Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

NIEPODOBNY, NIEPODOBIEN

przym.
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp (niepodobny), SXVI (niepodobny, niepodobien), Kn (niepodobny), T (niepodobny, niepodobien), L (niepodobny; pod: podobny; XVI-XVIII), SWil (niepodobny; pod: podobny), SW (niepodobny, niepodobien), SJP (niepodobny)

Formy gramatyczne
stopień równy
lp M. m   niepodobny
ż   niepodobna
n   niepodobne
D. m   niepodobnego
ż   niepodobnej
n   niepodobnego
C. ż   niepodobnej
B. m nżyw   niepodobny
ż   niepodobną
n   niepodobne
N. m   niepodobnym
n   niepodobnym
Ms. ż   niepodobnej
n   niepodobnem
lm M. mos   niepodobni
nmos   niepodobne
D.   niepodobnych
C.   niepodobnym
B. nmos   niepodobne
N.   niepodobnemi
Ms.   niepodobnych
stopień wyższy
lp M. n   niepodobniejsze
stopień najwyższy
lm B. nmos   najniepodobniejsze
odmiana niezłożona
lp M. m   niepodobien
n   niepodobno
Znaczenia
1. »taki, który ma niewiele cech wspólnych z kimś lub czymś innym«
  • – [Bylica] Liściá máło niepodobnego Piołynowemu/ ieno więtsze/ szersze/ tucznieysze: z wierzchu ciemno zielone: od spodku pobieláwe: z obu stron labrzyste. SyrZiel 720.
  • – [...] Krol Niebá Rzekł: [...] Wywiodę ia sam plemię narodu ludzkiego Niepodobne pierwszemu/ z początku dziwnego. OvOtwWPrzem 17.
  • – Na tego franta małego mi niemiło, że tak długo turbował i niewczasował Mamusieńkę swoją i że do niej niepodobny. SobJListy 238.
  • – Dość na rynku zatrąbić, wszyscy wiedzą zatem, Kto posłem na sejm, na sąd będzie deputatem, Choć do obojga z żadnej niepodobien miary. PotPis II, 90.
  • – Graecia w całym świecie przedtym sławne Państwo, teraz w Bissurmańskiey włádzy, cale do siebie niepodobne. BystrzInfGeogr G4v.
2. »nieprawdopodobny, niemożliwy, niewiarygodny«
  • – [...] musi bydź iedná cnotá dobrego miesczániná/ y dobrego człowieká: poniewasz zda sie bydź coś niepodobnego/ áby zły miesczánin miał bydź dobrym człowiekiem; i zły człowiek dobrym miesczáninem. PetrSPolit I 280.
  • – Dumnych dwu także, Woratyńskiego z Chorostynem, posłał był [Wielki Kniaź] przeciwko Czeremisom z ludźmi, którzy, iż dla wielkich śniegów przejść nie mogli, zadzierżyli się w Niżnem Nowogrodzie, dawając Wielkiemu Kniaziowi znać o trudnem albo niepodobnem przebiciu i, coby im czynić kazał, dowiadując się. NiemPam 166.
  • – A Bóg który iest prawdziwy/ Niepodobne czyni dziwy: Vyźrzał Cáru krzywdy twoie/ Isci obietnice swoie. NowinyDymitra B.
  • – Zdáłoby się to komu niepodobno/ gdy rzekę/ iż dobre vżywánie wolności/ iest vżywánie prawdziwey niewoley: wszákże gdy się pilnie rzeczy tey przypátrzysz/ obaczysz dobrze sczerą prawdę z tey miáry. PetrSEt 214.
  • – [...] WSMSC nie wiedziec z iakiego rankoru usiłuiecie na Honor y Substancyą moią niepodobnemi sposobami WMSC mazecie y do Xiąg odnaszacie [...]. DekrŻmud 79a.
  • – Dziewczyno nadobna, Możesz sług tanio użyć, W suchedni się nie dłużyć: Choć twa płaca drobna, Żebym ci nie miał służyć, Rzecz jest niepodobna. MorszAUtwKuk 296.
  • – Co tam zęmną robli Medycy niewięm Sufficit że z desperowali y rozgłosili ze bardzo zle y Niepodobna Convalescentia. PasPam 279v.
  • – Rzecz przecię do pojęcia niepodobna, jako się to tam stało [zajęcie Zbaraża przez Turków], bo drugiego zaraz dnia wzięli tę fortecę, czemu ledwie się wiara dać może. SobJListy 440.
  • – Napadł tedy [książę podkanclerzy] na p. koniuszego, który się niepodobnym gniewał sposobem. SobJListy 486.
  • – W natrudnieyszych/ i zá niepodobnych spráwách doznawałem potoczney fortuny [...]. PisMów II 391.
  • – Ale na co darmo suszyć rozumy i rzeczy cale najniepodobniejsze chcieć koniecznie pokombinować? KonSSpos I, 206.
  • – Nie mász żadnego mieyscá, ktoreby od ciebie było odległe, y nie mász niepodobney pomocy rámięniu twemu. TylkStrom 57.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • do wiary niepodobny (sz. zm.);
  • do wierzenia niepodobny;
  • ku wierzeniu niepodobny (sz. zm.):
    • – Największa jest przyczyna, że mię tak ciężka opanowała melankolia i tęskność z ciężkością serca, że rzecz do wiary niepodobna, co to ja cierpię. SobJListy 365.
    • niepodobny do wiary, ku wierzeniu. ungläublich. incroïable. T III 1005.
    • – A nie opponowali się Chrzescianie tym prawie do wierzenia nie podobnym postępkow [!] Saracenow? IntrHist 63.
    • – Zbiega się tám záś táka obfitość osobliwych ryb/ iż práwie sámy gromádámi idą y płyną/ áż we drzwi do domow mieysckich/ y z nich ie może łowić: ácz to rzecz ku wierzeniu niepodobna/ kto tego nie obaczy sam. BotŁęczRel III 66.
    • – Przypomniałem tę superstytią ku wierzeniu niepodobną białych głów Nársingskich [o samospaleniu wdów]/ żeby káżdy obaczył iák wiele może zwyczay w ktorym się zrodzimy [...]. BotŁęczRel IV 138.
    • Niépodobny ku wierzeniu/ [...] Difficile ad credendum [...] Difficile ad fidem [...]. Kn 514.
  • niepodobna rzecz (sz. zm.):
    • – Przyznać to káżdy muśi rzecży niepodobne/ Rozumiem ze wszech ludźi zdánia zemną zgodne. Ktore iuż męstwem pracą ćierpliwośćią swoią. Dowiodł. HofmańPor Aijiv.
    • – Napierwey się tedy potrzeba vczyć gospodarstwá/ toż rządu Rzeczypospolitey: gdyż kto nierządnym iest w domu/ niepodobna rzecz aby miał być rządnym w Rzeczypospolitey. PetrSEk 2.
    • – [Arcyksiążę] widząc, iż Elearowie mogą wiele rzeczy, co u drugich niepodobne, tamże zaraz począł konferować, aby się kusili o stado Frydrychowe [...] DembPrzew 101.
    • – Nie wątpię, że W. X. Mść będziesz raczył być na Sejmie, ale jeżelibyś też niemiał tej wolej, per amorem patriae W. X. Mść proszę racz bytnością swoją succurere ojczyznie. I jabym bardzo rad był, by na sam koniec, ale niepodobna rzecz, aby mię tuteczne z nieprzyjacielem zabawy puścić miały. KoniecSListy 81.
    • – [...] niech chwała nieustaiąca naywyszemu będzie ze zniepodobnych rzeczy podobne czyni aspodobnych niepodobne [...]. PoczOdlPam 98.
    • – Jest tedy Zołnierzowi teráźnieyszy Zołd ták máły/ że rzecz niepodobna/ áby in tanta caritate rerum omnium mogł się zań sustentowáć/ y dla tego żywnością go rátowáć trzebá [...]. FredKon 102.
    • – [...] za niepodobno rzecz być osądziłem ażebym się tego czasu y za próg z domu wychodził [...]. MikSil 109.
    • CONTER [...] ON DIT proverbialement, Conter des fagots [...] PRAWIĆ o żelaznym wilku, prawić rzeczy niepodobne. DanKolaDyk I, 358.
  • kusić się o niepodobne rzeczy:
    • O niépodobne rzéczy się kusisz/ ábo nié kuś. Nie miéc się z motyką ná słońce. KnAd 787.
  • pokusić się o niepodobne rzeczy:
    • – Tam lubosmy widzieli że nieponaszych Siłach ale przecię że się wolno y o niepodobne rzeczy pokusić probowalismy szczęscia. PasPam 62v.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • Przeszłey rzeczy nie żáłuy/ niepodobney rzeczy nie wierz/ o nierowną się nie kuś/ tedy sobie głowy nie zfrásuiesz. RysProv 66.
a) »niewiarygodnie wielki«
  • – Trzymáią [Syjamczycy] że ná ten czás [przy końcu świata] vkażą się ná niebie siedm oczy słonecznych ktore gorącem niepodobnym wysuszą rzeki y morze y spalą ziemię [...]. BotŁęczRel IV 135.
  • – Rybitwy z Sieciami w iednym stawie poymali z swietnemi oczami Dziw, z Kozią głową ktory skoro obaczyli W niepodobney boiazni nawstecz odskoczyli [...]. DrobOpow 75.
b) »taki, z którym nie można czegoś zrobić«
  • – Tego żadną miarą na sobie przenieść nie możemy, abyśmy patrząc na tak okrutne, a bezwinne rozlanie krwi narodu naszego, sami zobopólnej śmierci padając sobie nie życzyli, a też i czeladzi naszej niepodobną widzimy do uhamowania. NiemPam 79.
  • – Weźmy Orszeńską bitwę/ wielkich miłośnikow oyczyzny obaczymy/ [...] o niepodobny brod przez Orszę rzekę szeroką y głęboką kuszących się/ y nie płynących/ ále na koniech swych po wodzie lecących/ zbroynie ná nieprzyiacioły Oyczyzny swoiey. KunWOb E4.
  • Niepodobnom Ernestus do uspokoienia i zagodzenia widząc sprawe, zonom, z dziecmi Stralsunta uchodząc occultas insidias przesliadowce potęznego, iachał do Niderlandu [...]. VorLetSkarb 68.
  • – [Jozue] Miásto, y Obywátele, Ostrym wyciąwszy mieczem zastáwił w popiele. Nie podobnieysze było, Ierycho sto razy, Do dobycia y do tey Iozuemu skázy, Wżdy y Iordan, samych Trąb, okrzykiem bez łodzi, Y nie przebyte mury, bez drábin przechodzi. PotPocz 43.
  • – Metellus był niejáki Szláchcic Rzymski, rozumiáłá o nim Stárożytność, że miał bydź nieśmiertelnym. Odrugich rozumiano, że byli invulnerabiles, niepodobni do zránienia, pomárło to wszystko, żádnego nie widáć. GdacPan 115.
Podhasła

*NIEPODOBNA I
rzecz
m

w funkcji rzeczownika
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
Znaczenia
»coś niemożliwego«
  • – A zowiemy occásią/ zeszcie się okoliczności/ ktoreć vłácnią przewagę ábo impresę ná pewny czás: ták iż potym/ gdyby się odbiegły iedná od drugiey/ zostánieć ábo trudną abyś ią miał do końcá przywieść/ ábo niepodobną. BotŁęczRel III 8.
  • – O niepodobną się kusi, kto się raz odważy, Wineczko siłá broi, gdy miłość rozżarzy [...]. ŻabFor B4v.

NIEPODOBNA II

w funkcji predykatywnej
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1601-1620
Znaczenia
»jest niemożliwe«
  • – [...] Łęczyckiego też województwa zwabić tu do siebie nie podobniejsza gdyż to wszystkim jest WM. wiadomo, że do województw naszych nie należy [...]. AktaKrak I 420.
  • – Stanałem tak w kroku ze mię nie podobna była ruszyc. OpalKListy 105.
  • – Rzadko kto strzelił bosmy iuz powystrzelali na owę piechotę a nabic znowu było Niepodobna bo czas niepozwolił. PasPam 94.
  • – Gdy by się były złączyły tamte potęgi nie podobna ich było przełamać. PasPam 99.
  • – Woła Stoiąc na brzegu Szeregięm MSCi Panowie Szeręgiem, co niepodobna bo niekozdy kon iednakowo pływa. PasPam 112.
  • – Mowił obszernie y pięknie ale całey mowy pamiętać niepodobna. PasPam 140.
  • – My zdesperowawszy ze ich iuz ugonić nie podobna nuz z nimi traktować o pokoy. PasPam 200.
  • – Kiedy kto dobro nasze bierze i podobno nam to jeszcze na afront robią, wytrwać i ścierpieć niepodobna. SobJListy 62.
  • – Śniegi tu tak srogie spadły, że się wybić z nich nie będzie podobna. A jeśli rozciecz zapadnie, to tydzień i drugi rzek przejechać będzie niepodobna [...]. SobJListy 598.
  • Nie podobna żeby się bánkiet miał odpráwić bez chorego, álbo też bez iákiego brzuchátego, co to rad uczty záżywa [...]. MłodzKaz II, 93.
  • – [...] nauczył go tedy czart iako miał zrobic kaganiec taki, ktory pokiby się palił ktoby kolwiek krom niego [Dioskorusa] wszedł do pokoiu Belliny, tak miał zasnąc ze się go dobudzic niepodobna była [...]. HistŚwież 22.
  • – Stanąłem o godzinie trzeciey z południa w Mereczu gdzie chciałem Sądzić kryminalistow ale niepodobna było ponieważ Dombrowicz Pisarz Maydeburyi odiechał na Iarmark do Zelwy nie oznaymiwszy mi o wyiezdzie Swoim. SapADiar 102.
  • – Konkluzya, iak iest niepodobna doczekać się Seymu non dispensata Lege 1717. KonSRoz 55.
  • niepodobna; iest rzecz niepodobna. es ist unmöglich. il est impossible. § niepodobna to czytać; niepodobna było to uczynić. T III 1005.