ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, Kn, T, L, SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				gadzina
	D.				gadziny
	B.				gadzinę
	N.				gadziną

liczba mnoga

	D.				gadzin
	B.				gadziny
	Ms.				gadzinach

Znaczenia

1. »płaz, gad; wszelkie pełzające zwierzę lądowe«

– Abowiem wszelkie przyrodzenie/ y dzikich zwierząt/ y ptakow/ y gádzin/ y morskich potwor[ow] bywa okrocone/ y jest okrocone od ludzi. BG Jk 3, 7.
– Rozpráwiał też o drzewách/ począwszy od Cedru/ ktory jest ná Libánie/ áż do Hysopu/ ktory wyrasta z ściány: Mowił też o zwierzętách y o ptakách/ y o gádzinách/ y o rybách. BG 1Krl 4, 33.
– A gdy on lud gruby ujrzał onę gádzinę wiszącą u ręki jego/ mowili jedni do drugich: Pewnie ten człowiek jest mężobojcą; bo choć z morzá uszedł/ przecię mu pomstá żywym być nie dopuściłá. Lecz on otrząsnąwszy onę gádzinę w ogień/ nic złego nie ucierpał [!]. BG Dz 28, 4-5.
– Zniszczeją od głodu/ y będą strawieni gorączką/ y śmiercią gorzką: zęby też bestyi poślę ná uie [nie]/ z jádem gádzin ziemskich. BG Pwt 32, 24.
– Gádziná gad/ ziemiopłaz/ Repens animans [...]. Reptile [...] Serpentia secla ferarum [...]. vide Robáctwo. Kn 183.
– Gaducha Gadzina ziemiopłaz. kriechendes Thierlein. un reptile; un insecte qui rampe. T III 357.

Przenośnie

Pátrzay pilnie Synu Koronny skąd tá iádowita gádziná [wojny domowe]/ y zárázliwa bestya się rodzi.KunWOb F4

2. zbior. »gady, płazy; także: wszelka zwierzyna«

– Wszystkie zwierzętá/ ktore są z tobą/ z wszelkiego ciáłá/ z ptástwá y z bydłá/ y z wszelkiej gádziny/ płázájącey się po ziemi/ wywiedź zsobą/ á niech się rozpładzáją ná ziemi/ y niech rostą/ y rozmnażáją się ná ziemi. BG Rdz 8, 17.
– Y zádrżą od obliczności mojey ryby morskie/ y ptástwo niebieskie/ y zwierz polny/ y wszelka gádziná płazájąca się po ziemi/ y wszyscy ludzie/ ktorzy są ná obliczu ziemie: y porozwaláją się gory/ y upádną wysokie wieże/ y káżdy mur obáli się ná ziemię. BG Ez 38, 20.
– Bywało ięno stanąc spokoynie a poiazdami nierobic to się rozmaitego napatrzył Stworzęnia, rozmaitey gadziny y zwierzow morskich, Cudownych ryb. PasPam 65v.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

gadzina bezrozumna:

3. ekspr., przen. »człowiek zły, nikczemny, budzący odrazę«

– Nuż Krzystyná zła gádziná Ryxá iescze przed nią. Były obie Kłotni sobie Ansą niepoślednią. KochProżnLir 198.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: GADUCHA.

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

*GADZINA