W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 24.05.2010
MIARA rzecz. ż
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1621-1643
Formy: lp M. miara; D. miary; B. miarę; N. miarą; Ms. mierze
Znaczenia:
»wielkość przyjęta za jednostkę dla oceny innych wielkości tego samego rodzaju; przen.: strona, wzgląd«
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: w tej mierze »w tym wypadku,w tej sprawie«: Kontent Mars że ma Syna Godnego wtey mierze ktory Męstwa Dzielności znaczny assumpt bierze. PasPam 271v. A Rzucił ze tez Marsa? obłatawszy zdrowie Nie [...] Perseweruie w Szarzey przyznać mu wtey mierze: Piłka, A Męstwo bite większy Impet bierze. PasPam 274v. ▲ żadną miarą »w żaden sposób«: Mysię tu ruszamy prosięmy wyzey. Zona mowi daręmna turbacyia bo tego zadną miarą nieuczyni y poiedzie. PasPam 83v. Powieda, na ostatku zes my się dusznie starali o ięzyka ale dostać zadną miarą nie mogli bo iuz były zaciekłe Czambuły do kosza poschodziły. PasPam 240. ▲ bez miary »niezmiernie, nadzwyczaj«: Wielu inszych [bohaterów] Pisma wynoszą bez miary. PasPam 274. ▲ co niemiara »bardzo dużo, mnóstwo«: Nacisnęło się tedy pod Owe Czosnki Co niemiara tego chcąc Zeby Ich Odstrzeliwano. PasPam 107v.
Związki frazeologiczne: brać miarę »wnioskować, porównywać«: Na te działa utopione mowił że wszystkie moie będą ale mi się to rzecz niepodobna widziała biorąc miarę iaka bieda kiedy działo w błocie uwięznie a coz kiedy w Morzu. PasPam 70. Oni tez biorąc miarę z Pięknego Bultynka [!] spodziewali się że to tam cos dziwnego y drogiego obaczą. PasPam 80. Na woynę wołasz a nie wiesz co to woyna Przy naymniey ztąd mogł bys brac miarę że to choc Palcem oko wykolą to postaremu Łechciwo [...] Apogotowiusz kiedy ie z Polnego Działka zapruszą. PasPam 192v-193. ◆ brać miarę i podobieństwo »wnioskować, porównywać«: Lanckoronski trochę się w[y]gadał przed Chorązym naszym o tych affektach ale y on poufale niewiedział choc tam zęmną bywał, komplement tylko widząc ztego brał miarę y podobienstwo. PasPam 73v.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: bardyjowska miara:
Związki frazeologiczne: chodzić w swej mierze: Rdza je żelazo, woda głaz dziurawi, Sen straszny prawda rozwieje na jawi, żadna rzecz wiecznie nie chodzi w swej mierze, Już i ta książka moja koniec bierze. MorszAUtwKuk 267. ◆ stoi cena w mierze »coś nie zmienia wartości«: Stoi cená w-miérzé/ v. Cená. Kn 1069.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: Iéden chodzi w miérzé/ drugi suknią dziérzé. KnAd 509. ● Ceń słusznie a w miaręć zapłacą. T III 103. ● Drożey cęń/ á w miáręć zápłácą. KnAd 211.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: SPas