Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

BRODZIĆ

czas. ndk
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
bezokolicznik
  brodzić
czas teraźniejszy
lp 1. os.   brodzę
2. os.   brodzisz
3. os.   brodzi
lm 3. os.   brodzą
czas przeszły
lp m 1. os.   brodziłem
3. os.   brodził
lm mos 3. os.   brodzili ||   brodzieli
nmos 3. os.   brodziły
czas przyszły złożony
lm mos 1. os.   będziemy brodzili
zneut 3. os.   będą brodzić
tryb przypuszczający
lp m 3. os.   brodziłby
lm nmos 3. os.   brodziłyby
imiesłów współczesny
  brodząc
imiesłów uprzedni
  brodziwszy
Znaczenia
1. »chodzić, brnąć, posuwać się po wodzie, błocie, śniegu, przez piasek, trawę itp.«
Rekcja: w czym, po czym, przez co, między czym, co, co w czym, czym, bez rekcji

  • ~ Trzebá naprzod kuźnice mieć ná pewney wodzie/ W ktorey skok niech wysoki á nie niski będzie By kołá nie brodziły/ ,á też bydź głęboká Rzeká ocębrowána z bokow y szyroka. RoźOff I2.
  • – Chocia w piasku brodzą, Lecz ostrożnie chodzą [Mazurzy]. WychWieś 15.
  • – Iescze szesckroc w zachodnym okanie brodzic Miał [Phebus] swe konie y z potu omywaiącz chłodzic. KodKon 45.
  • – Bobruię/ iáko bóbr idę ábo brodzę/ w wodzie/ w błocie/ [...] Grassor in aquis, in paludibus. Facio iter plúuio tempore. Per leca palustria gradior. Kn 38.
  • – W bród się udáć/ ábo iść/ propriè. Idem, Brodęm iść/ ábo brodzić/ Vado ire, vadum ingredi, vado transire [...] v. Brnę. [...]. Kn 1214.
  • – Tákie to Topory [herb]; ktore we krwi vmoczone brodziły po polách Moskiewskich/ Szwedzkich. WojszOr 77.
  • – Idźcie [żołnierze] tam/ zkądbyście [...] po krwáwych drogách/ y zatokách brodziwszy [...] w sławie dziedziczyć mogli. WojszOr 135-136.
  • ~ A o Krysztoffa proszę k[tore]mu Topor słuzyc moze do ociosania owego drzewa ktore mu w re[ku] malarze maluią, a zas Łodz aby nie brodził daremnie, niosąc tak [wiel]ki na sobie deposit, y nie wdał się z nim w iakie zatonienia periculum. OpalKListy 233.
  • – Po Oceanie żaden człowiek brodzić nie może. StarKaz II, 7.
  • – Tym sposobem miecz iego [Rodryka], we krwi moiey brodzi, Tymże sposobem ufám, że mi się nadgrodzi. CorMorszACyd 175.
  • – Skoro Phebe w Arkton rozswieciła oko Miedzy gwiazdami brodząc [...] Turczyn okrutnemi Taranami uderzał do Burgum. DrobOpow 15.
  • – Wolą [żołdacy] w cieple swe suknie, niźli po cholewy brodząc błoto na zimnie cudze iskać chlewy. PotFraszBrück II 19.
  • – Sam sobie śmierć zadaje. Leć i mnie w tym nie folguje, bo po kilkakroć próbuje, Którędy śmierć zwykła chodzić - chce we krwi mej ręce brodzić [Ezop]. StanTrans 34-35.
  • – Gdy po Libiyskich puszczách w srogim błądzi znoiu, A zgołá iuż umiera, Bachus bez napoiu. Wespoł z ludźmi swoimi piasek brodząc suchy, Vkaże mu się Báran że tám y Pástuchy. PotPocz 97.
  • – Miedzibrodzie [tak się nazywa] Iz Miedzi te Wies Wiele razy przez Sołe brodzic potrzeba. KomonDziej 10.
  • – W. Pan iutro po swoich Księgach, a ia po śniegu lub błocie będziemy brodzili. KonSRoz 1.
  • ~ Okręt gdy pozna że mu nie pogodę Siwa mgła ywiatr niespokoyny wrozy Boi się burzy, Wpijaka iak kłode Choć idzie fala nic się tym nietrwoży, Brodząc na ziemie haust go tęgi złoży. MikSil 91-91v.
Związki frazeologiczne

  • w powodzi krwie czyjej brodzić:
  • brodzić jak ryba:
    • – Roku 1615. Bosman jeden we Gdańsku, w Motławie tak brodził jak ryba bez molestyej. SzemTorBad 308.
  • we krwi (czyjej) brodzić (sz. zm.):
  • brodzić w winie:
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • (wariant I):
    Witay mi kácżká nie brodząc. RysProv XVI, 9.
  • (wariant II):
    – Skoro Osman na nich [kozaków wodza Brodawki] padnie z niedobaczka Witay rzecze nie brodząc do wieczerzy Kaczka Rozumie, ze ich połknie. PotWoj 63.
  • (wariant III):
    – Atu dobra kacz ka niebrodząc w ziąc 100. Talerow za nic. PasPam 160.
Przenośnie
  • Szable [polskich rycerzy] w nich [Szwedach] brodzą, karki im Spádáią.OblJasGór 177v
2.  przen.  »zagłębiać się, zapuszczać się w co, oddawać się czemu«
Rekcja: w czym

  • – Też i niejeden liczy przy mnie długi, i zadzierżałem mego myto sługi. A onić w jednym z tych [grzechów] brodzieli, ale uwiązłem sprośnie ja w głębokim kale. MiasKZbiór 151.
  • – Ktory zawsze w niecznotach brodził asz po uszy Niech ze tez cieskosc bedzie terasz iego duszy. KodKon 94.
  • – Iuż byłem grzesznym, choć máłym dziecięciem, Dopierosz gdy wiek młodzieński nádchodził, W pożądliwościm ász po uszy brodził, Ktora z błotnego dobywszy się ciáłá, Cnot latorośli we mnie przy tłumiáłá. ChrośZbiór C3.
  • – Iak wiele tákowych się znayduie [...] ktorzy to rozumieią [...] że im wolno we wszelákich niewstydách áż po uszy brodzić. DanOstSwada V, 22.
  • – Kiedy w rospuście aż po uszy brodzi, Siedm sprosnych czártow wstąpiło w stroynicę [Marię Magdalenę]. DrużZbiór 197.
3.  przen.  »mieć czego bardzo dużo, w bród, pod dostatkiem«
Rekcja: w czym

  • – Niektórzy gdy się w moc łakomstwu podają [...] Niespodziewanie giną, choć w pieniądzach brodzą. VerdBłażSet 50.
  • – Panno, bądź zdrowa, wiecznego słowa, boś sama godne i w łasce do dna brodzisz, o gwiazdo złota [o Matce Boskiej]. MiasKZbiór 152.
  • – Szczęśliwe dziecię, bez długiej wojny bo ty już brodzisz w pociesze hojn[éj][o zmarłym dziecku]. MiasKZbiór 309.
  • – ADOLF [...] Miał piękną żonę, w dostátku po uszy Brodził. DrużZbiór 300.
  • – W dostátkách ich Gáchowie/ álbo też Pan Oyczym/ Brodzi po uszy z Mátką/ Ociec w grobie gnije. DobrGram 510.
Podhasła

BRODZĄCY

im. przym. czyn.
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
lp B. m   brodzącego
Najwcześniejsze poświadczenie:
1601-1700
Znaczenia
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
  • – Polski [...] mercurius [...] inszym planeto[m] Matkował, Wziąn od nas pochop y przykład do Wszelakich Slachcica godnosci [...]Widział Ie[gomości] P. [...] iako Marsa po krwawy[m] boiowisku belony brodzące[g]o. HerbOr 614.