Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: KŁOPOT, *CHŁOPOT

Słowniki:
nie notują

Formy: lp M. kłopot; D. kłopotu; B. uż. nżyw. kłopot // chłopot; N. kłopotem; Ms. kłopocie; ~ lm M. uż. nosob. kłopoty; D. kłopotów; B. uż. nosob. chłopoty // kłopoty; N. kłopotami

Znaczenia:

»zmartwienie, troska; nieprzyjemność, tarapaty«: A jako Wiosna, skoro swoje gaje Pocznie ubierać w młodociane maje, W ludziach teskliwość i chłopoty gasi, A swym weselem świat zmartwiony krasi. BorzNaw 68. A mnie nieznośny chłopot chcesz uczynić, Bo mnie - nie kogo - za cię będą winić. BorzNaw 98. Było szczęscie lecz ptakowi [...] Ale nie mnie bo mię takie ogarnęły kłopoty z ktorych ledwiem wybrnął. PasPam 88. Taka wprawdzie iest Ludzkiego Reguła zycia [...] ze by złego zdobrym kłopotow i frasunkow z pomyslnosciami ustawiczna Człowieka Inqvietowała Vicisitudo [zmienność]. PasPam 164v. Chcą WMMPana wygnac z Miasta biorąc ten klopot na Siebie. PasPam 168v. Niegodziło się powiedziec ktom iest zeby uysć kłopotu. PasPam 181v. Sąm ledwie com zdrowo wyiechał niespodziewaiąc się że by mię miał taki napaść kłopot od owych piiakow. PasPam 184. Com koło tych dobr zazył kłopotu y kosztu nizey się o tym napisze. PasPam 234v.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ coś jest z czyimś kłopotem »coś dzieje się z czyimś zachodem, wysiłkiem«: Chwycił się bardzo Straszowski tego [...] widząc ze to z mnieyszym iego nie rowno będzie kłopotem. PasPam 252.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ w kłopocie kogoś zostawić »pozostawić kogoś obarczywszy kłopotami, opuścić kogoś nie załatwiwszy pewnych spraw«: Margrabia Pinczowski w Lublinie na Deputacyiey umarł mnie w wielkim kłopocie zostawiwszy. PasPam 279v.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ kłopotów bicz: Pan Bog [...] nieposłusznych y krnąbrnych roznemi chłości kłopotów biczámi. KalCuda 208.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● (war.) od przysł.: