Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

STRASZNY

przym.
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: post 1616
Formy gramatyczne
stopień równy
lp M. m   straszny
ż   straszna
n   straszne
D. m   strasznego
ż   strasznej
B. m nżyw   straszny
żyw   strasznego
ż   straszną
Ms. m   strasznym
lm M. nmos   straszne
D.   strasznych
stopień wyższy
lp M. ż   straszniejsza
lm M. nmos   straszniejsze
stopień najwyższy
lp Ms. m   najstraszniejszym
Znaczenia
1. »budzący strach, przejmujący lękiem; groźny«
  • – Straszna iest woyna na zięmi ale Daleko Strasznieysza na morzu. PasPam 69.
  • – Moskiewskie woyska a osobliwie owe Boiarskie Chorągwie w szyku stoiące są tak straszne iako narod zadęn nieiest. PasPam 107.
  • – Staremi to W MMPan straszysz mię awizami ktore niewięm [...] iezeli niebędą W MMPanu strasznieysze za złocistym Pawilonem nizeli mnie na ubogim Zołnierskim Woyłoku. PasPam 136v-137.
  • – Pokazał się na Niebie Straszny y wielki [kometa] ktory przez kilka miesiecy trwaiąc swoią oczom Ludzkim groził srogością y nim bardziey trwał tym bardziey serca truchlałe trworzył [kometa] ominuiąc niedobre affekty ktore potym nastąpiły. PasPam 188v.
  • – Niedzwiedz [...] Zwierz straszny odwazny Serdeczny y Męzny Do potkania y bitwy nad inne potęzny. PasPam 270.
  • – Polakow wygladał [...]zeby iako nay prędzey przybywali y tego dopomoc gasić strasznego Zapału ktory iuz by tez był podobno wszystkie pozarł Chrzescianstwo. PasPam 276.
Związki frazeologiczne

  • sąd straszny:
    • »sądzenie przez Boga rodzaju ludzkiego przy końcu świata; sąd ostateczny«
    • – Te pracowite ubogich Ziemianinow [plony] y wyssana Substancyia uznasz iakiemić na Sądzie strasznych [zam. strasznym] staną się Instygatorami. PasPam 193.
  • straszne rzeczy:
    • »ciężko, przykro, niemilo, trudno«
    • – Prezęntowałes się w bataliach o iak to straszne rzeczy [na] chłopa slepego w Szyku zogolonemi wąsami Szeroką Fioletową Sutanną. Szkapę y zogonem okrywaiącego. PasPam 192v.
  • straszny trybunał:
    • »sąd ostateczny«
    • – Powędrowali. Za krolową Sprawić się na tamtym Strasznym Trybunale. PasPam 214v.
  • najstraszniejszy parlament:
    • »sąd ostateczny«
    • – Toc go upewniac niemozesz [...] zeby mu y natam tym Swiecie twoie miały wczym kolwiek Suffragari zasługi. W ten czas kiedy na owym naystrasznieyszym Parlamencie rzeką vive et Responde. PasPam 195v.
2. »bardzo brzydki, odrażający«
  • – Iest tam ryba tak straszna że Ięnom na scianach koscielnych Malowanego widywał owego co mu płomięń zgęby wychodzi. PasPam 65.
  • – Iest to tam łeb y Slepie iako smoka straszne paszczęka szeroka a płaska iak u małpy. PasPam 65.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • straszny akt:
    • – A ten sąd przypadnie na ow dzień/ ktory sam Bog [...] na ten straszny akt naznaczył. BujnDroga 134-135.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – Broń mieyscem/ Rusnicá w lesie/ Kopija w polu/ Miecz ná vlicy/ Puginał w cieśni. Strászne są. ŻabPol B2.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

STRASZNA

w funkcji predykatywnej
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1730
Znaczenia
»jest przerażające«
  • – Ale to naystrasznieysza, że te Kapitulacye in rasa harta nie w Grodźie bardźiey obiecane niż zapisane Trybunały Rotmistrzom płacić każą. JabłSkrup 70.
  • – Strászna to byłá u Rzymian/ gdy kogo ná śmierć sądzono [...]. GdacPan Aa2v.
  • – Aleć to potym dáleko stráśnieysza będźie/ gdy obaczyćie onego strásznego Sędźiego ná swoim strászliwym stolcu śiedzącego [...]. GdacPan Aa2v.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 31.10.2017
Autorzy: SPas
Data ostatniej modyfikacji: 31.10.2017