Słownik XVII wieku

Słowniki:
SStp ((ratować), retować), SXVI (?), Kn, T, L, SWil, SW, SJP notują

Formy: bezok. ratować; ~ cz. ter. lm 3. os. ratują; ~ cz. prze. lm mos 3. os. ratowali; ~ tr. rozk. lm 2. os. ratujcie; ~ nieos. cz. prze. ratowano

Etymologia: <niem. retten>

Znaczenia:

»wybawiać kogoś od niebezpieczeństwa; ocalać«: Po Przewodniey Niedzieli zachorował Woiewoda periculose [niebezpiecznie] [...] posprowadzano doktorow roznych [...] takci go ratowali wszystkiemi Sposobami. PasPam 67v. Kto przecie Smiały Podiezdzaią z barkami ratuią sznury toniącym rzucaią że by się ich chwytać. PasPam 69. Drugi Okręt szwecki przebito Z Armaty tak że zaraz poszedł nadno zewszystkim cos niewiele zniego ludzi ratowano. PasPam 69v. Kmiczyc Pułkownik [...] biega między naszemi ręce w tył związane woła dla Boga Ratuycie takci go tam ktos rozerznął. PasPam 112v.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ potrzebę ratować: Znáć było ná tym weselu wolą Páńską ná pożytek ludzki obroconą: bo co pożyteczniey iáko vbogiego potrzebę rátowáć/ dáć mu winá ták dobrego/ ták wiele? BirkNiedz 89. [Faraon] iák wielkie zgromádził Prowiánty, iákie pozákładał Mágázeny, iákich szukał sposobow, áżeby poddánych swoich potrzeby rátowáć mogł. DanOstSwada V, 17.