Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

*BACZYĆ SIĘ

czas. ndk
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, SW

Nienotowany w słownikach:
SStp, Kn, T, L, SWil, SJP

Formy gramatyczne
czas teraźniejszy
lp 1. os.   baczę się
2. os.   baczysz się
3. os.   baczy się
lm 1. os.   baczem się
  baczymy się
czas przeszły
lp m 3. os.   baczył się
ż 1. os.   baczyłam się
3. os.   baczyła się
lm mos 3. os.   baczyli się
czas przyszły złożony
lp m 2. os.   będziesz się baczył
tryb rozkazujący
lp 2. os.   bacz się
tryb przypuszczający
lp m 1. os.   baczyłbym się
2. os.   baczyłbyś się
imiesłów współczesny
  bacząc się
Znaczenia
1. »zauważać, dostrzegać, widzieć co«
Rekcja: w czym

  • – W kożuszku kiedybyś wszedł do łáźniej, śmialiby się z ciebie: á w tym się nie baczymy, że to dáleko śmiesznieysza rzecz we zbroi przyśdź ná biesiádę, niż do łáźniey w kożuszku. StarPopr 63.
  • – Im w bespieczenstwie większym się báczyli, Zwłaszczá gdy kule swoy cel omiiały, W który Vgodzić, y uderzyc miały. OblJasGór 35.
2. »orientować się w czym, znać się na czym«
Rekcja: w czym

  • – Samby [Micanus, jezuicki filozof] był [...] ten sobie árgument rozwiązał/ iakosz y rozwięzuje/ sam się w tym nie bacząc, bo [...] sam że w tym swym pismie ná wierszu osmym/ tegoż X. Skárgi ostátek słow/ z teyże karty wyżey pomienioney/ przynosi. SzemGrat 29.
  • – Exprobowałem mu quaedam y pokazał ze się baczę wrzeczach y nie iestem goffo abym nie miał advertere co się dzieie. OpalKListy 326.
3. »uważać, zważać na co, pilnować się, stronić od kogo, czego«
Rekcja: od kogo || przed czym; (w czym)

  • – Oni bacząc się przed tym zelzonymi Y na ták sproszny hak náznaczonemi, Odpowiedzieli: Isz u Stołu tego [...] Nie iest rzecz godna, áby tych raczono Ktorym Szubienice zá Stoł náznáczono. OblJasGór 66.
  • Bacząc się w-należytey nam powinności/ chcemy duszy iey iako naprętsze sposobić rátunki, á ciało iáko naprzystoyniey z-możności naszey wedle zwyczaiu oddáć ziemi. PisMów II 306.
  • – Pan z tego kubka widziałem kosztował. A my daleko od niego się baczem. ChrośJóz1745 N8v.
4. »uważać się za jakiego«
Rekcja: (być) jakim

  • – A przeto iáko owemu/ ktory ma dostátek ludzi/ y baczy się dobrze sprawionym y potężnym/ przystoi nácieráć ná nieprzyiacielá/ y dáć mu bitwę. BotŁęczRel III 6.
  • – I sobie ia Vpewniąm nie przepuscze ani Takslepym sie bydz bacze abym nie miał wydziec Co wemnie nagannego. OpalKSat 2v.
  • – Który [cucony] przyszedszy do baczenia swego A bacząc się być gwałtownie zlanego [!] – W tej swej fortunie ręce załamował. BorzNaw 139.
  • – A gdybyś się baczył bydź w służbie Bożey ospáłym/ bá upornym y zátwárdziáłym: prosiłbyś Páná Bogá/ áby odjął serce kámienne z ciáłá twego/ á dał ci serce mięsiste. GdacPrzyd 57.
5. »dotyczyć czego«
  • – Z stratą majętności do prawa bywają pociągani i trudnieni; czego nie baczy się insza przyczyna, tylko exorbitanciae compositi. AktaPozn I/1 261.
6. »ujawniać, uwidaczniać się, okazywać się czym«
Rekcja: z czego

  • ~ Nie pomijać nabywania majętności ziemskiej, skąd się baczy i pokazuje ujma praw koronnych. AktaPozn I/1 262.
  • – W tureckich traktaciech żadnego bezpieczeństwa Ojczyzny widzieć się nie mogło, i owszem, przy zwątleniu przymierza starego o wołoskiej ziemi baczyła się z prywatnej chciwości niezbędnej dana okazyja. OssZPam 98.
Podhasła

*BACZĄCY SIĘ

im. przym. czyn.
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
lm D.   się baczących
Najwcześniejsze poświadczenie:
1650
Znaczenia
»orientujący się w czym, znający się na czym«
  • – Nie masz w swiecie pod Sloncem Mezow y łaskawszych I mniey się w tym baczących iako w naszej Polscze. OpalKSat 122v.