Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

UMIERAĆ

czas. ndk
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: UMIERAĆ, *UMIRAĆ
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1656-1688
Formy gramatyczne
bezokolicznik
  umierać
czas teraźniejszy
lp 3. os.   umiera
czas przeszły
lp m 3. os.   umirał
lm mos 3. os.   umirali
imiesłów współczesny
  umierając
Znaczenia
1. »konać«
  • – Wolę rzeczom moim attendere [poświęcić uwagę] niz umierac patrząc natak iawne Scelera [zbrodnie] y powiedać zeto cnoty. PasPam 195.
  • – Sprawsię y zadusze te ktore ex occasione [z powodu] woyny z Ciała na Smierć nieprzygotowanego ustąpiwszy nietam poszły gdzie by były disposite [przygotowane] umieraiąc mogły się dostać. PasPam 195v.
  • – Umarł [Lubomirski] we Wrocławiu Ale umarł dobrowolnie na bol głowy narzekaiąc y tak mowiąc kto głową robi na głowę umierać musi. PasPam 214.
  • – Moia Zona nigdy niechciała w Smogorzowie mięszkać exratione [ze względu na to] ze to tam powiedali Locus Faralis [ miejsce nieszczęśliwe] ze Panowie albo Panie umirali. PasPam 235.
  • – Wielką pamięcią y dyspozycyią umirał bo nie w gorączcze ale tak prawie usypiał. PasPam 249.
Związki frazeologiczne

  • ledwie od strachu nie umierać:
  • »bardzo się bać«
    • – Wyszli tedy drzwiami zyzby. Iemu zadney nieczyniąc Wiolęncyiey ow ledwie od Strachu Nieumiera. PasPam 77.
2.  przen.  »kończyć się«
  • – Niemoże tedy zła Fortuna dobrych Oyczyzny ukrzywdzić Synow ktorych Ręka Boska wswoiey Łaskawey konserwuie Protekcyiey y owszem chcąc zepsować bardziey czasem naprawić kiedy dobrą Sławę y nieumieraiącą Nagali Reputacyią. PasPam 269v.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Związki frazeologiczne

  • ze strachu umierać:
  • »bardzo się bać«
    • – Ten [Adolf] ze strachu umierał, Wniesiony [przez Zefira] między gęstych chmur Bałwány. DrużZbiór 237.
  • od strachu napoły umierać:
  • »bardzo się bać«
    • – Wszyscy się boią/ wszyscy od strachu nápoły vmieráią/ á on [Chrystus] nieustrászonym sercem odpoczywa. BirkNiedz 118.
Podhasła

UMIERAJĄCY

im. przym. czyn.
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
lp B. ż   umierającą
Najwcześniejsze poświadczenie:
1656-1688
Znaczenia
»kończący się«
  • – Niemoże tedy zła Fortuna dobrych Oyczyzny ukrzywdzić Synow ktorych Ręka Boska wswoiey Łaskawey konserwuie Protekcyiey y owszem chcąc zepsować bardziey czasem naprawić kiedy dobrą Sławę y nieumieraiącą Nagali Reputacyią. PasPam 269v.
Podhasła

UMIERAJĄCY
rzecz
m

w funkcji rzeczownika
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1755
Znaczenia
»człowiek, który umiera«
  • – Umieraiący zdał śię ieszcze raz chciał podnieść, a w tym mu śię krew strumieniem z gęby rzuciła; a Chrystan umarł. GelPrzyp 180.