Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

*ŚLIMAK

rzecz.
n
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: *ŚLIMAK || *ŚLEMAK
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   ślimak
D.   ślimaka
liczba mnoga
M.   ślimaki
  ślimacy
  ślimaczy
D.   ślimaków
B.   ślimaki ||   ślemaki
N.   ślimakami
Znaczenia
1. »małe zwierzę wodne lub lądowe, zazwyczaj mające skorupę, ślimak lub małż; zwierzę wówczas włączane do różnych grup: zwierząt pełzających, robaków, ryb lub owadów«
  • – Proch stłuczony z skorupek ślimakow polnych/ z winem dány/ pewnym iest lekárstwem [na kamienie nerkowe]/ toż czyni y proch z kostki dáktylowey. DorHip II Oijv.
  • – Przedáią około tey Insuły bárzo wiele balen: łowią też tám pewne ślimaki/ ktore vdáią miásto pieniędzy w Congo/ y w pobliskich kráiách. BotŁęczRel I 242.
  • – Perły rodzą się w mięśie Ostrig ábo ślimakow morskich [...]. BotŁęczRel I 297.
  • – Náyduią sie tu [na brzegu Morza Czerwonego] rozmáitych ślimakow rozmáite skorupy/ tákże koral biały/ y insze kámienie kosztowne/ á po wyspách iego/ rośćie drzewo czerwone bryzeliowemu podobne. BreyWargPereg 38.
  • – Także y te zá nieczyste mieć będźiećie miedzy płázámi/ ktore śię włoczą po źiemi: Láśicá/ y Mysz/ y Zábá według rodzájow swojich. Y Ież/ y jászczorká/ y Tchorz/ y Slimak y Kret. Te nieczyste wam będą miedzy wszystkiemi płázámi/ ktoby śię dotknął zdechliny jch/ nieczystym będźie áż do wiecżorá. BG Kpł 11, 29-31.
  • – Płáw ábo ruch morski głádkoskorupy/ małżé głádkiey skorupy. Conchae [...] ślimaki/ [...] małż kliniásty [...] zieiste/ zieyki/ [...] Chamae-leia [...]. Kn 708.
  • – Slimak morski/ rzeczny/ ziemny/ drzéwny. [...] Cochlea terrestris, fluuiatilis, syluestris, [et] marina. Kn 1016.
  • – Slimak rzeczny w skorupié/ [...] Cochlea [...] Strombus fluuiatilis [...] deminut. ślimaczek. Kn 1016.
  • – Slimak béz skorupy/ Limax [...] Limaces [...]. Kn 1016.
  • – Szárłat/ purpurá/ małż morski z ktorego szárłatną fárbę wyciskáią/ rybá/ żołw/ ślimak morski szárłatny. v[ide] Płáw 5. Kn 1100.
  • – Robactwo czołgające się. Robacy ogładzają (ogryzują) rzeczy: Głystá [!] [...] ziemię; Gąsięnicá [...] szczepy; Konik, [...] owoce; Mol żytny [...] (zbożny robak) zboże; Czerw drzewny [...] drzewo; Mol [...] Szaty; Mol [...] Księgę; Robacy [...] Mięso y Ser; Włos. Skokliwa Pchłá, [...] Wesz, [...] smrodliwa Pluskwá, [...] gryzą nas. Kleszcz [...] wysysa krew. Jedwabnicá [...] czyni Jedwab. Mrowká [...] jest pracowita. Pájąk [...] (tka) Wije pájęczynę, sieci muchom. Slimak [...] nosi dom swój (skorupę) z sobą. KomDobrOrb 73-75.
  • – Morskie Ryby y Slimacy. Między morskiemi rybámi nawiętszy jest Wieloryb; [...] Delfin, [...] naprętszy; Plaszczka, [...] napotwornieysza. KomDobrOrb 81.
  • – Wdomowych wczasach Siedząc iadł Ostrygi Slemaki y Tertufolle. PasPam 138.
  • – W tym Mieśiącu [styczniu] Slimaki są nayzdrowsze, ktorych zbieráć iák naywięcey, te osobliwie pod Leszczyną się znáyduią: z Sádowy Ogrodow iák naylepiey ie powybieráć, gdyż one zwykły suszyć drzewá. HaurEk 96.
  • – Rybne potrzeby, Ryby [tytuł]. Łosośie świeże y suche, Gdanskie y Dunáieckie Czeczugi, Ieśiotry świeże, słone y wędzone.[...] Amernice. Ostrygi, Zołwie, Slimaki, Ráki. CzerComp 5.
  • – Potráwá z Slimákámi. WEźmiy Kápłoná álbo Golęmbi/ albo Cielęćiny/ rozbierz pieknie/ nie mocz Slimakow/ odwarz/ ochędoż/ vśiekay drobno/ włoż to wszytko w naczynie gliniáne/ Pietruszki y cebule drobno/ másłá dobrego/ rosołu trochę/ warz wszytko społem/ á z osobná miey tákiesz Slimaki śiekáne/ y skorupki chędożone/ a gdy dowiera/ włoż te Slimaki w rynkę/ wley rosołu trochę/ gałki/ warz á mieszay/ a przywarzywszy náleway te skorupki/ dawáy tę Potráwę wsypawszy Pieprzu y gałki/ á tymi nálewánemi Slimakámi okładay. CzerComp 22.
  • – Czemu ślimak nie ma głowy? Zadna rzecz żyiąca głowy nie ma ktora tylo iedyny zmysł ma dotykánia, á táki iest ślimak. TylkRoz 143.
  • – Czemu rák ślimak kośći nie ma? Bo co miało iść w kośći obroćiło się w skorupę. TylkRoz 143.
  • – Czemu ślimak ma skorupę? Te rzeczy ktore z błota máią początek iáko ślimáki, ostrygi, y inne máią skorupy bo co subtelnieyszy humor obraca się w ich mięso, á co grubszy w skorupę [...]. TylkRoz 189.
  • – Czemu niektore robactwo, iako ślimaczy, tam y sam się włoczą? Tákie robactwo nie ma doskonałey fantázyi ktoraby niemi porzonnie rządźiłá, ale tylo coś im ták przez mgłę pokázuie. TylkRoz 190.
  • – Trąba z konchy ślimaka morskiego, blaszką złocistą oprawna. Ta oddana Imci P. Kaszt. Łęczyckiemu. InwWilan 44.
  • – Delfiny mądre, y sporosne ślimaki, Z wielorybámi niezmierne báleny, Konchy, y ná wspák czołgáiące ráki, Z świegotliwemi pospołu Syreny: Y insze morskie monstra, y poczwáry; Po miedzy gęste snuią się szuwáry. ClaudUstHist 68-69.
  • – Slimaki stłuczone y przykładáne około szyi rospędzáią slinogorz. CompMed 526.
  • – Mośći-Pánowie nie wszytkich nas żołwiami felicitas náscendi porodźiła, ábyśmy z domow nászych wyniść sobie w cudze kráje nie mogli. Niech drudzy według Plutárcha, velut cochleae quae nunquam suam domum deserunt, zásklepiwszy śię ják ślimacy w skorupách według swego urodzenia przy domie żyją, á drugim tey wolnośći nie gánią, ktorym y náturá y fortuná liberum do tego dáłá passum. BystrzPol P2v.
  • – LIMACON, subst. m. [...] Limax, acis, m. et f. [...] Cochlea, ae, f. [...] SLIMAK Małż skorupiasty. DanKolaDyk II, 204.
  • – Plinius l. 9. cap: 10. swiadczy że u Tredlodytow w Afryce są rogate żołwie, ieśli to nie ślimaki, rożki wystawiaiące. ChmielAteny III 311.
  • – INSECTA Naturalistowie zowią niedoskonałemi, małe Zwierzęta, krwi w sobie nie maiące, iedne lataiące, drugie po ziemi y w ziemi żyiące inne partim na ziemi, partim na powietrzu przebywaiące, iako to PSZCZOŁY, MUCHY, SZARANCZA, PAIĄKI, BOMBYCES, alias Iedwab robiące robaczki, CANTHARIDES, albo MUCHY Hiszpanńkie zielone, złoto, świetne, KONIKI, CICINDELAE, albo NOCTICULAE, to iest robaczki koło S Iana w nocy iak ogień świecące się, SLIMAKI, MROWKI, SCARABAEI Cornuti, to iest IELONKI, URSULI, NIEDZWIADKI, OSY, BĄKI, SZERSZENIE PCHŁY, y MOTYLE. etc. ChmielAteny1755 I 505.
  • – T III .
  • – Włoskie delicye. Chleb czarny iáko ziemia/ syr iák kámień twardy/ Kápustá kwaśna w Polszcze/ przymawia Włoch hárdy/ Włochu iedz ty robaki/ żáby y ślimaki/ W Polszczeć potráwy/ głodne we Włoszech przysmáki. JagDworz Div.
2. hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
  • – O biegániu Slimak názwánym. SPosob ten Slimak názwány od nászych (Włoszy zową Caragola) iest przeto w wielkim vważeniu v wielu Káwálkatorow/ iż się w nim sámym zámykáią rożne sposoby ćwiczenia/ ktore rázem koń dowcipny y poymowáć y pámiętáć/ wpráwuiąc go w táką pracą/ może. DorHip I Giijv.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: Red.
Data ostatniej modyfikacji: 11.08.2021