Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

LUDZKI

przym.
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: post 1616
Formy gramatyczne
stopień równy
lp M. m   ludzki
ż   ludzka
n   ludzkie
D. ż   ludzkiej
n   ludzkiego
C. n   ludzkiej
B. m nżyw   ludzki
ż   ludzką
n   ludzkie
N. ż   ludzką
n   ludzkiem
Ms. n   ludzkim
lm D.   ludzkich
C.   ludzkim
B. nmos   ludzkie
stopień wyższy
lm M. mos   ludzciejsi
Znaczenia
1. »właściwy człowiekowi«
  • – Tak powiedali kommisarze że się tu ta Zięmia Ludzkiey krwie tak nasyciła iak wody po wielkim deszczu. PasPam 72v.
  • – Wolęntarz to iest w Ciele Ludzkim Affekt Moia wielce MSCia Panno. PasPam 80.
  • – Pana Paska oddzisia będę miał za dobrego mętrcę ludzkiey natury, kiedy on z Wolskiego wyczytał wszystkę nieprawdę. PasPam 92.
  • – Bog przeinaczy hardosc Ludzką y Wiele o Sobie Rozumienie. PasPam 109.
  • – Fortuną Ludzką twoia to zabawa Rzucac iak piłką. PasPam 109v.
  • – Przepisać to trzeba infelicitati temporis [nieszcześliwosci czasów obecnych] że takie zadania Ludzkiego padło na W SCi rozumienie. PasPam 142.
  • – Taka w prawdziwe iest Ludzkiego Reguła zycia że by iako cięn za Słoncęm tak nieszczęscia za szczęsciem następowała Alternata [...] ze by złego zdobrym kłopotow y frasunkow z pomyslnosciami ustawiczna Człowieka Inqvietoała Vicissitudo [zmienność losu]. PasPam 146v.
  • – Mądrzy powiedaią że kto Ma wolne Sumnienie ten wszelakie kalumniie y Ludzkie fałszywe mowy powinięn lekce wazyc. PasPam 148.
  • – Nie było by tak powabne y oko ludzkie delektuiące złoto gdy by go potencyia gorących nie wybrantowała ogniow. PasPam 149av.
  • – Drudzy zaś mowili ze to znać niedzwiedzica porwała gdzies dziecko bardzo młode y wychowała [...] Niemiało to chłopczysko ani mowy ani obyczaiow Ludzkich tylko Zwierzęce. PasPam 176.
  • – Pokazał się na Niebie Straszny y wielki [kometa] ktory przez kilka miesiecy trwaiąc swoią oczom Ludzkim groził srogością y nim bardziey trwał tym bardziey serca truchlałe trworzył [kometa] ominuiąc niedobre affekty ktore potym nastąpiły. PasPam 188v.
  • – Cięszkosz tam będzie zanaymnieyszą krzywdę Ludzką za kozdą zosobna duszę odpowiadać y zanię nie znosne ponosic Ctuciatus [męczarnie]. PasPam 196.
  • – Tak P. Bog ku niemu skłonił serce Ludzkie że to kto co mogł miec nayspecyalnieyszego to mu niosł a oddawał. PasPam 233v.
  • – Bywało tez to umnie Myslistwo z podziwieniem Ludzkiem począwszy od ptakow zawsze miwałęm bardzo dobre Sokoły, Iastrzęby, Drzęmliki, kobusy, kruki co do Berła chodziły. PasPam 255v-256.
  • – Tak y Wiedenska Forteca kto by spoyrzawszy na piękność y Fortyfikacyią iey niepomyslił że huic operi [temu dziełu] Chyba Boska ale Nieludzka dokuczyć może Reka. PasPam 259.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • ludzki naród:
2. »dobry«
  • – Mąz tey zacney Paniey tęn to Pan kasztellan Rakroczymski [Zakroczymski] ludzki był to człowiek. PasPam 82v.
  • – Iako Człowiek Ludzki począł mię szczerze prosic że bym u niego odpoczął albo przynaymniey obiad ziadł. PasPam 123v.
  • – Ná to kierowáłá opátrzność Bozka, áby był postrzegł bogacz, że iego psi łaskawsi, ludzcieysi niż on! [...] pászczęki i gemby psie, gęmbkámi się stáły, nie rániąc ále wypiiáiąc ropę [...] za mistrzowániem nátury liżą lecząc, á zá oskárżeniem nátury, człowiek o człowieká nie dba [...]. MłodzKaz II, 252.
3. »zamieszkały przez ludzi«
  • – Skoro przyszedłęm w Ludzki kray iuz mi wszystko szło ładniey y o podwody nie trudno y szukac ich nietrzeba bo tam ludzie wiedzą swoy zwyczay. PasPam 165.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • anioł w ciele ludzkim (sz. zm.):
    • – Bądź pewna, moja śliczna duszo, mój aniele w ciele ludzkim, że nigdy Celadron tak nie kochał swojej Astrei [...] jako się teraz kocha. SobJListy 210.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • Ludzka rzecz vpáść/ á diabelska w błędzie trwáć. RysProv VIII, 7.
  • Stáry zálotny/ Bogáty łákomy/ Vbogi pyszny. Bozy, y ludzki nieprzyiaciel. ŻabPol B1v.
Podhasła

LUDZKA

w funkcji predykatywnej
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1743
Znaczenia
»jest właściwe człowiekowi«
  • – Krew swoię y cudzą zuchwale toczyc, bestyalska iest nie ludzka: Gdy czas, fortel, y potrzeba każe, w ten czas się potykai. BystrzInfStat N2.