Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

ZACHOWAĆ

czas. dk
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1625-1626
Formy gramatyczne
bezokolicznik
  zachować
czas przeszły
lp m 3. os.   zachował
czas przyszły prosty
lp 3. os.   zachowa
tryb rozkazujący
lp 2. os.   zachowaj
Znaczenia
1. »ustrzec kogo przed czym, ochronić od czego«
Rekcja: kogo, (od) czego

  • – Zachoway mię Boze drugi raz w zyciu moim takiey Choroby. PasPam 78v.
  • – Uczyniłem Bogu dzięki [...] zato że mię raczył zachowac w dobrym zdrowiu w Cudzey Zięmi. PasPam 78v.
  • – Mnie zas PBog w tęn dzięn w oczywistey swoiey miał protekcyiey, kiedy mię zachował od Szwanku ztrzema męzami poiedynkuiąc. PasPam 89.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • niech kogoś Bóg zachowa czegoś:
    • – Chorowałęm periculosissime [bardzo niebezpiecznie] [...] niech mię Bog miłosierny takiey drugiey zachowa okazyiey. PasPam 257.
Związki frazeologiczne

  • panie zachowaj:
  • pan Bóg (kogoś) zachował:
2. »utrzymać, przechować co; przestrzegać czego«
Rekcja: co

  • – Na tych tedy dobrych Consyliarzow zachować te wierze y Miecza pogrozki bo się ia ich nieboię. PasPam 139v.
  • – Daie mi list [...] w ktorym to pisze ze na Trakcie tych Posłow potkał y przystawa padał ainszego ze Szkłowa nazad odprawił. ktory przystaw niebył y oni w szkłowie nie byli. Byle to tylko ceremonią zachować. PasPam 161v.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • wstyd zachować (sz. zm.):
    • ~ Wstyd/ vczciwość wszędy záchoway. KnAd 1266.
    • ~ Wstyd. 1) Schamhaftigkeit [...] pudeur, f. bonne honte, honnête [...] zachować wstyd [...]. T III 2639-2640.
Związki frazeologiczne

  • zachować komuś wolne ucho:
    • »wysłuchać czyichś racji«
    • – Obłapiełem go zatym za nogi pokornie prosząc aby zazdrosciwe[m] nieprzyijaciołom moie[m] wiary nie dawał, ale przynamni mnie drugie ucho wolne zachował. OssJŻyw 23.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: SPas
Data ostatniej modyfikacji: 07.12.2012