ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
L (XVI, XVIII), SWil, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T, SW

Najwcześniejsze poświadczenie: 1644

Formy gramatyczne

bezokolicznik

alterować się

czas teraźniejszy

lp	1. os.	alteruję się
	2. os.	alterujesz się
	3. os.	alteruje się

czas przeszły

lp		m	3. os.		alterował się
		ż	1. os.		alterowałam się

czas przyszły złożony

2. os.

będziesz się alterować

tryb rozkazujący

2. os.

alteruj się

imiesłów współczesny

alterując się

Znaczenia

1. »zmieniać się, przekształcać się; ulegać przemianie«

Rekcja: do czego, na co

~ Humory niektore się burzą, za ktorych wzburzeniem ciało się alteruie, y tak gdy się kto smuci, melancholia: gdy się gniewa cholera. TylkRoz 269.
– Embryo abo płod záwięzujący się iest iákaś massa cielista, z tych nasion zebrana, a tá mássa alteruie się do formacyey płodu. AlbSekr 24.
– Lubo alteruie się na deszcz powietrze [...] y niekiedy grzmi: pogoda iednak gorę bierze. DuńKal C1v.

2. »martwić się, niepokoić się, irytować się«

Rekcja: czym, o (w) czym, dla czego

– Wdzięcznie to Pánienká przyimowáłá/ á nádto niechciáła záżywáć iedno potraw słábych/ y postom służących/ nic się nie álteruiąc matki swey y powinnych surowością. OkolNiebo 38.
– Niealterui się WMc tym żem o Audiencyą nieprosił. Dyabeł go wie czyby mi była y dana. OpalKListy 427.
~ Mnich to vsłyszawszy zámarszczy się záraz/ y záczerwieni od gniewu. A Swięty Serápion mu rzecze: bráciszku/ átoś dopiero wyznawał swoie defekty ná się/ y iam powiedział że to prawdá co powiádasz/ czemuż się teraz alteruiesz/ áboś chciał żebychmy cię byli pochwalili/ y świątobliwym názwáli. StarKaz II, 407.
– Przypisac to trzeba infelicitati temporis że takie [...] padło na WSCi rozumienie, O czym alterować się nie trzeba bo ta okazyia zadney WSCi nieprzyniesie ani szkody, ani nie sławy. PasPam 142.
– Będziesz tedy moja panno miała i wczas i wygodę, i sama się w domowych sprawach alterować nie będziesz. SobJListy 432.
– Krol do was o mil pięć iuż z wielkimi Woyskami nadchodzi, dlaczego sie Chmielnicki z Tatarami bardzo alteruie. HistBun 12v.
– I gdy już w drogę wyjeżdża, aż drugi konny przyjeżdża, Aby się nie alterował, gdyż stary już ustepował. StanTrans 31.
– Sam mię tym bardziej turbuje, gdy prosi i perswaduje, Bym się nie alterowała, rozstać z nim przygotowała. StanTrans 121.

Związki frazeologiczne

czyjeś serce się czymś alteruje:

– Dawnom ia tego doszłá nieomylnie, Ze się twe serce czymsiś álteruie. ClaudUstHist 68.

Użycia metajęzykowe

- Verba [...] Alteruię się. WojnaInst 163

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: ALTEROWAĆ.

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

ALTEROWAĆ SIĘ