Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

PRZYTŁUC

czas. dk
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
T, L (XVI-XVIII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn


Najwcześniejsze poświadczenie: 1638
Formy gramatyczne
bezokolicznik
  przytłuc
czas przeszły
lp m 3. os.   przytłukł
ż 3. os.   przytłukła
czas zaprzeszły
lp ż 3. os.   była przytłukła
czas przyszły prosty
lp 1. os.   przytłukę
3. os.   przytłucze
Znaczenia
1. »przygnieść, przywalić, przydusić, szczególnie padając«
Rekcja: kogo co

  • – Ieszcze sam spadszy [kamień] z rámion/ towárzyszá iego Kometá/ przytłukł/ blisko niego [Charaxusa] stoiącego. OvOtwWPrzem 482.
  • – Przidałem Felicitas i Felix dlia tego ze ten dzień krzcin, był dzień S. Elzbiety, ktoregom naipierwszy w stemp wdom P. Oica małżonki moiei gwoli poliotom uczynił: i dlia tego, ze ich Bog cudownie w zywocie matki ich obronił, gdy ią była belka przitłukła wBerdowce. VorLetSkarb 117.
  • – Ruina wprawdzie nikogo Nikogo na smierc niezabiła, wieliu iednak przitłukła i okrwawiła. VorLetSkarb 276.
  • – Lecz gdy wnie [tarcze] tłucze Graeczyn do upadu Ze się rozrywac poczęły u dołu, Zadna nie mogła wytrzymac zakładu Kazdego kamien przytłukł jako wołu. LucChrośPhar 85.
  • – Iuż to ostatnia, podpierác wálący Dom: podkładáiąc przyciesi choć nowe, Gwałtowny wicher, gdy wstánie burzący Obáli chátę, przytłucze y głowe. PromMed 3-4.
  • – Roku 1242 za Fryderyka 28 Trzeciego Balg[.] gura iedna uBurgundynow przeniesła się na Insze mieysce, awtych przenosinach pięć tysięcy Ludzi przytłukła. MikSil 223v.
  • – A teyże godziny trzęsienie ziemi będzie, dziesiąta część miasta się zapadnie, y przytłucze ná siedm tysięcy ludzi. BystrzInfCosm H3v.
  • ESPOINTER, prononcez E'POINTER, V. act. (Emousser la pointe de quelque outi.) Mūcronem refringere. act. [...] PRZYTĘPIC zátępić przytłuc ostrze álbo koniec iákiego statku. DanKolaDyk I, 541.
  • Przytłuc, F przytłukę. 1) niederschlagen. 2) einen befallen als eine Mauer. 1) abattre. 2) encombrer; acabler qu. comme une muraille. § 1) grad zboże przytłukł. 2) mur ich przytłukł. T III 1789.
2. »obalić, powalić«
Rekcja: kogo

  • – Niechce zyć; y sam tyle razow dawa Ile wzaiemnie tamci dac mu zdużą Z postrzałow w piersiach las się drugi stawa A kiedy mu juz y nogi nie służą W nieprzyiaciołach samych rozeznawa Kogoby przytłukł swą ostatnią nużą Rowien balenom; ktore się w okręty Włamawszy; sobą ponurzą ję [1] w męty. LucChrośPhar 179.
Podhasła

PRZYTŁUCZONY

im. przym. bier.
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
odmiana złożona
lp M. m   przytłuczony
D. ż   przytłuczonej
Najwcześniejsze poświadczenie:
1620
Znaczenia
1. »przygnieciony, przywalony, przyduszony«
  • – Stamtąd skoro się wrócił [pustelnik], śmiały i wesoły, Na utrapione wejrzał miłe przyjacioły. Potem w imię najświętszej i nierozdzielonej Trójce u nogi bliżej stanął przytłuczonej: O cudo niesłychane! rana wprzód przykrego Zbywa bolu, on zdrowia dostaje pierwszego. ArKochOrlCz III 306.
  • – Ciemieniem wprzód, łopatką potem padł surowy Sarracen: krew mu pryska z przytłuczonej głowy I ziemię chciwie zlewa, jako potok jaki, Co od źrzódła gościniec udziałał trojaki. ArKochOrlCz III 396.
  • – Nie frásuy się Dobrodzieiu/ żyw będzie przytłuczony człowiek/ iuż odkopan do głowy/ pogląda oczymá sám y tám. KalCuda 312.
2. »obalony, powalony«
  • Przytłuczony. niedergeschlagen. acablé. abatu. T III 1789.