Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: MĘKA, MEJKA, MEKA

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1644

Formy: lp M. męka // mejka // meka; B. mękę; W. męka; ~ lm Ms. mękach

Znaczenia:

»wielkie cierpienia fizyczne, tortura, katusza«: Záraz w rozmyślánie wszedszy mowiłá: O iák ćiężka y okrutna meká/ iáki bol wielki y nieznośny Zbáwićielu moy znośiłeś: y wstawszy z modlitwy zdrową zostáłá od choroby. OkolNiebo 95. Zdało się to zrazu że to niewielkie rzeczy [u konia uwiązawszy włoczyć kogo po majdanie] ale okrutna iest męka bo nietylko suknia ale y ciało tak opada ze same tylko zostaną kości. PasPam 54. [...] według prawa na tym urzędzie, sprawowac powinien będę, na czym jako sprawedliwie przysięgam, tak mi Panie Boze dopomoz y niewinna mejka Chrystusa Pana, ktory jurament za wykonaniem wysz mianowanego comparęta do act przyięty ÿ zapisany iest. KsOw 1v.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ tak mi (nam) Panie Boże dopomóż i jego niewinna męka »BÓG«: ▲ boża męka:

◆ Związki frazeologiczne: ◆ prawić jak na mękach »mówić od rzeczy«: Czyni tedy kalinowski Rellacyią prawi iak na Mękach koloryzuie. PasPam 240.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

◆ Związki frazeologiczne: ◆ tak nam Panie Boże dopomóż i jego niewinna męka »formuła przysięgi«: Tego wszystkiego Io kMSCi P.N.M. dotrzyma y my dotrzymamy. Tak nam Panie Boze dopomoz y iego niewinna Męka. PasPam 213. ◆ prawić jak na mękach: ◆ boża męka:

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Więm że mi przy niewinnosci zadne niezaszkodzą Impostury Iuzem to powiedział przypierwszey Audyencyiey że wolno kurcie y Na Bożą mękę szczekać. PasPam 144v-145.