Słownik XVII wieku

Słowniki:
SXVI (supl.), T, L (XVII-XVIII), SWil, SW, SJP notują
SStp, Kn nie notują

Formy: lp M. baza; D. bazy; C. bazie; B. bazę; N. bazą; Ms. bazie; ~ lm D. bazów; B. bazy; N. bazami

Etymologia: <gr. básis>

Znaczenia:

1.mat. »podstawa figury geometrycznej lub bryły«: Bazá. Basis. liniia w tryángule, ná ktorey dwá boki stoią: służy toż názwisko, y spodom figur pełnych. SolGeom I 2. Pryzma: Prisma: Bryłá z wielu pol złożona; ktorych dwá ná końcách (bázámi názwáne) są y rowne, y podobne, y rowno odległe oraz; insze záś (które bokámi zowią) są podłużne kwádraty. SolGeom I 6. Pole iákieykolwiek części [...] sfery [...] iest rowne cyrkułowi, ktorego połdyámeter iest liniia [...] od wierzchu [...] pzeciągniona do obwodu cyrkułu [...] ktory iest wárgą, álbo Bázą tákowey części Sfery. SolGeom I 279. Baza, podstawek. Mathem. Die Grund-Linie. matém. basse. § w trzykącie na bazie stoią dwa boki. T III 29.

2. »podstawa kolumny, filaru, na której spoczywa trzon«: Postument ma [...] bazę, kloc, y koronowanie. BystrzInfArch B3v. Pilastry [...] Miasto Postumentu, miewaią tylko bazy, lub iednostayne podstawki. BystrzInfArch B3v. Kolumna ma bazę, słup, y kapitel. BystrzInfArch B3v.

3. »powierzchnia, linia lub punkt przedmiotu, względem których określa się położenie innych powierzchni, linii lub punktów tego przedmiotu«: Szroba iest pochylność albo gorzystość ustawiczna [...] ktorey gorzystości długość iest obwod iednego gwintu, a wysokośc odstąpienie końca gwintu iednego od bazy, na ktorey Szroba do pianu stoi. SolArch 12.