Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

*MUR

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: MUR, MOR
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1611
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
D.   mura
  moru
C.   murowi
B. uż. nżyw.   mur
N.   morem
Ms.   murze
liczba mnoga
M. uż. nosob.   mury
D.   morów
C.   morom
B. uż. nosob.   mury ||   mory
N.   murami
  mury ||   mory
Ms.   murach
  murzech
Znaczenia
1. »obronna obudowa miasta, murowane obwarowanie«
  • – [...] Rázem nic nie mieszkáiąc/ spolnemi śiłámi Zamek Smoleński mury obtocżyli sámi [...]. OzimSzturm Aiijv.
  • – Kazał [...] azeby wszyscy wraz skoczywszy pod mory iako naylepiey przycisnąwszy się do Mura że by zgory nierazono a drugim od strzeliwać. PasPam 57v.
  • – Iak się przez fossę przeprawicie skoczciesz pod Mury wewszystkim biegu, bo iuz wam pod murami niemogą tak szkodzić. PasPam 58v.
  • – Miasto w sobie nic niema obronnego: mury stare, domy drewniane, cytadella Leopold nieco zdaje się być ufortyfikowana. ZawiszaPam 374.
  • – Miástá ták gęste, budowne, obszerne liczy, iż ledwie się niestykaią przedmieścia z sobą miást wielu. Iednego miasta cyrkumferencya w murach iest ná 15. ná 18. mil. BystrzInfGeogr D2v.
  • – Chiná od Tartaryi opásana murem od wschodu ku záchodowi przez gory, doliny, rzeki prowadzonym ná mil blisko 500. BystrzInfGeogr D2v.
  • – A potem daj, żeby ta ciała mego cegła W murze miasta świętego swe miejsce zaległa. MorszSŻaleBar II 115.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • babi mur:
2. »murowana ściana budowli«
  • – Byłá krolewska wieża/ z ogłośnimi mory: Gdźie był/ iák o tym sławá/ złotą lutnią złożył. OvŻebrMet 188.
  • – Kiedy to huknie impet kiedy się mury poczną trzaskać kiedy owe marmury Alabastry latać. PasPam 60.
  • – Potym Bolesław Mury i wieże Katedry Krakowskiey wyniósł, 20. Kamonii fundował, i skarbami Kośćiół przyozdobił. ŁubHist 20.
3. hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
  • – Gdy Wodz Litewski murem był obronnym/ Śćiánom Koronnym. MorszZWikTur C2v.
  • – Te Annaty Prus V. Papież do Kamery Apostolskiey płaćić naznaczył na Missyonarzów, których Rzym zwykł rozsyłać na cały Swiat dla rozmnożenia Wiary S. że zaś Polska jest zawsze murem Chrześćianstwa od Turków, więc Królowie i Rzeczpospolita zawsze pretendowali od Papieżów tych Annat na Woyska przećiw Turkom. ŁubHist 190.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • Y Bábá śmielsza zá murem. RysProv K2v.
  • I bábá zá murem biié. KnAd 1062.

MÓR

rzecz.
m
ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: MÓR, MOR II
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1619
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   mór ||   mor
  mór
D.   moru
C.   morowi
B. uż. nżyw.   mór
N.   morem
liczba mnoga
D.   morów
C.   morom
Znaczenia
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
  • – W rychłe záśię po tym/ roku 1016. druga Kometá ieszcze dźiwnieysza ná powietrzu się zápaliłá/ ktora zá sobą niesłychány głod/ y záłosny mor po wszystkim świecie przywiodłá. BemKom 12.
  • – Sedicye, rozruchy, wewnętrzne rokosze, Zły czás w Polszcze, choroby, y mor nie po trosze. DuńCiek C2v.
  • – Za odmienioną intencyą przećiw Poganom, Długosz dodaje: Pan Bóg skarał Leszka, bo Tatarowie w Polskę znowu wpadli, splondrowali, krwi Polskiey wiele rozlali, potym nastąpił głód wileki, mór wielki na ludźi, i wszelka bieda; dodaje Miechowski: Tatarowie w ten czas samych Panien z Polski nabrali 21000. innych wyrzneli, i serca ich napoiwszy trućizną, Rzeki pozarażali na Ruśi, z których wód potym wiele Ruśi marło. ŁubHist 35.
  • – Przed trzęsieniem 1 Listopada przypadłym był w Hiszpanii y w Portugaliy mor na bydło rogate, y głod. W Tenerissa zaś zaraza na pszczoły. BohJProg II 166.