Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

BÓŚĆ

czas. ndk
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
bezokolicznik
  bóść
czas teraźniejszy
lp 1. os.   bodzę ||   bodę
2. os.   bodziesz
3. os.   bodzie
lm 3. os.   bodzą ||   bodą
czas przeszły
lp m 3. os.   bódł
ż 3. os.   bodła
n 3. os.   bodło
lm mos 3. os.   bodli
nmos 3. os.   bodły
tryb rozkazujący
lp 2. os.   bódź
tryb przypuszczający
lp m 3. os.   bódłby
ż 3. os.   bodłaby
lm mos 2. os.   bodlibyście
nmos 3. os.   bodłyby
imiesłów współczesny
  bodząc ||   bodąc
Znaczenia
1. »uderzać przedmiotem spiczastym, np. rogami, ostrogą, kłuć«
Rekcja: kogo, co

  • ~ Gdy podroście [bernardynek]/ około kráiow ości bodzące wypuscza. SyrZiel 563.
  • ~ TO ziele [krzyżowniczki]/ máło nie może bydź miedzy osty poczytáne/ dla bodących iego bodlaków. SyrZiel 1346.
  • ~ Ale jesliby to było wiádomo/ że on woł bodł przed tem/ á nie miał go pod strażą Pan jego/ koniecznie odda wołu zá wołu/ á zdechłego sobie weźmie. BG Tt Wj 21, 36.
  • ~ Bodący rad/ s. woł/ [...] qui cornu ferit, Virg. [...] Cornipeta, Sipont. Cornupeta in SS. libris. Kn 38.
  • Bodę koniá ostrogámi/ vide zwieram koniá. Kn 39.
  • – Zácząwszy dzień wedle dniá pić/ nie iáko niektorzy przerywáią/ dzień się kąpiąc ábo pocąc/ drugi dzień piiąc/ y ták się spráwuią z náturą iáko niektorzy z koniem/ ostrogámi go bodząc/ y cugle wściągáiąc. PetrJWod 34.
  • – Rozgniewał się [Achilles] iák byk/ gdy gdzie w mieysce przestrone Száty/ iemu nie wdzięczne/ wyrzucą czerwone: Ktore on strásznym rogiem bodąc/ podmietuie/ Y gniewa się/ że rázy swe dáremne czuie. OvOtwWPrzem 473.
  • ~ Bodzę Ferio Cornu. SłowPolŁac 3.
  • ~ Pokazała raz, y drugi pokaże [bogini Diana], Ze nie zarli psi, y bycy nie bodli, Ogień nie parzeł, nie topieła woda Kto wielkiem Bogom w opiekę się poda. PotSyl 94.
  • – [Żołnierz herbu Jelita] Wszytkim zgołá, Strászny nieprzyiaciołom, Bożego Kościołá. Kto czystego sumnienia; Chorągiew podniesie, Smierć mu żyskiem, bo gotow umrzeć, w káżdym czesie On nikogo á iego wszyscy się muszą bać? Coż nie ma bość kopiią? ábo mieczem rąbáć? PotPocz 127.
  • ~ Bydłu, ktore bodzie, powinno rogow poprzyżynać. SapMWilkKutrz 317.
  • ~ Bodę, ich stose mit hörner. BierSłowa 7.
  • ~ Bodę ist [!] stosse mit den Hörnern/ bodziesz du stössest bódł er stoss Bodź stosse du Bóść stossen. DobrGram 291.
Przenośnie
  • Tobie [Boże] krzywdy y swoie urazy poruczem Ty pokarzesz kto winien; Zatwych ludzi zgodą Spuszczą rogi Poganie ktorymi nas bodą.PotWoj 3
  • Nie truchley Oświecony Wiśniowieckich Domie, Nie ták rogi, śmierć, twemu Xiężycowi, łomie, Zeby Ottomáńskiego, nimiście nie bodli.PotPocz 36-37
  • Tam kędy Krępak ostrem kopcem, ábo metem, Polskę dzieląc od Węgier, bodzie Niebo grzbietem Sławny Donáiec, iáko Druentia rzeká, Strumieniem, z rázu cienkiem, ále szybkim zcieka.PotPocz 74
  • Pięknym Loiczne wdzięcznieią pozorem Flory rozlicznym czubią się kolorem Bodzą ukrytym iednak subtelnieysze kolcem dowcipy chyba sposobnieysze.MikSil 82v
  • Excessa czyie ieno ad notitiam Cesarzá, ták zaráz ad poenam idą: wlot ucierá rogow by nie bodły, uciná skrzydeł, by nie látały.ChmielAteny II 479
  • [Mówi Dawid] Trzeba mu [Nabalowi] rogow przytrzeć, by niebodł, niebrykał Y żeby kłodką gębę otwartą zamykał.DrużZbiór 50
  • A sámá [Wisła w czasie powodzi] morze kilką rogow bodzie/ Y woynę/ nie dań śle Báltyckiey wodzie.TasKochGoff 235
  • Fedoro [...] Ilekroć przypominam przyjemności twoje, Rozmnażają się w sercu mym miłosnym roje, A myśli, jako pszczółki: raz słodką ochłodą Cieszą mię, drugim razem żądłami mię bodą.ZimBSiel 135
2. »dręczyć, niepokoić, pobudzać, podburzać, popychać do czego«
Rekcja: kogo, co, przeciw komu

  • – Ták w rozdrażnionem własnie widziem byku/ Ktorego miłość bodzie zazdrościwa: Ogromnie ryczy y z onego ryku Ná więtszy się gniew i siłę zdobywa. Y gdy o bliskiem wie społmiłośniku/ Rogi o twárde dęby wyostrzywa. TasKochGoff 180-181.
  • – Olbrzymka nie mniey smiała namniey popędliwa Przeciwko niemu [Rugierowi] bodła wilka boiu chciwa. ArKochOrl 64v.
  • – Zyłes na swiecie wolno iako cię mysl wiodła A miłosc Iezuszowa namiey cie nie bodła. KodKon 91.
  • – Niech kogo bodą - jak chcą - gniewy czyje, Ja przecież z żoną jak mąż własny żyję! BorzNaw 180.
  • – Kazawszy oddać Bomfinowi w Rhodzie, Sam wielkiem sercem wsiada do okręntu Im go [Dauleta] cięszszy zal im większy gniew bodzie, Tym silnieyszego dobywa nan wstręntu. PotSyl 73.
  • – Cóż bardziej człeka bodzie, Jako domowe niechęci? StanTrans 177.
  • ~ Ledwie Anton w takie zamieszanie Z Octawiuszem do Zamku ucieka. A wtym tesz tumult zaczęty ustanie, Gdy trupy połknie y potopi rzeka, Ktore odziera zołnierz y na wodzie, I postaremu głod iednako bodzie. ChrośKon 391.
Związki frazeologiczne

  • (Kogoś) w serce bóść;
  • serce czyjeś bóść || serce komuś bóść (sz. zm.):
Użycia metajęzykowe
  • - Wie enden sich denn die Participia Passiva? [...] Bodziony der gestochene. Leczony der geheilete. KellGram 174-175
Podhasła

BODĄCY

im. przym. czyn.
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
lp M. m   bodący
lm D.   bodących
B. nmos   bodzące
Najwcześniejsze poświadczenie:
1613
Znaczenia
»uderzać przedmiotem spiczastym, np. rogami, ostrogą, kłuć«
  • – Gdy podroście [bernardynek]/ około kráiow ości bodzące wypuscza. SyrZiel 563.
  • – TO ziele [krzyżowniczki]/ máło nie może bydź miedzy osty poczytáne/ dla bodących iego bodlaków. SyrZiel 1346.
  • Bodący rad/ s. woł/ [...] qui cornu ferit [...] Cornipeta [...] Cornupeta in SS. libris. Kn 38.

BODZIONY

im. przym. bier.
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
odmiana złożona
lp M. m   bodziony
Najwcześniejsze poświadczenie:
Znaczenia