W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 06.01.2009
GĘŚ rzecz. ż
Słowniki:
notują
Formy: lp M. gęś; B. gęś; ~ lm M. gęsi; D. gęsi; B. gęsi; N. gęsiami
Znaczenia:
»ptak płetwonogi domowy lub dziki; Anser«: Gęga gęś/ Gingrire anserum proprium est. Kn 187 [188]. Gęgánie gęsi/ Clangor anserum. Kn 187 [188]. Gęsi stádo/ [...] anserum grex. Kn 189. Gęsi pástuch/ [...] anserum pastor. Kn 189. Iaki taki odobrego Pana prosi tęn obiecuie w kontentacyiey Gęs ten kapłona, inszy Baranka na Swięta. PasPam 81v-82. Skoro im w dzięcznych nie stanie Fawoniuszow a przykre dmuchaią Akwilony. Do cieplic z Gęsiami zapomniawszy curam [troski] Oyczyzny uciec za Granicę. PasPam 133. Wieprzow karmnych nabito, kur, Gęsi. PasPam 169. Gęsi, kaczki Czaple, kanie, kruki uganiał [jastrząb] tak iako przepiorki. PasPam 256. Gęsi ná Stáwy błotne gdzie się znáyduią piiawki nie puszczáć. HaurEk 36. Jedzą [mieszkańcy Kairu] mięso wołowe, Barány, gęsi, kury. ChmielAteny II 651. Gęś, f. eine Gans. oïe. T III 371.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: gęś dzika: Gęsi Dzikie włoczyły się [...] ale iakies były odmięnne nie takie iako te co zawsze bywaią niby trochę srokate koło karków padały y [z] Swoyskiemi Gęsiami y niebardzo były płoche. PasPam 282-282v. gęś domowa, dzika. T III 371. ▲ swojska gęś »gęś domowa, hodowlana«: Gęsi Dzikie włoczyły się [...] ale iakies były odmięnne nie takie iako te co zawsze bywaią niby trochę srokate koło karków padały y [z] Swoyskiemi Gęsiami y niebardzo były płoche dały się zeyść y kiięm potrącić. PasPam 282-282v. ▲ gęś domowa: gęś domowa, dzika. T III 371. ▲ gęś naska: Gęś náska/ Anser [...] Anser femina. Kn 187 [188]. ▲ gęś cudzoziemska »egipski gatunek gęsi«: Gęś cudzoziemska/ Chenalopex [...]. Kn 189.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: Kto się chce mieć dobrze ná dzień/ niech sobie gęś zárznie/ kto ná tydzień/ niech wieprzá zákole/ kto ná miesiąc/ niech wołu zábiie/ kto ná cáły rok/ niech żonę poymie/ á kto do śmierci/ niech Xiędzem zostánie. RysProv VII, 5.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorzy: SPas, WG