Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

NADZIEJA

rzecz.
ż
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T, L (XVI-XIX), SWil, SW, SJP

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   nadzieja
D.   nadzieje
B.   nadzieję
N.   nadzieją
Ms.   nadziei
liczba mnoga
M.   nadzieje
Znaczenia
1. »pragnienie, żeby coś się stało; oczekiwanie czegoś«
  • Nádziéiá/ spes [...]. Kn 457.
  • – Czeladnik iednak moy wolski nieiaki Szlachcic z pood Brzezin został się tam [w Dani] y ozęnił się z poddanką tego Szlachcica Czorką iednego Gbura ktory postępek czynił im lepszą nadzieię że y ia zapewne do nich powrocę. PasPam 70v.
  • – Było tedy na 40 000 Moskwy naszego y z Litwą tylko 15 000, bardzo to mały kawałek ale przecię nadzieia nas cieszyła. PasPam 93.
  • – Z naszych y ieden niezginął przez fortel wktorym oni [Moskale] nay większą nadzieię pokładali. PasPam 108.
  • – A miąłem tez nadzieie in testimoniis [w świadectwach] kompaniey tez naszey ktorzy podtym znakiem Pana Piekarskiego zostawali. PasPam 114v.
  • – Niech y ten ktory Istotną spodziewa się ukontentować Rzeczywistością płonną ad Praesens [na chwilę] zabawi się nadzieią. Byle go ta nadzieja wlekkomyslną niewprowadziła konfuzyją. PasPam 145.
  • – Miał krol Woysko dosyc piekne ale coz wszystkie iego nadzieie upadły przez Śmierć Czarnieckiego. PasPam 197v.
  • – Dąm radości y nadzieie naszey wgorzkie obrociły się nąm łzy. PasPam 207v.
  • – Widzę takęm się zawiodł na Nadziei iak owa Baba Co Pana Boga prosiła olepszego Pana a coraz to iedęn po drugim gorszy następował. PasPam 279.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • nadzieję czynić komuś:
    • Nádziéię czynię komu / nádziéię dodawam ábo otuchy. Spem alicui facio, do [...]. Kn 457.
    • – Nadzieia die Hoffnung [...]. T III 901.
  • nadzieję mieć w kimś:
    • Nádziéię mam w kiem/ Ufam w kogo [...]. Kn 457.
  • dobra nadzieja:
  • »pewność zwycięstwa«
    • – Kiedy iuz zdobrą nadzieią dogrzewamy im y spodziewamy się tu gdzie koło Ordy [Odry] albo koło Baltyckiego Morza związać ich az się oni iakos wymknęli bokiem. PasPam 200-200v.
  • cieszyć się nadzieją:
  • »być dobrej myśli«
    • – Obie stronie cieszyły się nadzieią. PasPam 265v.
  • nadzieje nie tracić:
  • »nie upadać na duchu«
    • – Tych tedy wszystkich postrachow Niewinność moia lękac mi się niekaze y nadzieie nie tracić. PasPam 137v.
  • być jakiejś nadzieje:
  • »być czegoś pewnym«
    • – Ia się tu wąm wygnać niedam takiey bądzcie nadzieie choc by miał paść ieden na drugim a niewiadę. PasPam 169.
Związki frazeologiczne

  • pokładać w czymś nadzieję (sz. zm.):
  • »chcieć, aby coś się stało«
    • ~ W tym Gruntowno pokładam nadzieię że was wszystkich powracaiących w dobrym witac będę zdrowiu. PasPam 58.
  • cieszyć się nadzieją:
  • mieć nadzieję:
  • »liczyć na coś, spodziewać się czegoś«
    • – Zostawiliśmy tedy Tabory nasze w Czaplinku maiąc nadzieię powrocic do nich nay więcey za puł Roka. PasPam 53.
    • – Oni ieszcze mieli nadzieię że zatemi listami zostanę w Hamburku iezeli by był zniemi dogonił. PasPam 76.
    • – Teraz choc by y było co dać to Niepodobna to uczynić Niemiey WSC nadzieie niech WSCi krol zkąd inąd obmysli. PasPam 179v.
2.  relig.  »jedna z trzech cnót teologicznych«
  • – Ia w tym mąm nadzieię ktorego Przenay Swiętsze wspominąm Imię Jezus y w Przyczynie Przenay Swiętszey iego Matki. PasPam 58.
  • – Rzekł to przy kilku kompaniey miey że w Bogu Nadzieię że cię wydzwignie ztey Turbacyiey. PasPam 102v.
Związki frazeologiczne

  • mieć nadzieję w (Panu) Bogu:
  • »ufać Bogu«
    • Mam ia w Panu Bogu moim nadzieię. PasPam 195v.
  • przy nadziei Bożej:
  • »z Bożą pomocą«
    • Przy nadziei Bozey mozemy sobie słuszną formować Bataliią. PasPam 152.
    • – Wyrozumiawszy krol z Ięzyka ze przy nadziei Bozey moze bydz wrękach naszych pomięniony Seczyn czyli Syczyn kazał do Szturmu gotować się. PasPam 269.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • Kto nádzieią żyw/ wskorali/ będzie wielki dziw. RysProv 37.