Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: *ŚLUB, *SZLUB

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1627

Formy: lp M. ślub; D. szlubu // ślubu; C. szlubowi; B. uż. nżyw. ślub // szlub; N. szlubem; Ms. ślubie // szlubie; ~ lm M. uż. (n)osob. szluby

Znaczenia:

1. »obrzęd zaślubin, zawarcia związku małżeńskiego«: Wyszła y Muzyka wyprowadzono y Pannę zwyczajnie tak iak do Szlubu ubraną. PasPam 77. Mnie Samemu trafiło się iakiegos znacznego ciąc. Apotym się miarkuiąc ze był Stroyny iako do szlubu a nieprzyszło mi kołpaka wziąć na ktorym było pereł zprzygasnie, y zapona dyamentowa. PasPam 108. Zatrzymay się z Szlubem aż do mego przyiazdu, będzie to z twoim Lepszym. PasPam 225. List przyszedł po szlubie y pierwszy y teraznieyszy. PasPam 225v. Nie tákam się ia/ przed lat kilkadźieśiąt znáłá. Gdym się idąc do ślubu/ w Ziwerćiedle widźiáła Tey Báby Siostrą/ ledwie nie rodzoną/ będźie/ Ktorey gniewu z moiego Zwierćiádłá/ przybędźie. ŁączZwier E2v.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ dać szlub »udzielić ślubu, potwierdzić zawarcie małżeństwa«: Z Matką iuz Postanowił, y Xdz iest co Sine Bannis miał dać Szlub. PasPam 220v. ▲ wziąć szlub »zawrzeć związek małżeński«: Poszlismy tedy do Ołtarza Zagrano Veni Creator wzięlismy potym Szlub. PasPam 225.

2. »uroczyste przyrzeczenie, zobowiązanie się; przysięga«

◆ Związki frazeologiczne: ◆ szlubem więzania się sprawić »złożyć wiążącą przysięgę«: Szlubem tylko Więzania y kazano mi się Sprawic. PasPam 102. ◆ w szlubie chodzić »być związanym ślubowaniem, przysięgą«: Poszedłęm tedy y byłęm wewszystkich okazyiach y tak wowym Szlubie chodziłęm, y biłęm się, Woiewoda ile razy obaczył, to zawsze Coz tam Panie Poszlubiony? PasPam 102v.

3. »przysięga składana przez osoby wstępujące do zakonu«

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ czwartego ślubu profes: [...] ná to wszyscy czwartego Slubu Professowie [...] przysięgaią Bogu y zakonowi, tegosz dnia záraz po uczynieniu Slubu czwartego, tymi własnymi słowy. SzemGrat 41. ▲ czwarty ślub (sz. zm.): Postępuie dáley ieszcze tenże/ y miásto defensorá Akádemiey/ sędzią się rzeczy Jezuickich/ mocą ktorey nie ma uczyniwszy/ powiádá/ że Jezuići nie wszyscy są Jezuitámi prawdziwymi/ choćiaż po Jezuicku chodzą: ále dopiero się tákimi staią/ kiedy czwarty slub ścia do Pogan Papieżowi czynią: przed ktorym slubem wolno im wyniść z zákonu/ gdy się im podoba. SzemGrat 35. Do tego slubu czwartego nie wszyscy przypuszczani bywáią/ gdysz on potrzebuie ludzi/ ták w náuce iáko w zakonnym żywocie długo ćwiczonych [...]. SzemGrat 36.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ ślub jawny: Profés/ zakonnik co ślub iáwny uczynił. [...] Hieromonachus [...]. Kn 823.