Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

PAŃSKI

przym.
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, L, SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SXVI (?), Kn (?), T (?)

Formy gramatyczne
lp M. m   pański
ż   pańska
D. m   pańskiego
ż   pańskiej
n   pańskiego
B. m nżyw   pański
żyw   pańskiego
ż   pańską
n   pańskie
N. m   pańskim ||   pańskiem
Ms. ż   pańskiej
lm M. nmos   pańskie
D.   pańskich
Znaczenia
1. »związany z panem, właściwy panu, władcy, monarsze, właścicielowi, chlebodawcy itp.«
  • – Domownicy poddani iuz mnie tam własnie zawłasnego Syna mieli Panskiego. PasPam 75.
  • – Kozdy wswą. kozdy w nogi. Oprocz niektorych a bardzo Nie wielu poczciwych y dobrych Senatorow y Panow ktorzy albo Panskiego trzymali się Boku albo Woyska. PasPam 133v.
  • – Merita WMSCi w swoiey panskiey chować będzie [król] pamięci y wszelaką nagradzac się będzie wdzięcznoscią. PasPam 142.
  • – Skorom usłyszał Imię W KMSCi Pana M. Młego. Że to iest zwolą y iego Panskiem roskazem Niebroniłęm się. PasPam 149.
  • – Wdzięcznieysza iest zawsze z ust Panskich nizeli przez kanclerzow awizacyia. PasPam 223v.
  • – Iako z Rękawa wysypały się Woiewodztwa Woyska Wielkie Poczty Panskie, Piechoty zgoła Ludzi bardzo pięknych y wiele. PasPam 230.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • bankiet pański I:
    • Bánkietow też páńskich poddáni y niewolnicy więcey máią záżyć niźli rękodáyni słudzy y wolni. PetrSEk 10.
  • gęba pańska:
  • »wybredne, delikatne podniebienie«
    • Gębá délikacká/ páńska/ Palatum doctum et eruditum. Kn 187.
    • gęba delikacka, pańska. delicates Maul. une langue fine; goût délicat, excellent. T III 369.
  • łaska pańska:
    • – Wyznawszy wszystko dobrowolnie będzie y Łaska Panska będą y Promocyie. PasPam 144.
2. »boży«
  • – Wołaią Swiątnice Panskie od Nich pocałey Polszcze zprofanowano. PasPam 57v.
  • – To samym było switaniem w Dzien Narodzenia Panskiego. PasPam 58v.
  • – Snieg i mroz na W Niebo w Stąpienie Panskie. PasPam 178v marg..
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • bankiet pański II:
    • – Dwá rázy o godziech y známięnitym bánkiecie Páńskim w Ewángeliey świętey czytamy. StarKaz II, 472.
  • arfista pański:
    • – Ten troski nie znał/ kogo ona [kobza] uweseli. Y po grzebieniuć słyszę komu iest wesoło [...] Arphista pański Muzyk niech się też ozowie. Y po tym [Dawidzie] kiedyś w plęsy chodzili Zydowie. MorszHRoz B4v.
    • – Także z mądrych magistrow naszych mąż wsławiony Nauką [Barlaam], iako z iakiey wysokiey ambony Też pieśń z Arfistą Pańskiem, gra. DamKuligKról 108.
  • arka Pańska:
    • – Izraelczycy z Iozuem wodzem swoim/ nosząc Arkę Pańską około miasta Ierycho/ modlili się idąc. StarKaz II, 264.
    • – SETIM Drzewo [...] zadney nie podległe korrupcyi. Z tego Drzewa Bog roskazał Arkę Pańską y inne porobić naczynia. ChmielAteny1755 I I, 542.
  • adwent pański:
    • – Przed Adwentem tedy Pańskim głosy tylo kościół słyszał: przyszedł Pan potym/ y widział go sámego. BirkNiedz 36.
  • rok pański:
  • »wyrażenie tradycyjne: określony, wymieniony rok po narodzeniu Chrystusa«
    • Roku Panskiego 1657. Mielismy woynę Węgierską. PasPam 52.
    • Rok Panski 1667. Przyiechałęm do Rodzicow na całą zimę do Węgrzynowic. PasPam 215.
Związki frazeologiczne

  • dzień Pański:
  • »niedziela«
    • – Byłem w Duchu w dzień Pański, y słyszałem zá sobą głos wielki, jáko trąbey. NT Ap 1, 10.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • budynek pański:
    • – Dwa Chory z sobą w dzięcznie naprzemiany Spiewały [...] Y dali tęn Hymn wdzięcznęmi słodzili Głosy, tak długo az go do konczyli: A mąz Sędziwy [Bóg] acz Vszy nie głodne Ma takich dzwiękow, przęcie na Łagodne, Te piesni idzie,w wnet oney dobie Koscioł wspaniały da widziec Liobie. [marg.] Ozdobę budynkow Panskich, Kto poymie? OblJasGór 141v-141v marg.
  • chałupa pańska:
    • – Jest ogrodnikow 6, czterech w chałupach pańskich mieszkają. OpisKról 417.
  • cud Pański (sz. zm.) || cudo Pańskie:
    • – Zbiera oczy po wsytkim świecie Psálmistá ś. áby obaczyły Cudá Páńskie/ ktore Pan czyni z ziemią swoią [...]. BirkOboz 55.
    • – Obaczywszy się tedy bydź uzdrowionym/ pocznie on trędowáty dzięki oddáwáć Panu padszy na twarz swoię/ y to cudo Páńskie pocznie przed ludem wszytkim wysławiáć. StarKaz 273.
    • – Mowi Theophylactus: kiedy Fáruzowie i Skrybowie Pańskie cuda taxowali, niewiástá prosta i zdrády niemáiąca, one wielbi. MłodzKaz III, 266.
  • niełaska pańska:
    • – [...] z pewney okázyey nie wygodzić Páńskiey intentiey, urázić Páná, y z wielkiem Urzędnikiem Rzeczyposp: poróźnić mi się przyszło, y grożącemu nie łáską Páńską, odpowiedzieć publice, Wolę strátę fortun, niż Wiáry. LubJMan 7.
  • modlitwa pańska:
  • »Ojcze nasz«
    • – Nic inszego ábowiem nád wámi nie mówiłám / ieno modlitwę Páńską ábo Pacierz / y Kredo/ ábo skłądek wyznania wiáry chrześciáńskiey/ á záraz uzdrowieni iesteście. SpInZąbMłot 241.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • Iárząbek Páński ptak/ á chłopska potrawa. RysProv V, 2.
Podhasła

PAŃSKA

w funkcji predykatywnej
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1681
Znaczenia
»jest właściwe panu«
  • – Nie Páńska to, bráć kondycyie od poddánego: wźiął ie Christus, propositis conditionibus. MłodzKaz 33.