W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 30.05.2023
*GALARDA rzecz. ż
Słowniki:
SXVI, Kn, L (XVI-XVII), SWil, SW, SJP notują
SStp, T nie notują
Formy: lp D. galardy; B. galardę; Ms. galardzie; ~ lm B. galardy
Etymologia: <wł. gagliarda; fr. gaillarde>
Znaczenia:
muz. »żywy, skoczny taniec popularny w XVI i XVII wieku w Europie«: Ale poczet Bachusów mija, gdzie się sieką, woląc skoczyć ku górze kapreolę leką i galardę okrągłym wieść z panienką kołem, a drudzy wywracają węgierskie za stołem, bo wszyscy Bachusowej szkoły zwolennicy. MiasKZbiór 341-342. Wspomina z igrzysk dochody mieyskie, iakich u nas tu podobno niemasz w Polscze: we Włoszech widziałem mieysca, pospolite, gdzie uczono táńcować Galardy, szermować: a z tych biorą dochody od tych mistrzow co naymuią. PetrSEk 29. Nieprzystoi szláchcie kostek/ kart gráć: tańcow Włoskich/ piłek/ balonow się chwytać: gdyż kárt y kostki kostyrom/ kártownikom/ y ludziom nikczemnym y prożnym przystoią: galardy skákać/ piłki, bálony gráć/ ácz piękna rzecz iest młodemu/ wszakże na to mieysce potrzebnieysza y przystoynieysza/ kopią do pierścieniá gonić/ ná koniu ieździć/ y co się wyższey námieniło. PetrSEt 300. Táńcuię absolute, et cum casu. Táńcuię gonionego/ galárdę/ etc. Kn 1125 [1135!]. Nie wspominąm straty I nakładu y kosztu y prace y złota Ktore sie tam rozeszło raz na piiatyki Drugi raz na Zamtuzy y złą companią Lec tego nie załowac bo się grac naLutni Spiewac skakac galardy. OpalKSat 4v. Nie nowina mi śpiewać przy szemrzącym flecie, Nie nowina kauzony grawać na kornecie. Mogę galardy z włoską pergameszką skoczyć, Plęsy ruskie wyprawiać, polskim tańcem toczyć. ZimSRoks 15. Co dom ma, byle czaszą pijmy a nie kuszem, Albo złe Mazowieckie szepce i basztardy? Wżdy nie pójdziem hajduka, nie pójdziem galardy. Miody, choćnie kowieńskie, albo nam złe lipce? PotFraszBrück II 272. Nereidy, Nimphy morskie z Tritonámi, rożne Báletty, Gálárdy z Fráncuská, Włoská, Hiszpáńska skonczywszy, chyżo wekiery dla vkontentowánia moiego, y osoby moiey skakáć musieli. AndPiekBoh 50. Tám wzbudzony melodyą wiecznych lámentow, prosiłem Proserpiny w taneczek, z ktorą kończąc, potym gálárdę vtrapienia wiecznych wiekow, czyniąc Capriolle, tákem chyżo skoczył, iż iákem łbem przebił gorny sklep, ták ná doł spadáiąc zdziuráwiłem dno ná wylot piekielne, Pluton postrzegszy, niesłycháną ruinę Páłácow swoich, násępiwszy się, nos powiesił, frásuiąc się o Mulárze, ktorych z stánowiska mego Marsowego obiecawszy przysłać, po oney gálárdzie ocierałem pot z czołá, wesołą wyciśniony pracą. AndPiekBoh 101. W tey przechadzce, ná grono nádobnych nápadłem Pástorell, gotowych do taneczká, vpraszáiąc mnie tak o Muzykę, iáko y o skoczkow. Ná ktorych żądanie (ná prętce ináczey nie mogąc postąpić) roskazałem vstroioney w szátę gorze Párnásso, z Apollinem, z Muzámi do zágrániá, á Gorom wszystkim do gálárdy stánąć. AndPiekBoh 133.
Przenośnie: Rozdział XXV. O galardzie chłopskiej pod Habelswerdem 4 Junii.[tytuł rozdziału opisującego potyczkę zbrojna elearów] DembPrzew 66.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: DA