Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

PONIEWIERKA

rzecz.
ż
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
L (XVIII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T


Najwcześniejsze poświadczenie: 1636
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   poniewierka
B.   poniewierką
  poniewierkę
Ms.   poniewierce
liczba mnoga
B.   poniewierki
Znaczenia
1. »tułaczka, wałęsanie się, włóczęga«
  • – Iák was nie wstyd/ Látone Tytánowskie plemię Z Ceusá/ woleć nád mię? á náwielką źiemię Wiemy/ że ná iey połog dáć kątá niechćiáłá. Wászá Bogini nigdźież mieyscá nie zágrzałá/ W niębie/ w morzu/ ná źiemi; tłuczką świátá byłá. Aż Delos poniewierek iey się vżaliłá; Rzeknąc: Ty gościo lądem/ ia gram gonionego Wodą/ y nápchnęłáć iey mieyscá nie pewnego. T OvŻebrMet 142.
  • – Strudzony Eácydes, Peleus, wygnániem od oycá, y poniewierką, strudzony. OvOtwWPrzem 443 marg.
  • – Wspomina y tu, przed Bogámi, Wenus, dawne swoie frasunki, o vpadek Troiey, o poniewierki morskie AEneaszowe, y o zstępowánie iego do piekłá. OvOtwWPrzem 653.
  • – [...] Wolą cierpiec głod, niewczas, zimno, poniewierki Wyglądaiąc w tymPolu oboietney bierki Marsa krwawego: wolą na ostatek ginąc Nisz się wiecznie wPoganskiey niewoli ochynąc [...]. PotWoj 108.
  • – Uciekłes iak pies ukąsiwszy wserce, Ale chocbys się zagrzebał y pod ziemię, Chociasz się będziesz włoczeł wponiewierce, Kędy się kolwiek obrocisz: wszędzie mię Masz: wszędzie serca moiego pozercę, Będę goniła, asz taksrogie brzemię, Łez ktorymim dzis nieszczęsliwa sciekła, Z duszą y z ciałem, ztłoczę cię do Piekła. PotSyl 42.
  • – [...] poniewierka wbiła cię do truny [...]. ChrośTreny 15.
  • – Teopistá [...] za poniewierką y swym powłoczeniem [...] był zániesiona [...]. ChrośZbiór 189.
  • – Otoż tobie DAWIDZIE, Máryasz z Krolewną, Z ktorą wziąłeś w Posagu kłopot, y śmierć pewną; Gdybyś wiedział ná iáką przyidziesz poniewierkę, Wziąłbyś sobie zá żonę ubogą Pasterkę. DrużZbiór 19.
  • – Do ktorych iák raz przykleiła serce Magdalena], nikt ią od tego Skarbu nieoderwie, Choć IEZUS, w hańbie, w męce, w poniewierce; Zadnego wstrętu nie chowa w rezerwie; Wyświadczyć mogą Kálwáryiskie drogi, Iák IEZUSOWE ukochała nogi. DrużZbiór 199.
2.  przen.  »lekceważenie, pogarda«
  • AVILISSEMENT, subst. masc. (Le bas prix des choses.) Vilitas, genit. vilitatis, f. Cic. TANIOSC niska cena rzeczy. AVILISSEMENT se dit au figuré pour Vn grand mépris. Despicientia. genit. despicientiae, f. Cicer. PONIEWIERKA mowi się o wielkiey pogardzie. Il est dans un grand avilissent [!]. Abjectissimus est. W wielkiey iest poniewierce. DanKolaDyk I, 152.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • być w poniewierce (sz. zm.):
  • »być pogardzanym przez kogoś«
    • – Macedonowie Słowianom słuzyli Inszym narodom w poniewierce byli A potym wszystek swiat opanowali Coz więcey? inszym potym Palmam dali. PasPam 109v.
    • – Pytam na przykład Mazurka takiego, co to jest Trójca Święta. To on mnie odpowiada: Bóg Ojciec, Bóg Duch Święty, trzy osoby a jeden Pan Bóg. Zafrasowany tedy ciężko tym moim i jego nieszczęściem, że nie umie, utysku ja, aż ojciec jego powiada mi: Dobrodzieju, będzieć on to umiał, boć to jeszcze młody chłopcak, dopieroć to mu dziewiętnasty rok, bo s już w te kłótnie urodziuł i dlatego ustawicznieśmy w poniewierce, z miejsca na miejsce błąkając s [...]. BrzeżOwRzecz 89.
    • AVILISSEMENT, subst. masc. (Le bas prix des choses.) Vilitas, genit. vilitatis, f. Cic. TANIOSC niska cena rzeczy. AVILISSEMENT se dit au figuré pour Vn grand mépris. Despicientia. genit. despicientiae, f. Cicer. PONIEWIERKA mowi s o wielkiey pogardzie. Il est dans un grand avilissent [!]. Abjectissimus est. W wielkiey iest poniewierce. DanKolaDyk I, 152.
Odsyłacze