Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

GRYŹLIWY

przym.
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
T, L (XVIII), SWil, SW

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, SJP


Najwcześniejsze poświadczenie: 1640-1684
Formy gramatyczne
lp M. m   gryźliwy
ż   gryźliwa
lm M. nmos   gryźliwe
D.   gryźliwych
B. nmos   gryźliwe
Etymologia
Znaczenia
1. »ostry, szczypiący«
  • – Czemu mieysce ktore boli nie da się tykáć? Mieysce takie napełnione iest humorow gryźliwych, ktorego gdy się dotnie, nieiáko ie ściśnie, á zatym humory z obolałego mieyscá idą do zdrowego y nową w nim boleść wzbudzaią. TylkRoz 240-241.
  • – Czemu zęby pruchnieią? Pruchno bywa kiedy w iákiey rzeczy przyrodzona wilgotność ktora ią kliiłá wyginie: toż się y zębom przydáie kiedy ich kliiowátość iaki humor gryzliwy wysuszy y w niwecz obroci. TylkRoz 245.
  • – Czemu niektorzy krwią pluią? Czásem iż bárzo nápełnione krwią żyły muszą się otwieráć, krew miesza się do śliny y co zbytecznego odchodzi, á kiedy z płuc zgniłych idzie to się z ropą dobywa, trafia się też álbo od pracy wielkiey álbo od wołánia iż przerwie się żyłá, álbo humor iáki gryźliwy ią otworzy, y ták krew idzie do gęby. TylkRoz 250.
2. »dokuczliwy, uciążliwy, przykry; sprawiający ból«
  • – 17 Praezentis Wyiechałem zdomu dowilna natrybunału początek Maiąc dwie sprawy Aobie gryzliwę [!] day Iezu Sczęsliwie [...]. PoczOdlPam 101.
  • – Dáię się winnym z-grzechow głownych ktore mniey/ więcey/ mieysce iednák iákiekolwiek w-duszy i w-sumnieniu mym miáły/ iáko nádętość pychy/ i prożnego sobie abo ludziom podobánia śćisła/ i łákoma chciwość/ máząca lubieżność/ gryźliwa zazdrość/ w-iedzy i w piciu niepomierność/ porywcza do gniewu zápálczywość/ i w-nienawiści záćiętość; ná ostátek w spráwách służby twoiey Boskiey ociężáłość i oziębłość. DrużbDroga 26.
  • – Ona się starała O tę summe wszytkiemi siłami aby mogła mię podzwignąc y od turbacyi Roznych gryzliwych Ludzi u wolnic [...]. SapANot 229.
  • Gryźliwy. Gryzny. nagend, beissend. mordant rongeur, cruël, cuisant. § gryzna nowina; gryźliwy człowiek. T III 429.
  • – Nastąpiła zaiadła zazdrość, nie pohamowane gniewy i krwi rozlania, nie nasycone wznieciło się łakomstwo, niedbaiąca ni o co, przedtym wesołość i z samey tylko nienawiści swe ukontentowanie maiąca, przemieniła się w frasowliwe bogactwo, wszystkich wraz panuiących władza, do kilku tylko przeniosła się osób, które zawo[j]owawszy z wielką krzywdą przyrodzenia ludzkiego, nieiako iuż nad ludźmi równemi sobie, ale iako nad zwierzęty, okrutnie panować zaczeli, życia nawet i śmierci prawo przywłaszczywszy sobie, Boską prawie odebrali władzę: Ztąd kłopoty, starania gryźliwe, ziawiły się frasunki, i niby mało iuż całego świata gruntow dla wygody było ludzkiey, udali się z ślepą odwagą na nie ograniczoną niezmiernego morza rozległość, według szaloney żądzy, każdy swe zamierzaiąc biegi [...]. KryszStat 38-39.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • humor gryźliwy:
    • – Czemu mieysce ktore boli nie da się tykáć? Mieysce takie napełnione iest humorow gryźliwych, ktorego gdy się dotnie, nieiáko ie ściśnie, á zatym humory z obolałego mieyscá idą do zdrowego y nową w nim boleść wzbudzaią. TylkRoz 240-241.
    • – Czemu zęby pruchnieią? Pruchno bywa kiedy w iákiey rzeczy przyrodzona wilgotność ktora ią kliiłá wyginie: toż się y zębom przydáie kiedy ich kliiowátość iaki humor gryzliwy wysuszy y w niwecz obroci. TylkRoz 245.
    • – Czemu niektorzy krwią pluią? Czásem iż bárzo nápełnione krwią żyły muszą się otwieráć, krew miesza się do śliny y co zbytecznego odchodzi, á kiedy z płuc zgniłych idzie to się z ropą dobywa, trafia się też álbo od pracy wielkiey álbo od wołánia iż przerwie się żyłá, álbo humor iáki gryźliwy ią otworzy, y ták krew idzie do gęby. TylkRoz 250.