ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, L (pod: Afryka), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, Kn, T

Formy gramatyczne

lp	M.	m		afrykański
		ż		afrykańska
		n		afrykańskie
	D.	m		afrykańskiego
		ż		afrykańskiej
		n		afrykańskiego
	B.	m	żyw	afrykańskiego
	Ms.	ż		afrykańskiej
		n		afrykańskim
lm	M.	mos		afrkańscy
		nmos		afrykańskie
	D.			afrykańskich
	B.	nmos		afrykańskie
	Ms.			afrykańskich

Znaczenia

»pochodzący z Afryki, związany z Afryką«

– Morskie twoie bitwy z Turkiem, Czáty twoie ná brzegách Afrykáńskich, á zwłaszczá pod Algerem, opowiedzą drudzy. BirkOboz 51.
– O winnicach Afrikanskich w miescie iednim Aewrynski prowincii [...] dzywną rzecz czytamy. HerbOr 581.
– Tyś ich uprzedził, ále iam iest w tey otusze, Ze lepiey ręce wprawią w Afrykańskiey iusze. CorMorszACyd 161.
– Kupcy wielkie szkody w krotkim czásie podięli i podeymuią od Afrykáńskich rozboynikow morskich. MerkPol 83.
– Poczęto się iuz widzę nagradzać [...] kiedy mię iak do Rzymu affrykanskiego [jeńca] na tryumf wprowadzono. PasPam 134.
– Jáłmużna iest przyiaciołką Boską, iest Tronu Jego asystentką, cokolwiek chce, to wszystko łátwo u Bogá otrzymáć może. A co większa, Afrykáński Biskup y Męczennik Cypryan, od miłosierdzia Boskiego odsądza tych, ktorzy miłosierdzia nád ubogimi nie máją. DanOstSwada V, 15.
– Afrykański Kray GVINEA po nad morze ná mil 300. rościągniony, od Pułnocy ma Nigrytanią, od Wschodu Biafarę, od Záchodu morze Atlanckie. ChmielAteny II 632.
– INSUŁ nie máło iest Afrykańskich, á te się znáyduią, ná Morzu Erytreyskim, to iest Czerwonym, drugie ná Atlantyckim, to Mediteranskim, albo Barbaryiskim; ktorych wszystkich revocare ad calculum, nie iest moiey prácy intencya, tylko znácznieysze wspomnieć. ChmielAteny II 660.
– Sáráceni AFRYKANSCY Roku 884, do Włoch wypadłszy, Kassinski spalili Klasztor, wiele pobili Mnichow. fonsa Czystego, gdy także Haráczu sto Panienek dać nie chce Sarácenom, od nich przez Woynę attakowány, pod protekcyą S. Jakuba z Chorągwią białą kredensuiącego, 70. tysięcy ich położył. ChmielAteny II 721.
– U TROGLODYTOW Afrykańskiey Nácyi zwyczáy był dźieciom dawáć imiona Bydląt aliàs Wołu, Krowy, że ich mięsem żyią, od bydląt też siebie zrodzonych bydź twierdźili. ChmielAteny II 740.
– Náypierwszá po fundowánym Zákonie była wypráwa do Marochium, albo Marokko Afrykańskiego w Barbaryi leżącego Krolestwá. ChmielAteny II 764.
– W Kartaginie mieście Afrykańskim Ewangelią głosiła [św. Fotyna], tamże za Nerona Cesarza z synami y siostrami okrutnie mordowana. ChmielAteny III 143.
– PAKASSA zwierz Afrykańſki w Kroleſtwie Kongo w niższey Gwinei znayduiący się, tak wielki, iak bawoł, z rogami prostemi, uszyma na puł łokcia, ryk lwi, szerść ma białą z cętkami czerwonemi y czarnemi [...]. ChmielAteny III 284-285.
– W Afrykanskich owych kraiach, gdzie wody nie masz dla wielkiey posuchy y pozycyi, ten zwierz [wrotosierć] nie ma pragnienia, przecież w męcherzu [!] u niego obfita znayduie się woda, ktorey człek napiwszy się z pragnienia, też pragnienie gasi, y na potym na długi czas go bardzo utemporuie. ChmielAteny III 289.
– Apollonowi dedykowane Laurowe Drzewo, Oliwne y Lotos (po Polsku non bene exprimitur Obrosłnica [!] Afrykańskie drzewo:) Bachusowi Winna Mácica Haedera, álbo Bluszcz, y Winny list; Cererze Dąb, Mák, y wszelakie zbożá kłosy: Dyánie Knieie, y Dyptan ziele, Jeleniow postrzelonych Lekarctwo; Herkulesowi Jawor y Topolę: Jowiszowi Dąb y Buk [...]. ChmielAteny1755 I 23.
– AFRYKANSKA mappa, ma podobieństwo do serca; większa triplô od Europy, ale nie osiadła dla suchych, bezwodnych Krajow. ChmielAteny IV 543.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

zool. afrykański krokodyl:

– Y ták iey w on czás dodawáłá tyle zła miłość Sercá/ y męskiey śmiałości: ze Afrykáńskie miedzy krokodyle Poszła byłá/ okrom watpliwosci. TasKochGoff 152.
– I tak jej w on czas dodawała tyle Zła miłość serca i męskiej śmiałości, że afrykáńskie miedzy krokodyle Poszłaby była okrom wątpliwości. LubSPir 22.

zool. lew afrykański:

– Czyli ze krwie pogańskiei wziąwszy się kałuże, Krzywemi nurty pole purpurowe struże, Między dwiema trąbami, w hełmie na kształt wieży, Rydze grzywy, straszny lew afrykański jeży [...]. PotWoj 1.
– Lwy nie są rude, albo żółtawe, ale popielate, ani tak złe, iak Afrykańskie. ChmielAteny IV 619.

zool. afrykański słoń:

– Epitheta Historica [...] Afrykanskie słonie. MikSil 47.

zool. afrykański żółw:

– Czyli tu karacena, czy pancerz zaszyty, Czyli afrykańskiego żółwia rog niezbity, Że śliczne alabastry przed ciekawym okiem Kryje ani ich bystrym nie da dosiądz wzrokiem. TrembWierszeWir II 228.

afrykański bazyliszek:

– Epitheta Historica [...] Afrykanskie Bazyliszki. MikSil 47.

język afrykański:

– Mámmoná z Zydowskiego ięzyká/ mowi Augustyn święty znáczą się bogáctwá/to iest dostátek wsi/ zamkow/ miast/ Prowincyey/ srebrá/ złotá/ kleynotow/ y pieniędzy gotowych/ ábo dobytkow rozmáitych. A z ięzyká Afrykáńskiego powiáda/ rozumie się lucru[m] ábo zysk. StarKaz 355.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Najwcześniejsze poświadczenie:

1731

Znaczenia

składnik nazwy geograficznej hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

Ocean Afrykański:

– Ná Oceanie zaś Amerykańskim, y Afrykańskim co raz nowe wyspy się znayduią. BystrzInfCosm H1.

Afrykańskie Przylądowanie:

– Roku 1551 Dragutes krolestwo Tripolis nad przylądowaniem Afrykańskim ktore na ow czas kawalerom maltańskim nalezało Zawojował [...]. IntrHist 117-118.
– Za tym Hiszpanowie chcieli się pokazać jakoby wielkiej Importancyj interessa przeciwko Turkom knowali y dlatego R 1574 wyzey wspomnionego Don Iuvan de Austria Na Afrykańskie przylądowanie wyprawili, Zeby krolestwo tunis rekaperował. IntrHist 124.
– R 1535 karol V Turkow Z krolestwa Tunis nad Affrykańskim przylądowaniem będącego, wyrzuciwszy w Fortecy Golletta mocną Zostawił osadę. IntrHist 233.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: *AFRYCKI.

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

AFRYKAŃSKI

AFRYKAŃSKI