Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

BAŁWANIK

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI (w in. zn.), L (XVI), SWil, SW

Nienotowany w słownikach:
SStp, Kn, T, SJP

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   bałwanik
D.   bałwanika
B. uż. nżyw.   bałwanik
liczba mnoga
M. uż. nosob.   bałwaniki
Znaczenia
1. »bóstwo pogańskie; posążek tego bóstwa«
  • – Zwoławszy Egiptcyanow/ opowiedział im [król Egiptu Amazys]/ iż ten báłwanik [którego król kazał odlać] z oney był miednice/ w ktorey nogi umywano. BirkNiedz 80.
Przenośnie
  • Náleźli [nowiniarze] zabáwkę iáką táką/ y báłwánik sobie ulali, [...] położą máteryą we śrzodku iako kruszec iáki/ to iest nowinki te świeckie/ wiátru nápącháią/ gdy sobie one śmiechy/ żárty/ márności powiádáią. Coż ine[g]o z tego pieca wynidzie/ iedno báłwánik iákiś/ rozdárta myśl ledá czym.BirkNiedz 183
  • Wiele tákich ktorzy dla báłwaniká owego/ ktorego honorem zowią/ áni żenie/ áni synom/ áni sobie nie przepuszczą.BirkNiedz 30
2. »bryła soli kamiennej, bałwan«
  • – Mogłyby być 4 bałwaniki [soli] tam, gdzie bankują trzy, ale by były bardzo drobne. InsGór 1642 12.