Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1618

Formy: bezok. trwać; ~ cz. prze. lp m 3. os. trwał; lm mos 3. os. trwali; ~ cz. przy. złoż. lp zneut 3. os. będzie trwać; ~ im. wsp. trwając

Znaczenia:

»nie przestawać istnieć«: Związek az do trzeciego Roku trwał. PasPam 119. Pokazał się na Niebie Straszny y wielki [kometa] ktory przez kilka miesiecy trwaiąc swoią oczom Ludzkim groził srogością y nim bardziey trwał tym bardziey serca truchlałe trworzył [kometa] ominuiąc niedobre affekty ktore potym nastąpiły. PasPam 188v. Iak wiele inszych Herbow w Polszcze poginęło I Starewnych Familiy siła poschodziło A Rawicz z długą liczbą rachuie swe lata I podobno trwac będzie do skonczenia Swiata. PasPam 272v. Kto chce na znaczny czas bez przestanku palić lampę, niech dostanie knota azbestowego, albowiem taki za doświadczeniem do wielu lat trwać może. SolArchB 386. Czyli życzliwe Szczęścia zawieią Zefiry, czyli surowsze przeciwney fortuny Akwilony, w swym wigorze aż do kupressu trwać będzie fatalnego [przyjaźń ofiarodawcy kwiatów dla panny]. DanOstSwada II, 75.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ w stateczności trwać »być wytrwałym«: Zeby się ognia, nigdy niewzdragali I w Męzney Stateczności powszystek czas trwali. PasPam 270.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Węgrowie szabeltasy swe pogubić mieli, na dawnym fundując się przysłowiu: babi taniec, węgierska wojna niedługo trwać zwykła. JemPam 250.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ trwać w jednej porze: Kto chce być, nie odmieniáć z Miesiącem się na ni, Stać y trwáć w iedney porze, w iedney trzebá gráni. PotPocz 71. [...] wielu poważnych Swiętych Oycow domniemywa się, iż ten świat od stworzenia świata do skończenia swego, w iedneyże porze trwáć bedzie tylko sześć tysięcy lat. BystrzInfCosm G4.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ w błędzie trwać »nie przestawać głosić herezji, żyć jako odszczepieniec, odstępca od wiary«: Kto Kácerzem zostáie/ sowitym bywa synem piekłá: naprzod dla tego/ iż prawdę ktorą trzymał/ opuszcza: potym iz sstał się ádwersarzem prawdy. Bo kto się w błędách vrodził/ y w błędách trwa/ ten tylo iest prostym synem piekłá. BirkRus 24. ◆ trwać w błędzie (sz. zm.) »nie przestawać źle postępować, czynić, popełniać grzechów«: Ludzka rzecz vpáść/ á diabelska w błędzie trwáć. RysProv VIII, 7. To tylko żeś nie długo trwáłá W tym swym błędzie/ y záraz w sumnienie się tknąwszy/ serdecznieś żałowáłá. TwarSPas 111.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Węgrowie szabeltasy swe pogubić mieli, na dawnym fundując się przysłowiu: babi taniec, węgierska wojna niedługo trwać zwykła. JemPam 250. ● Ludzka rzecz vpáść/ á diabelska w błędzie trwáć. RysProv VIII, 7. ● Długo trwáć nie możé/ co mus/ gwałt przemożé. KnAd 160.