Słownik XVII wieku

Słowniki:
notują

Formy: lp M. bagno; D. bagna; B. bagno; N. bagnem; Ms. bagnie; ~ lm M. bagny // bagna; D. bagnów // bagn // bagien; C. bagnom; B. bagna; N. bagnami; Ms. bagnach // bagniech

Znaczenia:

1. »teren podmokły, grzęzawisko, bajoro; błoto«: Szlismy z Chorągwią przy Rotmistrzu do tego wielebnego Rosławia Lasami, bagnami gdzie ledwo kiedy ptak przeleciał. MasDiar 41. Chlebem choć bágno/ y trunkiem mi wodá/ Wiszowe wąsy/ y trzciniána broda. TwarSDaf 9. Ta Giendra [...] chcąc chusty po roznych Bagnach zakopane wyiąc y Diabłow zwoływac przy Ienerałach y stronie chodziła. DekrŻmud 41b. Po trzecie Wodá nayprzednieysza do złączenia, máteria z okolicznych Bagn, dostátnie może być wprowádzona. FredKon 112. Bagny i błota południa mu bronią wschodu Sapaeyskie y Turpilskie skały. ChrośKon 245. Ciało zaś tegoz krola ledwo we dwa miesiące w bagnie Znaleziono. IntrHist 114. Rzeki [...] álbo z bagnow, álbo ze skał, máią swego duktu inceptę. BystrzInfGeogr B3.

2.bot. »roślina zielna z rodziny wrzosowatych; bagno zwyczajne; Ledum palustre«: Bágnem to ziele zowiemy/ przeto że ná Bágniskách przy Borách roście. SyrZiel 171. Modrzéwnicá ziéle/ bágno. Chamae paruae. Kn 423. Na Mole [...] Fiolkowy korzen klasc miedzy szaty ted[y] molow nie bendzie Tosz drudzy czynią bagnem albo Hmielem szaty przetrząsajanc. GrodzMisc 127. Potym chorego párzy nád párą ziela warzonego [...] to záś ziele názywa się Bágnem iákosz ná bágnách roście, wielkie, żołto kwitnące, y niewdzięcznie pachniące. CompMed 410-411.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ świnie bagno (sz. zm.): Rozmaryn plonny álbo dziki/ ktory drudzy zowią Rozmárynem Czeskim. Naszy go zowią Bágnem Swinim/ Czechowie Rozmárynkiem [...] Iest y drugie Bágno Swinie/ bárwy popielátey. SyrZiel 170. Szmer náski/ Rozmáryn Czéski/ Swinie bágno. Rosmarinum syluestre [...] Serpillum syluestre [...]. Kn 1118.

3.bot. »drzewo z rodziny wierzbowatych, wierzba; Salix«: Bágno/ drzewo/ łoża/ łożyna/ Siler [...] seu siler montanum [...]. Kn 12. Bágno drzewo/ łoza łożyna. Siler. SzyrDict 5. Tam mam [...] Chrust dereniowy, więzy, rokicinę, Tawułę, bagno i złotą wierzbinę. MorszAUtwKuk 159.

4.myśl. »legowisko, kryjówka leśna dzika lub innego zwierzęcia«: BAUGE terme de chasse [...] Volutabrum [...] BAGNO Kałuza doł termin myśliwski mieysce gdzie Dzik Spoczywa y inne okrutne zwierze ktore zawsze iest nieczyste y bagniste. DanKolaDyk I, 183. Bágno, smocze legowisko według báiek gdzie Herkules zábił Hudrę [!] o siedmiu głowach. DanKolaDyk II, 195.

# Użycia metajęzykowe: # Bagno der Morast gesaget/ Bagien und nicht Bagen des Moraste. DobrGram 159