W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 15.02.2015
TANIEC rzecz. m
Warianty fonetyczne: TANIEC, TONIEC
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1618
Formy: lp M. toniec; D. tońca // tańca; B. uż. nżyw. taniec; Ms. tańcu; ~ lm D. tańców; B. uż. nosob. tańce
Etymologia: <czes. tanec, z niem. Tanz>
Znaczenia:
»rytmiczne poruszanie sie w takt muzyki«: Natey Wierzey albo raczey saley krolowie uciechy swoie miewali [...] tance y rozne odprawowalirekreacyie. PasPam 60v. Była to Pani zacna [...] na kozde Swięto kazała prosic kompaniey mnie inwitowała mowiła ze bym inwitował iako do swego przystastwa na karty, na taniec. PasPam 82-82v.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: goniony taniec »rodzaj tańca«: To nie Woyna była Ale własnie goniony Toniec. PasPam 198. Tak własnie należało zeby do goniono [gonionego] tonca Były pogotowiu y Damy. PasPam 198.
Związki frazeologiczne: w taniec obrócić »zatańczyć«: Było z kim y wtaniec obrócić. PasPam 173. ◆ w tańcu być »tańczyć«: W tańcu nie był y razu. PasPam 115. ◆ pójść do tańca/ w taniec; wyjść na taniec »zacząć tańczyć«: Wszak ja wąm pięknie grał a niewyszłyscie na taniec. (tu przen.) PasPam 200. Po tych mowach poszedłęm do tańca z nią PasPam 222. Powieczerzey poszedł w tanieć Szęmbek. PasPam 229.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: taniec angielski:
Związki frazeologiczne: do tańca chodzić: Jáko Diná y Bethsábá o cnotę przyszły y czystość utráciły, gdy były ná przechadzkę wyszły. Ták jeszcze podziśdzień drugá Pánná swowolnie pozbywa cnoty, kiedy lekkomyślne przechadzki stroi, y do táńcá chodzi. GdacPan 148.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: Węgrowie szabeltasy swe pogubić mieli, na dawnym fundując się przysłowiu: babi taniec, węgierska wojna niedługo trwać zwykła. JemPam 250. ● Ze psy w rząd/ z kotki w taniec. RysProv Ap 2-3. ● Przed obiadem taniec nie foremny. FlorTriling 101.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: SPas