W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 18.02.2013
TRUDNO przysł.
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1618
Formy: trudno
Znaczenia:
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicjiNie jednejśmy matki i nie jednej żądze: Ty wolisz przyjaciela, a drugi pieniądze. Co on dba, byle jeno swych bytów zażywał, Babkę głaskał a od niej pieniążki obrywał. Więc o młodsze nietrudno otrzeć oskominę, A mało-ć też nie lepiej co raz drzeć nowinę. SzymSiel 37. Béz odporny/ béz odporu/ ktoremu trudno odpor ábo odpowiedź dáć/ sprzéciwić się/ [...] cui nihil contradictur, vel non potest contradici. Kn 23. Afekt/ nałog/ przyrodzenie/ zataić trudno/ wnet się wyda. KnAd 730. Ukazował, powiedał [Wesołowski], i autęntyk zmyślony jakiś, jako tym szalbierzom nietrudno. TrepNekLibDworz 418. Ludzi zewsząd tłumu/ trudno zmierzyć okiem. Dziwuią się wyboru/ y Osob/ y Młodzi/ Przypátruią się koniom/ iako ktory chodzi: Ale z Posła dopiro/ ci z gor/ y wysoká/ Ci z szránek Bezestáńskich áni spuszczą oká. TwarSLeg 75. Atoli jednak kiedy się co zepsuje albo obedrze, trudno nie dać naprawić. Jako i teraz tak panięcych jako i chłopięcych sukienek i botów dawało się oprawiać. ŁugowPodr 89. Iuż trudno ná godność ábo urząd wysoki wstąpiwszy swe[go] wczásu przestrzegáć/ trzebá záwsze myślić iákoby wszyscy w pokoiu y w bespieczeństwie żyli. StarKaz II, 515. Trudno y oras niepodobno leniwemu zołnierzowi bistrolotnego orla wbiegu zwyciezyc. HerbOr 93. Choc sie tez wyłomiesz raz drugi nie iuz to Po sprawie trudno masz rzec wygrałem nie Amen Ani koniec niewoli iescze wniey zostawasz. OpalKSat 8. Miasto nauk Duchownych powiadaią [kaznodzieje] bayki iakies albo Historie zartowne y nie wiem co tylko Błaznuią czyli kazą trudno y rozeznac [...] gdy na kazanie Przydziesz staniec za iedne sczera krotophile. OpalKSat 109. OpalKSat 109. Trudno złączyć Pałac wczesny y fortecę, chyba żeby, iako włoszy nazywaią vczynić Casa Forte iaką abrysował Vincentij Skamozzi zbarawskiemu Koniuszemu Korunnemu. NaukaBud C2. Sposobów ratunku patrzamy, A mocno się burt rękami trzymamy, Bo trudno o swej władzy stanąć było, Gdyż nas tak morze gwałtownie nosiło. BorzNaw 138. Dziadapieszo nie słuzy; nie dosiędą koni Czyby siodła, czy suknie wprzod macac czy broni Co wiedziec gdzie się udac wypadszy z Posciele Trudno poznac gdzie swo, gdzie nieprzyiaciele. PotWoj 107. Załosną nader sprawę: rzecz sromoty pełną Wspomni Muza: trudno słow uwiiac bawełną. PotWoj 108. Ale gdziem niebył trudno otym pisać. PasPam 52. Miałęm tam rozne uciechy y zabawy widząc takie rzeczy czego w Polszcze widziec trudno. PasPam 64v. Iak noc przyszła dopiero lepiey opatrzono [szańce] [...] Bo wdzięn trudno tego było robic gdyz razono bardzo od Szwedow. PasPam 71v-72. Wyciąwszy tedy konia pod nim płazęm skoczylismy do Swoich, ale postaremu y owego trudno było uprowadzić. PasPam 105. O Gospody tedy bardzo trudno było przy owym wielkim Ludzi zgromadzeniu. PasPam 180. Trudno to zapał zagasić kiedy iuz płomien na dachu. PasPam 201. Aręnda expirowała trudno było. zatrzymać gumna, kozec Zanic to się to tylko trwaniło [trwoniło] Z boze. PasPam 225v. Kiedym iezdził w zapusty z ludzmi po kommęndach, po węselach. To takie były gorąca że trudno było zazyć Sukni futrzaney tylko letniey iako in Augusto. PasPam 250v. Tu Miasto daleko y przez Fosę ratować trudno, a tu kozacy z Zasacki Lecą. PasPam 269. Iest to węzeł przyznam się trudnosci niemałey Zeby albo w cenzurze [może zam. cenzurę] pochlebstwa nie w kroczyć Albo niegodnie chwaląc z drogi niewyboczyc. PasPam 274v. Polskim Damom trudno denegować Zeby się nie miały zczym swiatu popisować Dość Męznych kawalerow Swiatu wystawiły. PasPam 274v. In Freqventia [w obecniści] ludzi wielu godnych proszono mię że bym Pannę oddawał ad Votum [do ślubowań] Niebardzo mi się chciało wiedząc że tam nietrudno będzie o Censurę Alec nie ganili. PasPam 281. Prostakowi trudno zrozumieć, ponieważ jest bez wszelkich powierzchownych aparencyj, tylko tam gdzieś skrycie i głęboko w sercu, że się ja jej [miłości] domacać nie mogę. SobJListy 358. Założone to miasto [Matka Boska] na pokory gruncie, Którego trudno ruszyć, pyszny Acheroncie. KochOgrTur 156. Ia iákom się z-tey nowiny ucieszył/ trudno to błahey kárcie tey polecić. PisMów II 325. Iednak się wszyscy wymyslnych, [...] chwycili obyczaiow, y mody że iuz chłopiankę y chłopa trudno było zobaczyc w Kermiedze. HistBun 35. I między Rzemieślniki/ teraz trudno błaźnić/ Wnet zá włosy wycudzą/ szkodá ich y dráźnić. NowSow 9 nlb.. Żeby żak z szkoły nie uciekał [tytuł] [...] Radzę mu go ożenić, jako czynią żydzi, Czego chłopcem nie boi, mężem się zawstydzi [...] Kto nie ma chęci do ksiąg trudno z nim iść musem, Wolęć go, niż bachorem, z młodu mieć wagusem. PotFraszBrück I 173. Po skończonym obiedzie j.k.m. [Jan III Sobieski] tak po dolnych, jako i górnych pokojach prowadził jm. ks. nuncjusza, wszyskie mu pokazując, które natenczas z skarbca wystawione były, galanteryje; między inszymi bardzo się podobała jm. ks. nuncjuszowi ta szkatuła, którą j.k.m. w.ks.m. wiązał, powiadając o niej, że trudno widzieć i w rzymskim państwie równej. SarPam 225. Krol Szwedzki [...] Sztenbocka Generała wWoiewodztwa Ruskie y Bełzkie wysłał, ktory iako agrawował Koscioły Szlachtę y Ludzi ubogich wypisac trudno. DrobTuszInf 63. Lecz, że mu usta stękáią i ięczą, Dla tego plagi nieznośne mię dręczą, Dla tego mię BOG dotyka i draźni, Ze znieść cierpliwie trudno iego łaźni. Ná moie bole, práwie iest záwziętem, Obie mi nogi twardym ścisnął pętem, I wszytkie ścieszki bodzcámi otoczył, Bym z nich bez szwanku nigdzie nie wyskoczył. ChrośJob 123. Trudno go [ludu] już dojźrzeć w tłumie i nacisku wszytkich ogółem dolegliwości i utrapienia wymyślnego. Zatarła tak piękny, [...], najprawdziwszy twarzy Boskiej rytrakt [...] wzgarda nasza. [...] strawił głód i niedostatek, znużyła nieżyzna na złe czasy i wielorakie plagi Boskie praca i charłowanie. MałpaCzłow 207. MAŁPA – CZŁOWIEK W OBYCZAJACH Nie wiem, komu i jako udała się ta moja w cnotach bestyja, boć po te czasy, gdzie prawda bez asystencyi postępuje, trudno dogodzić ludzkiemu jenijuszowi. MałpaCzłow 236. Na pałacu trudno go [króla] widzieć przed wartami i rozeznać w archandyi panów po cudzoziemsku. MałpaCzłow 237. Trudno auctionować krescensyę przymałey Panszczyznie. SapADiar 113. W prawdzie trudno straciwszy miłego Przyiaciela, lubą sercu swemu Małżonkę, wiernego w szczęściu y nieszczęściu [ktoremi swatowe wesele przeplátane bywa] towarzysza nie żałowáć. DanOstSwada 7. Trudno wygładzić z pamięci Oyczyzny naszey tanta w Domu tym nomina owych Amorow, co iey byli amores, owych Gratusow co tak grati w oczach Jey żyli, owych Felixow co iey tak feliciter służyli. DanOstSwada II, 79. Zdaje się niezbyt trudno bogatemu i akkredytowanemu panu tak rzeczy dysponować, żeby elekcyja na jego syna lub dom po nim spadła. KonSSpos I, 280.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: nie trudno: Nie trudno Sołtyk u Moskwy przehardy Uprasza ciała, że mu je [ciała poległych pod Smoleńskiem] wydadzą: Samby Acheron dał użyć się twardy. TwarSRytTur 12. Na ciężarÿ y oppressią chłopską w Polscze [...] Szyią boty Chudzinie O przyczynke nie trudno winuią Stem drugim grzywien chłopa ledwie ze y dusze Nie wydrą z niego. OpalKSat 9v. Doszli że Szwedow otym awizowano Zwoyska Bra[n]doburskiego iako o zdraycę wszędzie nietrudno. PasPam 68v. Czarniecki powiedział że nąm pochwili y kopiie niepomogą nie trudno w Litwie o Chmielową Tyczkę. PasPam 99v. Iuz mi wszystko szło ładniey y o podwody nie trudno y szukac ich nietrzeba. PasPam 165. Gniazdá im [synogarlicom] vpleść z słomy, y tąsz świeżą znowu vtártą miękko vsłáć z pierzem dártym, á ták zá tákowym dozorem, nie trudno będzie o przychowek, tylko cichość im záchowáć, áby iákiego grzmotu, huku, y dźwięku zbáłuszeniem, ile gdy ná gniazdách siedzą niebywáło. HaurSkarb 129.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: Choć ludzi jest gwałt a o człowieka czasem trudno. PasPam 249v. ● Trudno z błazny záiąc. RysProv XVI, 2. ● Afekt/ nałog/ przyrodzenie/ zataić trudno/ wnet się wyda. KnAd 730. ● Trudno tego wodzić/ kto nie może chodzić. RysProv XV, 7. ● Dogodzić ábo podobáć się wszystkiem trudno/ niépodobno. KnAd 195. ● Dwié robocié rázem robić trudno/ niépodobno. KnAd 219. ● Raz dość ná woynié szwánkowáć Polegszy/ trudno wétowáć. KnAd 992.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: MBM