Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

PANOWAĆ

czas. ndk
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
czas teraźniejszy
lp 3. os.   panuje
czas przeszły
lp m 3. os.   panował
imiesłów współczesny
  panując
imiesłów uprzedni
  panowawszy
Znaczenia
»rządzić, władać kim, czym«
Rekcja: komu, czemu

  • – Warszyczki [...] Vmarł Panuiąc Łodwigowskiemu Panstwu po Niebosciku Panu Warszyczkim Starym Kastelanie Krakowskim lat 16. KomonDziej 218v.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • Gdzié gwałt pánuié. rząd słusz vstępuié. KnAd 237.
Związki niejednoznaczne względem znaczeń
Związki frazeologiczne

  • berłem panować:
  • »sprawować władzę królewską«
    • – Kiedy Konstantyn trzeci berłem w Carogrodzie Panował [...] Lech y Czech Rodzeni Xiązęta z Harwacyey ruszą się w przestrzeni Od Południa. DrobOpow 125.
Podhasła

PANUJĄCY I

im. przym. czyn.
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
lp M. m   panujący
D. m   panującego
ż   panującej
C. m   panującemu
Najwcześniejsze poświadczenie:
Znaczenia
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
Podhasła

PANUJĄCY
rzecz
m

w funkcji rzeczownika
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1666
Znaczenia
»władca, monarcha«
  • – Stan Szlachecki [...] iáko fundamentem iest Rzeczypospolitey [...] iáko náostatek tegoż Stanu ręce y piersi, naybespiecznieyszą są Oyczyzny y w niey Pánuiącego gwardyą. LubJMan 2.
  • – Pośmierci záś tegosz nigdy bez żalu nie wspomnionego Paná, iákom teráznieyszemu pánuiącemu służył od początku pánowania iego. LubJMan 2.
  • – Wmieszáli w to I. K. Mość, co z tym większym wspominam żalem, i Thron on spráwiedliwości y Sądu Bożego, ktory káżdy pánuiący zásiada, dopuścił Krol I. Mość obrocić w Thron niespráwiedliwości. LubJMan 51.
  • – Też Pánuiącego szczęście? gdy iáko przed piorunem, przed Pańską vchodzić prziydzie niełáskáwością? Niech ci niecnotliwi Statistowie vważą. LubJMan 51.
  • – Piękna to panuiący[ch] Pochwała gdzie więcey Leges mogą anizeli Reges. RzewKor 17.
  • – Wszyscy Panuiący maią dwa motiva w rządach: amorem et timorem; o to się zwyczaynie staraią żeby się ich bano, y żeby ich kochano. LeszczStGłos 28.
  • – Ufność nasza się ufunduie do Panow a przez nię wzaiemną pozyskamy Panuiących do nas. LeszczStGłos 36.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • głowa panująca:
    • – Nie porownaią z szczęściem Wolnych Narodow y Rzeczypospolitey, ktorych całość powszechne Civium miłość y zgoda trzyma, lubo przy głowie ale Wolnemi głosami obraney podług Prawá panuiącey. DanOstSwada II, 61.
Związki niejednoznaczne względem znaczeń
Związki frazeologiczne

  • szczęśliwie nam panujący:
  • »grzecznościowe określenie odnoszące sie do króla w tym czasie panującego«
    • – Pan Bog dał Piasta [...] Iana Sobieskiego [...] ktory Stanął Elektem dnia 19 maia Inauguratus dnia Eiusdem Nam dziś szczęsliwie Panuiący. PasPam 246v.