ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Słowniki notują

Formy gramatyczne

lp	M.	m		boski
		ż		boska
		n		boskie
	D.	m		boskiego
		ż		boskiej
				boski
		n		boskiego
	C.	m		boskiemu
		ż		boskiej
		n		boskiemu
	B.	m	nżyw	boski
			żyw	boskiego
		ż		boską
		n		boskie
	N.	m		boskim
				boskiem
		ż		boską
		n		boskim
				boskiem
	Ms.	m		boskim
		ż		boskiej
				boski
		n		boskim
				boskiem
	W.	m		boski
		ż		boska
lm	M.	nmos		boskie
	D.			boskich
	C.			boskim
				boskiem
	B.	mos		boskich
		nmos		boskie
	N.			boskimi
				boskiemi
	Ms.			boskich

Znaczenia

1. »właściwy Bogu, odnoszący się do Boga«

– pokłony wyrządzáli Boskie RoźOff 47.
– Boskim náśládowcą SpInZąbMłot 97.
– Boski Kn 43.
– Bosky KusWeg F3.
– O Boskie ucho! BorzNaw 67.
– honor Boski PasPam 286v.
– boskiem WłośćRoz 91.
– Istność Boska DanKolaDyk I, 476.
– tworami Boskiemi GdacPan 64.
– coś Boskiego TylkStrom 132.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

łaska boska:

– Iuz fortuna insza [...] wrocilismy się do Domu z niszczym. A tak uznawszy Fortuny Rewolucyią albo verius mowiąc awersyią Łaski Boskiey od naszych Akcyy oczywistą skonczylismy ten Rok. PasPam 187v.
– Nasi Polacy tego szczęscia po łasce Boskiey Naywiększym są powodem, et Praecipue [a zwłaszcza] KROL że się Rezolwował oburzyć natego Całemu Swiatu strasznego Nieprzyiaciela. PasPam 278.

błogosławieństwo boskie:

bojaźń boska:

chwała boska:

ciało boskie:

cierpliwość boska:

cud boski:

– Ták Woyciech święty vcząc Páńskiey drogi/ Zábit od Prusow Ciáło w okup drogi Chábry kupuiąc/ trochę waży złotá/ Aż miło wspomnieć cud Boski zna cnotá. JurkPieś D.
– [Siostra Cecylia] wielu cudow Boskich oczywistym świádkiem/ przez modlitwę Swiętego Dominiká vczynionych byłá [...]. OkolNiebo 4.

cześć boska:

czytanie boskie:

dar boski:

dłoń boska:

dobroć boska:

dopuszczenie boskie:

duch boski:

dzieło boskie:

gniew boski:

imię boskie:

kara boska:

karanie boskie:

lud boski:

skaranie boskie:

majestat boski:

matka Boska:

mądrość boska:

miłosierdzie boskie:

miłość boska:

moc boska:

natchnienie boskie:

natura boska:

obraz boski:

obraza boska:

oko boskie:

opatrzność boska:

opieka boska:

persona boska:

plaga boska:

pomoc boska:

prawo boskie:

protekcyja boska:

prowidencyja boska:

przejrzenie boskie:

przykazanie boskie:

ręka boska:

sąd boski:

słowo boskie:

sługa boski:

służba boska:

służebnica boska:

sprawa boska:

sprawiedliwość boska:

stworzenie boskie:

syn boski:

wola boska:

wszechmocność boska:

wyrok boski:

zrządzenie boskie:

niech będzie imię Boskie pochwalone (za coś):

– Skonczylismy tedy Rok stary Niech będzie Imię Boskie Pochwalone w Mosinach 1659. PasPam 78v.
– In Iunio id est 21 Chorowałęm periculosissime [bardzo niebezpiecznie] ledwiem się od Fortki wrocił za co niech będzie Imię Boskie pochwalone [...]. PasPam 257.

Związki frazeologiczne

boską rosą karmić:

~ OkolNiebo przedm..

boską rosą żyć:

– OkolNiebo przedm..

przez miłość boską:

– Przez Miłość Boską proszę Cię y zaklinąm. PasPam 225.

boskie pismo (sz. zm.):

– pism boskich DorHipTur 3.
– Boskiego pismá KorRoz 7.
– Boskie pismo PotFraszBrück II 4.

stół boski (sz. zm.):

– PotFraszBrück II 143.
– KomonDziej 2.

imię Boskie wziąć na pomoc:

– Ociec [...] pisał domnie y rozkazał że bym imię Boskie wziąwszy napomoc tym się naymniey niekonfundował, ale szedł smiele tam gdzie iest wola wodza pod Błogosławienstwem Oycowskiem y Macierzynskiem. PasPam 53v.

w imię Boskie:

– Iezeli się ty z Woyskiem swoim nie ruszysz puydę ia z [s]Woim w Imię Boskie. PasPam 99v.

Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

– KnAd 131.

– RysProv I, 8.

– KnAd 519.

– RysProv II, 10.

2. przen. »doskonały, wspaniały, wyjątkowy«

– Boskiemu SpInZąbMłot 356.
– Boska krew SzymSiel 171.
– o boska lutni ZimSRoks 55.
– Człowiek niebieski y Boski. DanKolaDyk I, 270.
– BOSKI DanKolaDyk I, 476.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

cień Boski:

– Nieporownáne vszánowánie Máiestatu Cesárskiego/ wydáie się dosyć y z sámych Tytułow/ ktore mu Poddáni iego dáią. Zowiąc go Bogiem Ziemskim/ Cieniem Boskim/ Brátem Słońcá/ y Miesiącá/ rozdawcą wszytkich Koron ná świecie/ y lubo mu nie wystáwuią Ołtarzow/ iáko pospolstwo Rzymskie/ zápomniawszy pierwszey swoiey wspániálości/ Cesárzom czyniło; rozumienie iednák/ ktore máią o iego mocy y potędze/ przychyla się do Bałwochwalstwá/ gdy go iáko zá Bogá iákiego máią. RicWielJMon 5.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

cudem boskim:

– Aże iuż tam Cesarscy przez morze się byli okrętami daley ruszyli naszego zaś Czarneckiego w tyle za sobą zostawili; zaczym Czarnecki niemaiąc się czym przeprawić za niemi, krzyknoł na swoich Hey Dziatki, daley dziatki ze mną w morze, y tak zaraz za wodzem swoim wszyscy śmieli skoczyli, y iakoś się osobliwym sztucznym sposobem, a mogę mowić że cudem Boskim, owe morskie wody wpław przebyli [...]. HistBun 51.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Formy gramatyczne

Najwcześniejsze poświadczenie:

Znaczenia

»w postaci bóstwa, jako bóstwo«

– po Bosku málowano ChmielAteny II 84.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Formy gramatyczne

Najwcześniejsze poświadczenie:

1651

Znaczenia

»jest właściwe Bogu«

– Dopuśćił Bog grzechu Brátom ná Iozephie/ ále to w dobre obroćił/ nie tylko Bráći y Rodźicom/ ále y wszystkiemu AEgyptowi: Z dobroći dobre vczynić/ wielka/ ále ze złego dobre/ Boska. AnzObjWaś 55.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

BOSKI

PO BOSKU

BOSKA