W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 16.04.2024
IMPREZA rzecz. ż
Warianty fonetyczne: IMPRESSA, IMPRESA
Słowniki:
nie notują
Formy: lp M. impreza; D. impresy // imprezy; C. imprezie // impressie; B. impresę // imprezę; N. imprezą; Ms. imprezie; ~ lm B. imprezy; Ms. imprezach
Etymologia: <wł. impresa>
Znaczenia:
1. »zamiar«: Affekt [...] ktory od inszych zmysłow zadnych nieprzyimuiąc Ordynansow swoią własną rządzi się Imprezą. PasPam 80. Moskwa swoiey nie naszey wygadzaiąc imprezie na nasze prawe skrzydło pierwszy uczynili impet. PasPam 106v. Chcieli mię od Imprezy odwiezc [!] ale yto Nie mogło bydz kiedy ia kilka dni tylko pobywszy u Chorągwie y Nawaletę zazywszy. Zdobrą kompanią poiechałęm do domu. PasPam 123. By mię byli mogli od wodzić od tey Imprezy gdy bym się był przyznał a osobliwie Cioteczny moy Trzemeski Stanisław. PasPam 123. Krolowa widząc zeby Impreza iey upadła in Promocione [w popieraniu] Francuza Gdy by Polak stanął Elektem tym bardziey Cooperabatur [zabiegała]. PasPam 191. Choc bys y tey Swoiey dokazał imprezy co intendis [zamierzasz] Zebys tego Francuskiego kondysa na Tron krolestwa Polskiego [wprowadził] I ten kondysek nie wypryciał byc iuz większey nad tę w Polszcze godnosci. PasPam 196v. Kondeuszowa Promocyia poczęła upadać [...] y ten slepy [Prażmowski] zawiodł się na Swoiey Imprezie. PasPam 202-202v. Matka tez Pannie Umarła y tak się owa Impreza zwlokła [...] Hetman Potocki umarł kommissyia Lwowska nastąpiła atym czasem że owa Impreza poszła wodwłokę. PasPam 221v. Promotores abdicationis [sprawcy abdykacji] cieszą się maiąc nadzieię ze iuz swoiey dopną Imprezy. PasPam 228. I Marsowi Nieskąpo Ognia wswey Imprezie. PasPam 271. Chcesz się żenić? Radziłbym pokój tej imprezie, Minęłoć lat pięćdziesiąt, róg już w kupę lezie, Zimny kurcz krzywi członki, wedle starej mody, A Wenus potrzebuje, nieboże, wygody. PotFrasz1Kuk II 151. IAk prędko I. W. I. M. Pan Woiewodá Krákowski Hetman Polny Koronny stánął w Podháycách, ták záraz posłał ludźi swoich ná rożne Szláki ku Kámiencowi, zkądby miał słuszną o Imprezách Nieprzyiaćielskich informácyą, y ieżeli wteráźnieyszych Coniuncturách, Ordy ná iąkową [!] zbieráły się resolucyą. RelPotrz 1.
Związki frazeologiczne: pić na imprezę »pić za pomyślność przedsięwzięcia«: Piięmy tedy na owę imprezę dzien tak że y drugi. Trzeciego dnia wyiechalismy. PasPam 74v.
2. »wyprawa wojenna«: Ná ten czás Vgonotscy ministrowie rozumieiąc/ iż zá onym kazániem swym/ ktorego im iuż pozwolono/ nábyli creditu/ y reputátiey/ y owszem mocy y wolnośći ná wszytko złe; odmienili z więtszym zápędem y z więtszymi śiłámi onę swą pierwszą Impresę: ábowiem spráwiwszy to/ iż Vgonotowie/ porwáli się do oręża ná Pariżány; oni sámi chodźili po mieśćie/ iedni pieszo/ drudzy ná koniu z dobytymi szpadámi w ręku/ wołáiąc: Ewángelia/ Ewángelia. BotŁęczRel IV 92. [...] nie iedno pámięć fortunnego pánowánią swego v potomnosći narodow tych zostáwić chcemy i ofiaruiąc przytym każdemu z nich wszytki nasze łáski/ nietylko ochotę ale y skotek gdzie zá błogosławienstwem pánskim pożądány koniec tey impressie sie sstánie. BielDiar C4v. PIerwey niżeli do rzeczy sámey przystąpię/ áby tym lepiey káżdy poiął/ zdáło mi się kroćiuchno nápisáć/ o praetensy [!] ś. pámięći Henryká IV. Krolá Fráncuskie[g]o/ ktory choćiażto był vżyty od Kśiążąt Brándemburskie[g]o y Neuburskiego do tey impresy Kśięstwá/ Cleuskiego nápomoc/ przećię iednák nie ták dla nich dwu/ iáko sobie nieiáko praetenduiąc/ tego się podiął. JudCerem A3. Było prusakow 12 Tysięcy ale lepszego ludu nizeli Cesarscy y wolelismy zawsze z niemi na imprezę nizeli z Cesarskiemi. PasPam 57. Matko u Syna spraw to że by tę raczył pobłogosławic imprezę. Ze by tę zacną kawaleryią szczęsliwie z tego upału raczył wyprowadzic. PasPam 58. Obiecował sobie [...] zaraz ią wziąć za powrotęm zymprezy nas wprzod rozgromiwszy. PasPam 92v. Iezeli dokazemy że podnaszą dyrekcyią puydzie woysko na Imprezę, że y Moie y twoie Imię będzie znaiomo Swiatu. PasPam 120v. Ia zynfanteryią w Polu bez kawaleryiey nic począć nie mogąc [...] supersedować musiałęm Imprezy. PasPam 162. Wyszły Woyska Wielkie [...] Iuz to Impreza na nas była Iunctis Viribus [połączonymi siłami] Alec ich Pan Bog pomięszał. PasPam 247. Kto by kolwiek lata Swoie tym tylko pędził zamysłęm aby ie samemi pieszczoney Swieckiey Marnosci mogł wytuczyc delicyami nie tylko [na swoiey zawodzi się] Imprezie ale ze wszystkich nimal wiecznymi czasu [zam. czasy] wyzuwa szczęsliwości. PasPam 281-281v. [...] w inszą stronę Generał Cornáro Woyská swoie ná imprezy obráca. AwCudz 2. NAiáśnieyszy Máiestat Krolá I M w Wárszáwie rezyduiący, przy dobrym złaski Bożey zdrowiu wszytkie swoie zamysły około woyny ná przyszłą Kámpánią dirigit, ktora tym prędzey może wziąć skutek swoy teraz kiedy iuż kilká millionow, częśćią z Prus, częśćią z Panstw swoich Dźiedźicznych Sáskich pieniędzy w dobrey monećie sprowadzáią, ná woynę, vti nervum belli y Woyská z Prus, y od inszych stron w Márszu będące do Ruskich śćiągáią Kráiow, wyborne y dobrze monderowáne, przećiwko Nieprzyiaćielowi Krzyżá S. zá Wiárę S. prawdźiwą Kátoliczką Rzymską, á potym da Bog ná Imprezę Kámiencá Podolskiego. AwWarsz_1698_5VII 1. Ze Lwowá constat, że w Wołoszech, (to iest) do Iass, trzech Bássow w kilku tyśięcy Turkow przyść miáło, nie wiedząc ná iáką Imprezę, o czym dálszey czekáli confirmácyey. AwWarsz_1699_7II 2. Dniá 28. ejusdem N. Krol I. M divertit ná Bielány, y tám 29. praeteriti nabożeństwo w dźień SS. Apostołow Piotrá y Páwła odpráwił. N. K. I. M. zámyślał w krotce pod Rygę iácháć dla kontynuowánia imprezy swoiey. GazWarsz 1701 9VII 2 nlb. [...] wyráźił Cesarz I. M. nieukontentowánie, że hoc tempore moderno, do tákiey Xiążę Elektor Brándeburski przystąpił Imprezy, persuaduiąc áby desistat od niey etc. AwWarsz_1698_29XI 2.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: SPas