Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

GOŁY

przym.
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
lp M. m   goły
D. m   gołego
n   gołego
C. n   gołemu
B. ż   gołą
N. m   gołym
ż   gołą
Ms. ż   gołej
lm D.   gołych
B. nmos   gołe
N.   gołemi
Znaczenia
1. »nieprzykryty, nieosłonięty ubraniem; nagi, obnażony«
  • – Ale miły bábożeniu! poyzrzy prosze na twą gołębicę gołą co w niey widzisz coby cię ruszało do vciechy: głowá łysa/ zmarsczone czoło/ dołki wdziasłách miásto zębow. PetrSEk 73.
  • – A skoro się ci zblizą [janczarzy] [...] Wszerz y wzdłurz ich osypą, ołowianem Gradem Legło Mostem Poganstwo: wziąwszy wgołe bębny. PotWoj 92.
  • – Ruszaią się tedy Chorągwie powoli a zas wodzowie przed nami idą z gołemi po łokcie rękami. PasPam 105.
  • – Ale mi było tak miło Iako bymię ostrym grzebłęm po gołej skorze drapał. PasPam 251v.
  • – Zeby go [księdza herbu Łódź] śmierć choć iuż czás, życia iego krotki Dla zbytkow, dla rospusty, nie bráłá z tey Łodki: Ná ktorey, nágo siedząc, gołą świeci biodrą. PotPocz 88.
Związki frazeologiczne

  • gołą ręką witać:
  • »witać, nie dając prezentu, daru, poczęstunku«
    • – Nikt gołą ręką Krola chyba z boru, Nie wita. PotSyl 24.
  • goła ziemia:
  • »niezasłana, niepokryta niczym ziemia, podłoga itp.«
    • – Chodzenie bosemi nogámi po gołey ziemi, pomaga do solutiey náturálney. CompMed 502.
2. »bez naturalnego okrycia«
a) »o roślinach: bez liści«
  • – Słońce też nagość matek winnych przyodziewa promieniami i gołe członki ich ogrzewa, Aż z razu ruchem szarawym, potym bafrwą prostą, na ostatek papużym bławatem porostą. ZimBSiel 143.
b) »o zwierzętach: bez piór, bez sierści«
c) »o człowieku, jego skórze: bez włosów; łysy«
  • – Komuby włosy z brody lázły, ábo nie rychło rosły, ábo nigdy, dobrze sokiem teg[o] ziela [Bożego drzewka] nácieráć mieyscá gołe/ y włosámi obnáżone. SyrZiel 369.
3. »niemający jakichkolwiek dodatków, uzupełnień«
  • – W káżdey pracy bywa pożytek: ále gołe słowo warg tylko do nędze służy. BG Prz 14, 23.
  • – I co siejesz/ nie siejesz ciáłá, ktore ma potym wyrość/ ále gołe ziárno/ jáko się tráfi álbo pszeniczne/ álbo jákiekolwiek inne. BG 1Kor 15, 37.
  • – Inquisitor tuteczny chcąc do abiuracyey przywieść Portugálczykow pewnych ná gołą suspicyą Iudaismi/ powstał populus przeciwko niemu z tak wielkim tumultem/ że vchodząc periculum zdrowia/ przyszło mu przez kilka dni nie pokazać się. MerkPol 194.
  • – [Pozna wodza] iakoby to miał w Przywileiu Gdy mnieyszych biją mnieyszy, w rownią kazdy mierzy, Sam Achilles w Hectora bespiecznie uderzy Dosyc, dosyc odwagi, dosyc sławy rzecze Wraz go ostrem przez piersi Koncyrzem przewlecze A ten mdleie y bułat, pusci z ręku goły. PotWoj 136.
  • – Srebrnych Rządow, Rządźikow, y śiedzeń háftowánych, lubo táśiem iedwabnych, okrom gołego rzemieniá, tákźe ná sukniách błátu, okrom sukná, álbo futer drogich [...] niech się nie godźi [...] záźywać. FredKon 13.
  • – Łączek na nim [koniu] goły skorką tylko powleczony na kształt mody Tatarskiey. PasPam 239v.
  • Gołemu powołaniu wierzyć nie trzeba, ażby przytoczył znaki y przyczyny za ktoremiby mogł się sędzia iąć poimane[go], a przynamniey go harestować, abo zaręczyć, przypozwać, poimać. WisCzar 86.
  • – Zydzi zaś nie maią pewnych wokaliszow [...] ale ie tylko świeżo wynalezionemi znakami/ w iednym aleph rozznaczaią/ iako my ć y cz od gołego c. DembWyw 41.
Związki frazeologiczne

  • gołe oko:
  • »oko bez przyrządów optycznych«
    • – [Szkła powiększajace] naydrobnieysze atomiki, gołemu niewidome oku, odkrywaią. BystrzInfRóżn Y3v.
  • gołe pieniądze:
    • – Mnie tez bardziey appetyt pociągał ad pingvem Globum nizeli do gołych piniędzy. PasPam 220.
4. »nieuzbrojony; bezbronny«
  • – Z nas urągali się et toties exprobrabant [i tylekroć zarzucali] że z Narodem Gołym Nie Horęznym z Ludem do Uciekania Gotowym z Ludem takim woiuięmy. PasPam 267.
5. »o terenie: pozbawiony roślinności i zabudowań; pusty«
  • – Zamek ten wszystek zabudowany dworami bojarskiemi Cerkwiami, Manastyrami że mieysca niemaż gołego ledwo iak w podworzu szlacheckim. MasDiar 71v.
  • Gołemi mieyscami uciekał że by z Miasta Widziano że ku Obozowi idzie. PasPam 268v.
  • – Nie są natarczywi [żołnierze moskiewscy] lecz wytrzymuiący statecznie nacieraiących impety, nie na gołym iednak polu, lecz przy iakieykolwiek lub naturalney, lub artificialney defensie. ChmielAteny II 710.