Słownik XVII wieku

Słowniki:
SXVI (charchać, charkać), Kn (charchać, chrachać), T (charchać, chrachać), L (charchać, charkać, chrachać; XVI, XVIII ), SWil (charchać, charkać), SW (charchać, charkać, chrachać), SJP (charkać) notują
SStp nie notują

Formy: bezok. charchać // charkać; ~ cz. ter. lp 1. os. charcham // chracham; 3. os. charcha; lm 3. os. charchają; ~ cz. prze. lp ż 3. os. charkała; ~ im. wsp. charkając

Znaczenia:

1. »głośno wydobywać z gardła jaki płyn (np. flegmę lub krew), spluwać, krztusić się; płukać gardło, poruszając małym językiem«:

Rekcja: czym; bez rekcji

Benewenutá [...] Wielekroć prześládował ią szátan [...] świeszcząc/ łáiąc/ przezywáiąc/ á podczás biiąc áż krwią charkáła. OkolNiebo 51. Charcham Gargarizo. SłowPolŁac 5. Niech się chory potrosze nápiia, y ustá tym niech płocze charkáiąc. CompMed 528. Charkać, krtusić się, gargouiller, gargarizer. KulUszDyk 13. Ieszcze znak suchot, gdy chory ropą z krwią zmięszaną y obmirzłym fetorem trącącą charchac zaczyna. BeimJelMed 5o1-502. Częstokroć charcha się krwią zpowierzchownych części głowy zpływaiącą. BeimJelMed 528. Ztym wszystkim starym ludziom, y tym ktorży z ciężkością od kaszliwuią y charchaią z tłustościami ostrożnie. BeimJelMed 555.

2. »wydawać chrapliwy odgłos, chrząkać, pochrząkiwać«:

Rekcja: bez rekcji

Rauspern charkać screare. KusWeg H8. W nocy-li spisz. ona [baba] kaszle. charcha, na łóżku się przewraca. MatłBabBad 187. Chárcham ich räuspere. WojnaLust 147.

Znaczenia niepewne:

1, 2: Chracham Chárcham krtuszę się Screo [...] Tussio [...] Excreo [...] Attraho saliuam [...] Trochleis pituitam adducere [...] Gargarizare [...] his quae saliuam mouent gargarizare. Gargaridare [...]. Kn 70. Screo Charcham. SłowPolŁac 124.

CHARKAJĄCY
im. przym. czyn.

Formy: lm C. charkającym

Znaczenia:

hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]

*CHARKAJĄCY m
w funkcji rzeczownika

Formy:

Znaczenia:

»człowiek głośno wydobywający z gardła jaki płyn (np. krew), plujący, krztuszący się«: Krwią chárkáiącym proch z Omanowego korzenia sucheg[o] [...] iest ratunkiem. SyrZiel 59. Krwią wrácáiącym/ pluiącym/ ábo charkáiącym/ poł łotá ná ráz prochu z tych zioł [...] piiąc [pomaga]. SyrZiel 1340.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]