey na głowie, we dwie razem dmie trąby, mosiężne. NiesKor II 4. gdy iey w Wenecyi bardzo bogatą y modną materyą kupiono, żadną miarą nie dała tego na siebie przewieść, żeby była w sukni z niey zrobioney chodźiła. NiesKor II 568.
3.przen. »forma, pozór, przyjmowane, by ukryć faktyczne przekonania, wyznawane zasady, przyjęte normy«: Zaczem cesarz j.m chcąc też w ten czas z Czech złą suknią katolictwa i wierności poddaństwa mającego wyrzucić, kazał co prędzej Elearom do Czech postępować. DembPrzew 106.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: Iéden chodzi w miérzé/ drugi suknią dziérzé. KnAd 509.
# Użycia metajęzykowe: # Owcá owiec, suknia sukien WojnaInst 36-37
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: KaS