1. »obracać w ruinę, rozwalać, niszczyć, niweczyć, plądrować, pustoszyć, napadać, walczyć zbrojnie«: Rekcja: kogo co, bez rekcji
Insze [choroby]/ tylko niektore części ciáłá/ nászego wątlą y burzą/ Febrá wszystkie osiada y opánuie. WargRzym 14.
Burzę miásto/ Euerto vrbem; Excido vrbes hostium: deleo & perdo, extinguo vrbem, ciuitatem, Tacit. Expugno oppidum [...] vide Obalam/ Pustoszę. Kn 54.
Dzikich Tátárow niepomierne zgráie/ Bez odporu burzeły żyzne one kráie [Podole]. TwarSLeg 12.
Płomieniste powodzi/ gdzie mogą tám burzą/ Iuż/ y kościelne odrzwia dwoiste/ się kurzą. OvOtwWPrzem 598.
Na Gorze Erymanie był Odyniec niesłychaney wielkosci, ktory okolicznem kraiom szkodził winnice burzył, Siania, ogrody. PotPrzyp 4.
Iesli tak chcą Nieba, ostatniey cwiczyzny Dopędzisz na usłudze kochaney oyczyzny Ogłosiwszy Swe Imię na Wschod słonca cały Będziesz burzył gornemi Turkow Arsenały. PotWoj 31.
Dáruy to prosim zácny Wencésławie Y przyczyń sławy Ku twéy większey słáwie, Nie przychodz z Woyski nie burz Mieyscá tego Od wieku Krolow Vszánowánego. OblJasGór 19v.
Mysli [nieprzyjaciel] zátaczać [...] Działa ná Mury z kądby ie burzyli, i gdzieby wzáięm od obroń [!] się kryli. OblJasGór 29v.
Czy przystoi to na męza iakiego, Ktory imięnia iest Chrześcianskiego, Domy na Chwałę Chrystusowi dane Burzyc? OblJasGór 168v.
Stráśliwy Bohátyrze burzący á nie wczoráyszy Tryumfatorze. AndPiekBoh 1.
Wyiachał [Treboniusz] na Morze do Brutusa zktorym sie naradził, aby im Morzem iako naybarziey sie przykrzył y tak armatami iako przyprawnemi ogniami Miasto y Zamek burzył. SzołHist 20.
Gwałtowny wicher, gdy wstánie burzący Obáli chátę, pryztłucze y głowe. PromMed Przemowa, 4.
Zabawa teraz woiennych ludzi, miasta, miasteczka, wsi burzyć y pa;ić [...] Kościoły łupić. BystrzInfStat M4.
Zá coż ich [pszczół] prace zábrać, porwáć, burzyć, Ná koniec z ciásney chałupki wykurżyć? DrużZbiór 320.
▲
Ustabilizowane połączenia wyrazowe:
▲
burzący kartan:
Nie pierwey Hetman echo tryumfalne z burzących kartanow rozsyła; áż [...] połozywszy nieprzyiaciela, áż skronie zwycięskie laurem, ręce pálmą ukoronuie. PisMów II 229.
▲
burząca armata (
sz. zm.):
Na to się zgodnie namowili [Szwedzi], Przeciw burzącey wyprawić armacie Ktora z Krakowa szła przy Kawalkacie. OblJasGór 73.
Część obozu Tureckiego y Szancow w ktorych naypotężnieysza armata burząca Turecka była zniesli woyska Moskiewskie. CzartListy 126.
Miasto Krakow zawczasu pochowali byli w Ziemię swoie armaty, a tak Szwed niewiedząc o nich ośmi tylko Mieyskich burzących armat wziął, które stały w Floryańskiey Bramie, i Mikołayskiej Forcie. OtwFDzieje 94.
▲
działo burzące (
sz. zm.):
▲
burzący granat:
▲
burząca kula:
▲
[Moździerz] burzący:
◼
Przenośnie:
◼
[Akademia Paryska] Do trzech się osobliwie árgumentow udáłá/ ktoremi się iáko trzema mury przeciw mocy teyże stolicy [Apostolskiej] obtoczyć y bronić chciáłá. Pierwszy był/ że Papież przxymusić nikogo nie może/ áby poniewolnie miał drugiego/ do swego towárzystwá/ ábo zwiąsku iákiego/ przyiąć [...] Burzy záraz y obala ten pierwszy mur/ tenże Doktor S. mowiąc/ że towárzystwá y zwiąski są dwoiákie; iedne prywatne/ ábo poiedynkowe/ ktore káżdy według vpodobánia swego czynić może [...] Drugie zaś są towárzystwa y zwiąski publiczne [...] te przymuszone bydź mogą. SzemGrat 81-82.