Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

ADMINISTROWAĆ

czas. ndk
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI (supl.), T, L (bez cyt.), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, Kn

Formy gramatyczne
bezokolicznik
  administrować
czas teraźniejszy
lp 3. os.   administruje
lm 3. os.   administrują
czas przeszły
lp m 3. os.   administrował
lm mos 3. os.   administrowali
Etymologia
łac. administrare
Znaczenia
1. »zarządzać, kierować czym«
Rekcja: co

  • – Ten [Połowkowicz] iął się zá Prowincyą sobie náznáczoną z chęcią/ dobrze ią chcąc ádministrować dla wiekuistey odpłáty. KalCuda 193.
  • – Iákie szkody skarbowi zadaią Brácia nasi, ledwo rzec nie mogę do tych co administruią skarbowe dochody, że Qui me vobis tradidit majus habet peccatum. JabłSkrup 46.
  • – Z Godnieyszych iednák Familii administrowáli Państwo, iáko to Cetes albo Proteus, od Poétow baiecznie opisany, że w rożne zamieniał się postáci, á to z rácyi, że wiele wynálazł artes, to też rożnych zażywał Insigniow, to Lwá, to Wołá, to Smoká: ná głowie też nosił Koronę czyli mitrę, to ná kształt drzewá, to ná kształt ognia uformowáną. ChmielAteny II 648.
2. »rozdzielać, udzielać«
Rekcja: co

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • administrować sakrament (sz. zm.):
    • – Máią ci Zakonnicy facultatem [...]/ że im wolno Párochie trzymáć/ y Sákrámentá administrowáć. PruszczKlejn 60.
    • – Sam [ks. Firley] tedy nayliższym Sakramenta administrował, do chorych iezdził, lubo w starganym latami y pracami zdrowiu. NiesKor II 161.
3. »dokonywać, sprawiać, działać«
Rekcja: co

  • – Pan ziemie y niebá Tworzec/ przez kámienie/ kości/ y rozgi rozne cudá ádministrował/ iáko czytam w Xięgách wyścia Synow Izráelskich. KalCuda 89.
  • – Zmnieyszoney ceny spodziewáć się záwsze [trzeba]/ gdzie dostátek nád pomyślenie: wygodę administruie. GorAryt Przed II.
Podhasła

*ADMINISTROWANY

im. przym. bier.
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
odmiana złożona
lp M. ż   administrowana
n   administrowane
Najwcześniejsze poświadczenie:
1743
Znaczenia
1. »zarządzany, kierowany«
  • – Szoste [królestwo] Południowych Sáxonow od 20. Krolikow administrowáne. ChmielAteny II 273.
2. »rozdzielany, udzielany«
  • – Tak powinni ci ichmościowie, którym rząd i inspekcyja tychże żup i fodyn jest powierzona, omnem possibilem adhibere curam, ażeby [...] pieniądze gotowe w kasach pod dobrym zamknięciem i w wiernych ręku składane, materyjały dobre, zdrowe i zgodne, zwłaszcza wtenczas, gdy za tańszą cenę być mogą, dostatkiem skupowane, [...] sprawiedliwość ludziom, na przerzeczonych gruntach mieszkającym, sumiennie administrowana, dobre ćwiczenie i porządek między górnikami i wszelkim robotnikiem skarbowym zachowane [były]. InsGór 1743 166.

ADMINISTRUJĄCY

im. przym. czyn.
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
lp M. m   administrujący
lm D.   administrujących
Najwcześniejsze poświadczenie:
1730
Znaczenia
1. »zarządzający, kierujący czym«
  • – ROZDZIAŁ TRZECI. Skarb koronny, y szkodzący ták administruiący Prowęnta skárbu, iáko obcy Pánowie, Szlachta, Kupcy. JabłSkrup 27.
2. »rozdzielający co, udzielający czego«
  • – Słusznie od Administruiących Sakrament pokuty, Spowiednikow, ze wszelką pilnością y applikacyą, dla zbawienney pobożnie przystępuiącym informacyi, oddaliwszy każdy wykraczaiący affekt y passyą z opacznego parcyalnego zdania pochodzący, powinna bydź sprawowana [spowiedź]. GazPol 41, 1.