W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 18.03.2020
*BAKIER, *BAKR rzecz. m
Słowniki:
T, L (XVIII), SWil, SW, SJP notują
SStp, SXVI, Kn nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1636
Formy: lp B. uż. nżyw. bakier; Ms. bakrze
Etymologia: <z fr. à bas coeur; z niem. back kehren ?>
Znaczenia:
»lewa burta statku lub łodzi«: Tá to kompánia, tá nie owá, z ktorąś Wmść zwykł był siádáć ná bakrze y stymborku, z młodszych lat swoich. AndPiekBoh 78.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
NA BAKIER
w funkcji przysłówka
Formy:
Znaczenia:
1. »bokiem, krzywo, na skos«: Z tráfunku k Delu płynąc/ będę Chiey bliská/ Gdźie/ ná bákier/ do lądu poiázdámi nátrę: Lekko skoczę/ y w piasku wilgotnym się zátrę. OvŻebrMet 73. Ile wymyslonych przezwisk y rodzaiow Szat roznych tyle trzeba miec w skrzyniach do stroiu Kładąc ie na sie to tak to s[i]ak. To na bakier. OpalKSat 100. Łeb mu jako pudło aż pod ostatni włos wydupiłeś, kanią jakąś pohaną na bakier przykryłeś [wyprawa syna na służbę do pana]. MałpaCzłow 275. Il porte sa robe de travers [...] Ná bakier suknią nosi. DanKolaDyk II, 551.
2.przen. »odwrotnie, niewłaściwie, źle«: Wulkánie/ wysokiey żony Podły mąsz/ bywa wzgárdzony/ I ná bákier tám nieboże/ Bije pospolicie łoże. GawDworz 61. MOWI też niewłaśnie: umysł pod włos ieżowaty niedobrze pomiarkowany ná opak rozum, na bakier w głowie. DanKolaDyk I, 363. Wydała go natura ná świat z rozumem ná bakier, álbo ná ukoś danym. DanKolaDyk I, 543.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: PK