Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

UGADZAĆ

czas. ndk
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
bezokolicznik
  ugadzać
czas teraźniejszy
lp 1. os.   ugadzam
3. os.   ugadza
lm 3. os.   ugadzają
czas przeszły
lp m 3. os.   ugadzał
ż 3. os.   ugadzała
lm mos 3. os.   ugadzali
nmos 3. os.   ugadzały
tryb rozkazujący
lp 2. os.   ugadzaj
imiesłów współczesny
  ugadzając
Znaczenia
1. »uderzać czymś, trafiać czymś w kogoś, coś«
Rekcja: do czego; w kogo co

  • ~ Moskwa tek re solute w padła do szeregow naszych Ześmysię tak wrącz z niemi sciąga li z koni, złukow też nam szkodzi li, co rzadka unich ale takim iednak sposobem, że ugadzali tam gdzie Zbroie niebyło, a do tego zblizu. MasDiar 85.
  • ~ Skoczą do siebie. Naprzód szelsiny miały Robotę, ugadzając, gdzie był bok otwarty Od tarcze, ale pierwej pokruszone harty były u żelaz w twardych blachach połomione, Nim który z nich namniey miał ciało obrażone. SzymSiel 55.
  • ~ Tráfiam do celu/ w-cel/ tráfić ptaká/ ugadzam. Contingo metam [...] Contingere aciem ferro: auem ab alto caelo deijcere [...] Tangere metam [..] Tangere aliquid [...]. Kn 1149.
  • Ugadzam w-cel/ vide Tráfiam do celu. Kn 1182.
  • – Nie dáwno od ciebie Kambizesie Krolu/ strzały ná wylot w serce Syná Praexaspe názwánego vgadzáły. WojszOr 105-106.
  • – Do nieba [trafiała] strzała Ognista Modlitwa strzelista zarliwosc &c. A tak niemi do serca Bozego umierzał y ugadzał, zaczym o nim mowic muszę, Co kiedyś o strzale HerbOr 231-232.
  • – I jabymci wolała, żeby wszytkie strzały, Wszytkie miecze i kule we mnie ugadzały. MorszZWierszeWir I 507.
  • – Tkwi las grotowy po członkach Rycerza On widząc, ze juz dłuzey nie pozyie Wszytkie na swoich wyrzucone strzały Bierze wsię; zeby w nich nieugadzały. LucChrośPhar 90.
  • – Vtrąca członki, y ułomkiem tłucze Nań wszytkie tłumy biią y cięzary Weń ugadzaią, piechoty hayducze Przecię mu zaden nie dobiera miary I nikt nie zdoła, w odwadze y sztuce, Widzi fortuna nowe sobie pary Gdy całe woysko ziednym się potyka Grzmi tarcz od razow; Scaewy Pułkownika. LucChrośPhar 178.
  • – Krzyk, zgiełk powstanie y niezmierna wrzawa, Ci w burty, owi ugadzaią w sztaby, Kazdy Wodz swoim ochoty dodawa I nie mysli bydz zadną miarą słaby. ChrośKon 403.
  • – Tosz w się wzaiemnie Nawy ugadzaią Zadaiąc razy w burty, w sztaby, w boki, Tłuką spoienia, rudle odrywaią, Nie ieden z flisow w morze czyni skoki, Rownym impetem drudzy odbiiaią Rażąc się spolnie, y zwieraiąc, poki Za nastąpieniem duzszego posiłku Nie przyidzie słabszey łodzi ku nachyłku. ChrośKon 430.
  • ~ Treffen ugodzić/ ich treffe ugodzam. KellGram 170.
  • Ugadzam w cel, ich treffe das Ziel. BierSłowa 271.
Przenośnie
  • Nákoniec nie mniey rzemiesłnicy do koncá miástá ciągną/ y do celu tego áby było błogosłáwione y sczęśliwe miásto vgadzáią/ iáko y żołnierze/ ábo szláchtá: ále żołnierze są miesczánie w Rzeczypospolitey: tedyć y rzemiesłnicy máią bydź.PetrSPolit I 166
  • Ci ktorzy o ziołách/ y skutkách ich pisáli/ rożne ludziom o ty[m] zielu y soku iego rozumienia podáią/ ále iednák rzadcy w sam Cyl vgadzáią.SyrZiel 191
2. »spełniać, zaspokajać czyjeś potrzeby, wymagania, żądania; dopasowywać, dostosowywać coś do czegoś, łączyć coś z czymś«
Rekcja: komu czemu; kogo co

  • – Łáńcuszek ten w miąższe ogniwká á krotki bydź ma/ ktoremu pod pięciem w umiar ugadzáć tak iákoby zá uięciem wodzey Koniowi u brody práwie w rowku leżeć mogł. PienHip 11.
  • – A gdy się iuż w káżdym onym mieyscu dobrze zátrzymawáć da/ tedy potym do zátrzymánia ná tákiego ugadzay mieysce/ áby mu się z gorki zátrzymáć przyszło/ ktorego gdy zátrzymasz/ tedy ręką ták pociągni/ iákobyś go miał cofnąć ná zad/ á palcatem przez lewą łopátkę vderzysz tedy Końiż ku gorze zádem trudno cofnąć będzie mogł/ przodek podniesie/ zá czym podnoszenia w zátrzymaniu Koń náuczy się. PienHip 12.
  • Ugadzam komu [...] Suauiter, leniter, blandè, molli brachio tracto aliquem [...] Fugio offensam, offensionem alicuius. Caue exhibeas illi vllam molestiam. Caue creare aliquod fastidium. Ugadzay mu. Kn 1182.
  • Vgadzam komu. Suauiter, blandè tracto alique[m]. Inteykiu. SzyrDict 455.
  • ~ Vgadzam Compono. SłowPolŁac 88.
  • Notandum [z] strony owczarzów, ponieważ w załęczy i pakcie mlecznym z ujmą zamkową po części stały się kontrakty z temi owczarzami, od czasu ich, to jest od ś. Michała ma się starać p. administrator, aby jak z najlepszym pożytkiem potym owczarzów ugadzał. InwPuck 81.
  • VGadzáiąc tákowym, ktorzy sie nie rádzi bawią rysowániem; podaię sposob w tey Náuce zrysowánia łatwiusińkiego wężownice Architektonickiey. SolGeom I 157.
  • – Slachta przecie niektóra ukraińska do dóbr swoich, nie mając się gdzie podzieć, jako mogąc w Ukrainę u Chmielnickiego ledwie się nie wpraszała i lubo dość cicho, skromnie i łaskawie z poddanymi postępowała i jako wrzodowi niemal ugadzała, bynajmniej jednak rozpusczonej nie wygodziła swywoli, bo niemal jednych tamże tegoż lata pozabijano, albo też z wielkiego strachu ówdzie, co mogli u swoich poddanych uprosić, to jedli. JemPam 69-70.
  • – W długości wozá niech Stelmách vgadza kołom wozowym przednim, áby w kierowániu wozá nie záchodziły ná koło Młynowe D. SolArch 91.
  • Ugadzam komu, ich mache nach gefalen. BierSłowa 271.
  • – Ugadzam, v. m. F. ugodzę. 1) treffen mit einem Gewehr. 2) sich einem bequemen, einem willfahren, nachgeben, nachsehen. 3) vergleichen, vertragen, vereinigen. 1) tirer, donner au; tirer qu; toucher, ateindre d'un coup; assener sur qu. un coup. 2) s'acommoder, conniver, faire plaisir à qu; avoir de complaisance pour. 3) racommoder, reconcilier, remettre ensemble: apointer, vnider. § 1) ugodzić w cel, kogo śmiertelnym żelazem; w kogo śmiertelne żelazo ugodzić; ugodził go w serce. 2) ugadzay mu ile ci podobna. 3) ugodził niesnaski nasze. ugodzić się z kim. sich vergleichen, mit einem einen Vergleich, einen Vertrag treffen, machen. faire une transaction, pactiser, transiger, s'acommoder, se reconcilier avec qu. T III 2394.
3. »akceptować, przyjmować coś, godzić się na coś«
Rekcja: na co

  • – [...] Lepsze iest chwałaBogu niżeli dali Bog Tak kozdy ztych rozumie y na to Vgadza [...]. OpalKSat 54v.
  • – Zwolą Senatu, nie wszytko się zgadza Odpowie Anton; co się teraz dzieie, Zacżym y wtedy na to nie ugadza Strzymać istotnie te wasze nadzieie. ChrośKon 77.
4. »doprowadzać kogoś do pojednania, zakończenia sporu, zgody«
Rekcja: kogo

  • Ugadzam niézgodnych/ vide. Iédnam. Kn 1182.
Znaczenia niepewne
:
  • ~ Ugadzam, v. m. F. ugodzę. 1) treffen mit einem Gewehr. 2) sich einem bequemen, einem willfahren, nachgeben, nachsehen. 3) vergleichen, vertragen, vereinigen. 1) tirer, donner au; tirer qu; toucher, ateindre d'un coup; assener sur qu. un coup. 2) s'acommoder, conniver, faire plaisir à qu; avoir de complaisance pour. 3) racommoder, reconcilier, remettre ensemble: apointer, vnider. § 1) ugodzić w cel, kogo śmiertelnym żelazem; w kogo śmiertelne żelazo ugodzić; ugodził go w serce. 2) ugadzay mu ile ci podobna. 3) ugodził niesnaski nasze. ugodzić się z kim. sich vergleichen, mit einem einen Vergleich, einen Vertrag treffen, machen. faire une transaction, pactiser, transiger, s'acommoder, se reconcilier avec qu. T III 2394.
Podhasła

*UGADZAJĄCY

im. przym. czyn.
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
lm M. mos   ugadzający
Najwcześniejsze poświadczenie:
Znaczenia
»spełniający, zaspokajający czyjeś wymagania, żądania«
  • – [...] nowi zakonnicy szczyrze Pánu Bogu ugadzáiący poczną się. KalCuda 298.