Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

WYPRUĆ

czas. dk
ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: WYPRUĆ, WYPRÓĆ
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Formy gramatyczne
bezokolicznik
  wypróć
czas przeszły
lp m 3. os.   wyprół
czas przyszły prosty
lp 1. os.   wyporę
3. os.   wyporze
lm 3. os.   wyporą
tryb rozkazujący
lp 2. os.   wyporz
imiesłów uprzedni
  wypruwszy ||   wyprówszy
nieosobowy czas przeszły
  wypruto
Znaczenia
1. »rozcinając, wyjąć coś ze środka«
  • – Przerznąwszy tedy ostrym nożem obyczáynie skorę/ wyimi ábo wyporz całkiem te pęcherzyki/ á sol z miodem przasnym y z mąką pszenną zmieszawszy przykłáday/ áż się te ránki zágoią/ strzegąc od wszelákiey wilgotnośći. DorHip II Niv.
  • – Na przeciwko Academiej Anatomia, w której anatomizują, tam też rzecz jest piękna do widzenia, bo jest barzo wiele pięknych raritates różnych, tak też ludzi i rozmaitych bydląt, zwierząt, bestyj anatomizowanych; między inszemi też jest złożony to jest wszystkie kości wielorybowe, którego dawnych czasów wypruto z brzucha wielorybiego, jakoby dziecię, a jest wzdłuż na naszych łokci 8 albo 9. GawarDzien 179.
  • – Choćby była, ale już nie masz takiej fozy, Mogłeś spod ferezyjej wyrzucić te kozy. Chyba jeśli chcesz nową Polskę ubrać modą, Przynamniej wyporz starą, a każ podszyć młodą. PotFrasz1Kuk II 103.
Przenośnie
  • Minęły kwiatki i wesoła wiosna zwykłej kolei ustąpieła latu, wyprówszy swoje zapaszyste krosna z modrych fijołków, z róży i z szarłatu.PotMuzaKarp 25
a) »wyjąć płód z brzucha matki«
  • – [Koronida] śmiertelną ránę wziąwszy, vmrzeć musiáłá. Y gdy stos drew, ku paleniu ciáłá iey, wedle zwyczáiu Pogáńskiego, był zgotowány: wyproł pierwey Apollo płod z żywotą iey, y názwawszy go Aesculápiusem, dał go do Chironá, sławnego lekárzá, áby tám był wychowány, y w náuce lekárskiey ćwiczony. OvOtwWPrzem 85.
  • – Co Mirrhę napierwey potkáło Mátkę iego/ że co się z Oycá záwiązáło/ Dla tego obrocona w drzewo iest Mirrhowe/ Iednak kiedy pod skorą niewinniątko zdrowe/ Drgáło ieszcze/ Nimfy ie wyprowszy nożámi/ Swiát mu dáły oglądáć [...]. TwarSPas 85.
2. »zrobić nacięcia w jakimś materiale«
  • – Pądź swoie látá, co stoisz nád brzegiem Kochane drzewo, nieśmiertelnym biegiem, W ktorego, pomnię, chropowátey skorze, Ten, dla pamiątki, Párys wiersz wyporze. OvChrośRoz 56-57.
Podhasła

*WYPRUTY

im. przym. bier.
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: *WYPRUTY, *WYPRÓTY

Formy gramatyczne
odmiana złożona
lp M. m   wypróty
D. m   wyprutego
B. n   wypróte
lm D.   wyprótych
B. nmos   wypróte
Najwcześniejsze poświadczenie:
1619
Znaczenia
1. »wyjęty ze środka po rozcięciu powierzchni«
  • – Żyły wszytkie wyprote krawcowi onemu Posłano, który przyszedł ku braku takiemu, Iże go nowochrzczeńcy za króla obrali I wszystkie mu honory pańskie wyrządzali [...]. ZrzenAnKontr 366.
a) »o płodzie: wyjęty z rozciętego brzucha matki«
  • – [Relikwie] RAYMUNDA S. Nonnáta nie narodzonego, bo z żywota Matki wyprutego, Kardynała Zakonu Redemptionis Captivorum [...]. ChmielAteny III 193.